Michaił Bułhakow jest autorem słynnej powieści „Mistrz i Małgorzata”, której akcja toczy się w Moskwie lat trzydziestych XX wieku, gdzie szatan Woland przybywa wraz ze swoją świtą. Wizyta ta wywołuje znaczące zmiany w mieście i jego mieszkańcach. Jednym z pierwszych doświadczających skutków tych wydarzeń, jest pisarz Michał Aleksandrowicz Berlioz.
Michał Aleksandrowicz Berlioz był mężczyzną w wieku około czterdziestu lat. Nosił szary, letni garnitur i był raczej niskiego wzrostu, z nadwagą oraz ciemnymi włosami, które zaczynały już się przerzedzać. Zamiast na głowie, kapelusz trzymał przeważnie zgnieciony w rękach. Jego twarz była starannie ogolona, a na jego nosie spoczywały duże okulary z czarnymi, rogówkowymi oprawkami.
Berlioz zajmował ważne stanowisko w społeczeństwie moskiewskich twórców literatury. Był bowiem przewodniczącym związku literatów znanego jako Massolit i był też redaktorem czasopisma. Berlioz był znany jako ateista i przeciwnik wszelkich religii, postępował zgodnie z linią autorytarnej władzy. Wszystko to miało wpływ na to, jaką literaturę tworzyli zrzeszeni w stowarzyszeniu literaci. To dlatego właśnie Berlioz pouczał Iwana Bezdomnego odnośnie jego poematu antyreligijnego i miał do niego uwagi.
Bohater wypełniał polecenia partii i zwalczał twórców, którzy nie wpisywali się w ustalone założenia. Tak stało się między innymi z Mistrzem i jego powieścią. Woland symbolicznie skazał Berlioza na śmierć pod kołami tramwaju. Poślizgnął się on na oleju rozlanym przez Anuszkę. Pojazd odciął głowę Berlioza, która następnie pojawiła się na balu Wolanda, nie pochowano jej bowiem z resztą ciała literata.
Nazwisko Berlioza zostało zaczerpnięte od francuskiego kompozytora Hektora Berlioza, twórcy opery „Potępienie Fausta”. Berlioz mieszkał razem z dyrektorem teatru, Stiopą Lichodiejewem, i wcześniej był żonaty, jednak jego małżonka prawdopodobnie odeszła od niego, by związać się z baletmistrzem. Po śmierci Berlioza w Moskwie, jego wujek z Kijowa przybył do miasta w nadziei na przejęcie mieszkania po zmarłym, gdyż wujek nie lubił mieszkać w Kijowie.
Michał Aleksandrowicz Berlioz był głęboko uwikłany w polityczne życie kraju i całkowicie zależny od władzy. Jak opisuje Bułhakow, „Berlioz był sekretarzem generalnym Massolitu i namiętnym zwolennikiem polityki partii”, a jego działalność literacka była ściśle podporządkowana politycznym oczekiwaniom. To zatem polityka determinowała, co pisał i co tolerował u innych pisarzy, co czyniło go osobą całkowicie zindoktrynowaną. Jego silna niechęć do wszelkich religii oraz obsesyjna potrzeba udowodnienia, że Bóg nie istnieje, były zgodne z politycznymi wymaganiami władzy. Przykładem tego jest jego działanie wobec Iwana Bezdomnego, którego próbował zmusić do publicznego wyparcia się religii.
Paradoksalnie, Berlioz stał się pierwszą ofiarą Wolanda, który pojawił się w Moskwie jako „profesor czarnej magii”. To wydarzenie jest ukazane w momencie, gdy „Berlioz został przesądzony”, co symbolizuje jego tragiczne przeznaczenie. Po śmierci Berlioz został pochowany bez głowy, co dodatkowo podkreśla, że nawet po śmierci nie zostawiono jego ciała w spokoju.
Pomimo pełnego oddania partii, Berlioz był człowiekiem dobrze wykształconym i oczytanym, uchodzącym za erudytę. W swoich przemówieniach często odwoływał się do znanych filozofów, aby wspierać swoje własne poglądy polityczne, takie jak przekonanie, że Jezus nigdy nie istniał. Bułhakow opisuje go jako osobę, która „zręcznie manipulowała faktami, by działały na jego korzyść”, oraz „krytykowała wszelkie oznaki buntu wobec władzy”. Jego inteligencja i przebiegłość pozwalały mu funkcjonować w totalitarnym systemie Związku Radzieckiego, ale jego śmierć pod tramwajem, zgodnie z przepowiednią szatana, którego istnienie nawet nie wierzył, nadała jego życiu ironiczne zakończenie.
Aktualizacja: 2024-08-06 15:45:15.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.