Michaił Bułhakow to autor klasycznej, rosyjskiej powieści zatytułowanej „Mistrz i Małgorzata”. Opowiada ona o losach tytułowych bohaterów, których historia łączy się z wypadkami, jakie następują w Moskwie lat trzydziestych XX wieku po tym, jak do miasta zawitał sam szatan ze swoją świtą, by wyprawić tam tradycyjny bal wiosenny. Dzieło to stało się częścią kanonu lektur i z czasem doczekało się licznych adaptacji, między innymi teatralnych. Z tego powodu powstał też plakat Andrzeja Pagowskiego, zapowiadający jedną z takich sztuk.
Andrzej Pagowski stworzył grafikę do sztuki wystawianej przez Teatr Polski w Bydgoszczy. Można na niej ujrzeć postać kobiecą, która na rogi ma nabitą czerwoną kartkę papieru. Skóra kobiety także ma specyficzny, nieco ceglasty odcień. Wszystkie te elementy znajdują się na białym tle. Ramiona postaci są odkryte.
Ilustracja ta jest bardzo wyrazistą i przyciągającą uwagę grafiką, nawiązującą do najważniejszych wydarzeń z powieści Bułhakowa. Kobieta na plakacie to z pewnością Małgorzata, jedna z głównych postaci. Artysta dołączył do jej wizerunku rogi, co nawiązuje do Wolanda i roli kobiety jako gospodyni na wiosennym balu szatana. Pagowski pamiętał o tym, jak wygląda on prawdziwej postaci, dlatego dodane zostały właśnie rogi. Przez większość czasu akcji powieści prezentował się jednak jako zwykły mężczyzna, przypominający bardzo człowieka. Małgorzata także miała dwie twarze, jedną zwyczajną, a drugą, którą zyskała jako wiedźma na balu.
Czerwona kartka papieru, która przysłania twarz postaci kobiecej, przypomina nieco wyglądem złożoną mapę. Być może jest to plan miasta Moskwa, w którym rozgrywają się wydarzenia powieści. Z kolei kolorystyka być może nawiązuje do reżimu, jaki panował w Związku Radzieckim w tamtym okresie, a którego symbolem była czerwona gwiazda. Może to być też jednak aluzja do miłości, uczucia, jakie łączyło tytułowych bohaterów, Mistrza i Małgorzatę. Uczucie to przesłaniało kobiecie cały świat i stanowiło jej główną motywację, co tłumaczyłoby jej zasłonięte oczy. Była ona bowiem ślepa na wszystko Może jednak chodzić też tutaj o szaleństwo, o które ocierali się wszyscy bohaterowie powieści Bułhakowa. Na tle odchodzących od zmysłów mieszkańców Moskwy szatan zdawał się uosobieniem moralności i sprawiedliwości.
Plakat Pagowskiego z pewnością ukazuje podwójną naturę Małgorzaty, która została wmieszana w diabelskie sprawki. Wszystko to zrobiła jednak z miłości do Mistrza, próbując go odnaleźć i uratować. Jednak tak naprawdę odbiorca może się jedynie domyślać, że to właśnie ona kryję się za czerwoną kartką papieru. Równie dobrze może to być sam Woland. Dwuznaczność tego przekazu dobrze oddaje charakter powieści Bułhakowa, jej zawiłości i tajemnice oraz fakt, że przedstawia ona świat, w którym diabeł tłumaczy mieszkańcom Moskwy, że Bóg istnieje naprawdę.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.