Michaił Bułhakow, autor uznawanej za klasykę rosyjskiej literatury powieści „Mistrz i Małgorzata”, przedstawia w niej losy tytułowych bohaterów, których życie splata się z wydarzeniami w Moskwie lat trzydziestych XX wieku, po przybyciu samego diabła z jego świtą, który organizuje tam wiosenny bal. Książka stała się częścią kanonu literackiego i doczekała się wielu adaptacji, w tym teatralnych. Jednym z przykładów jest plakat autorstwa Andrzeja Pagowskiego, promujący jedną z takich sztuk wystawianych przez Teatr Polski w Bydgoszczy. Na plakacie znajduje się postać kobieca z czerwoną kartką papieru nabitą na rogi oraz skórą w ceglastym odcieniu, wszystko to na białym tle, z odkrytymi ramionami.
Ilustracja ta jest bardzo wyrazistą i przyciągającą uwagę grafiką, nawiązującą do najważniejszych wydarzeń z powieści Bułhakowa. Kobieta na plakacie to z pewnością Małgorzata, jedna z głównych postaci. Artysta dołączył do jej wizerunku rogi, co nawiązuje do Wolanda i roli kobiety jako gospodyni na wiosennym balu szatana. Pagowski pamiętał o tym, jak wygląda on prawdziwej postaci, dlatego dodane zostały właśnie rogi. Przez większość czasu akcji powieści prezentował się jednak jako zwykły mężczyzna, przypominający bardzo człowieka. Małgorzata także miała dwie twarze, jedną zwyczajną, a drugą, którą zyskała jako wiedźma na balu.
Czerwona kartka papieru przysłaniająca twarz postaci kobiecej, przypomina nieco wyglądem złożoną mapę. Być może jest to plan miasta Moskwa, w jakim rozgrywają się wydarzenia powieści. Z kolei kolorystyka być może nawiązuje do reżimu, jaki panował w Związku Radzieckim w tamtym okresie, a którego symbolem była czerwona gwiazda. Może to być też jednak aluzja do miłości, uczucia, łączącego tytułowych bohaterów, Mistrza i Małgorzatę. Uczucie to przesłoniło kobiecie cały świat i stanowiło jej główną motywację, co tłumaczyłoby jej zasłonięte oczy. Może jednak chodzić też tutaj o szaleństwo, o jakie ocierali się wszyscy bohaterowie powieści Bułhakowa. Na tle odchodzących od zmysłów mieszkańców Moskwy szatan zdawał się uosobieniem moralności i sprawiedliwości.
Plakat Pagowskiego z pewnością ukazuje podwójną naturę Małgorzaty, która została wmieszana w diabelskie sprawki. Wszystko to zrobiła jednak z miłości do Mistrza, próbując go odnaleźć i uratować. Jednak tak naprawdę odbiorca może się jedynie domyślać, że to właśnie ona kryję się za czerwoną kartką papieru. Równie dobrze może to być sam Woland. Dwuznaczność tego przekazu dobrze oddaje charakter powieści Bułhakowa, jej zawiłości i tajemnice oraz fakt, że przedstawia ona świat, w którym diabeł tłumaczy mieszkańcom Moskwy, że Bóg istnieje naprawdę.
Aktualizacja: 2024-08-07 17:11:23.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.