Mistrz i Małgorzata to monumentalna powieść autorstwa Michaiła Bułhakowa, która ukazała się w wersji ocenzurowanej w latach 1966–1967, a w pełnej wersji dopiero w 1973 roku. Akcja tej wielowątkowej opowieści toczy się w Moskwie lat 30. XX wieku.
Powieść miała burzliwą historię powstawania. Pierwsza wersja, zatytułowana "Konsultant z kopytem", powstała już w 1928 roku, lecz Bułhakow, niezadowolony z efektów, zniszczył ją i zaczął pisanie od nowa. Pracował nad nią nieustannie, niezadowolony z kolejnych wersji, aż do swojej śmierci w 1940 roku.
"Mistrz i Małgorzata" korzysta z różnorodnych motywów literackich, odwołując się zarówno do satyry, jak i baśni czy przypowieści biblijnych. To arcydzieło literatury rosyjskiej, które pod wieloma względami przekracza granice gatunkowe i tematyczne, stając się nośnikiem uniwersalnych treści i symboli.