Michaił Bułhakow jest autorem znanej powieści zatytułowanej „Mistrz i Małgorzata”. Weszła ona już do kanonu literatury światowej. Dzieło opowiada o wizycie szatana Wolanda i jego świty w Moskwie w maju w latach trzydziestych dwudziestego wieku. Dochodzi wówczas do wielu niespodziewanych wypadków, a wplątani zostają w to tytułowi bohaterowie, czyli Mistrz wraz ze swoją ukochaną Małgorzatą. Na uwagę zasługuje zastosowana w tym tekście narracja, która odzwierciedla to, jak jest złożony, mieszcząc w sobie więcej niż jedną opowieść.
W powieści Bułhakowa można wyszczególnić więcej niż jeden rodzaj narracji. Zazwyczaj przeważa tekst w trzeciej osobie liczby pojedynczej. Wówczas obecny jest zdystansowany wszechwiedzący narrator, który relacjonuje czytelnikowi rozgrywające się na kartach powieści wydarzenia. Zdarza się jednak, że ten niezależny narrator zmienia się w swego rodzaju gawędziarza, stosującego pierwszą osobę liczby pojedynczej. Wówczas zdarza mu się zwrócić bezpośrednio do czytelnika, zachęcając go też do uczestniczenia w snutej przez niego opowieści. Wówczas taki narrator ujawnia swój stosunek do przedstawianych w powieści wydarzeń i bywa, że jest on jednoznacznie negatywny. W tych fragmentach narrator posługuje się raczej językiem potocznym.
Sytuacja zmienia się jednak, gdy w dziele pojawiają się fragmenty opowieści o Poncjuszu Piłacie i Jeszui Ha-Nocri. Są to bowiem części powieści pisanej przez Mistrza, jego dzieło życia. Wówczas tekst jest tworzony przy użyciu języka literackiego, kunsztownego i dopracowanego. Przez to zmienia się też jego odbiór w oczach czytelnika. Autor stosuje wówczas liczne środki stylistyczne, poetyckie epitety czy porównania. W tych częściach narratorem może być sam Mistrz jako autor, ale wiadome jest, że także Woland przedstawia opowieść o tym, jak Poncjusz Piłat wydał na Jeszuę Ha-Nocri wyrok śmierci, ponieważ tamten obraził majestat cesarstwa.
Narracja w powieści „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa jest zatem złożona i skomplikowana. Dostosowuje się ją do opisywanych w danym momencie wydarzeń. Narrator nie jest przezroczysty czy ukryty i często w trakcie opowieści akcentuje na różne sposoby swoją obecność w tekście, co wpływa też na jego odbiór przez czytelnika.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.