„Mistrz i Małgorzata” to znana powieść Michaiła Bułhakowa, przedstawiająca wydarzenia związane z przybyciem szatana i jego świty do Moskwy. W tę niezwykłą historię zostają uwikłani tytułowi bohaterowie, Mistrz i Małgorzata, będący parą kochanków. Utwór ten obfituje w wiele fascynujących wątków i zawiera kluczowe dla kultury motywy literackie.
Spis treści
Motyw szatana odgrywa kluczową rolę w powieści, gdyż wiele wydarzeń związanych jest z przybyciem Wolanda i jego świty do Moskwy. Woland pojawia się niespodziewanie, natychmiast przekształcając rzeczywistość i zakłócając normalny bieg wydarzeń. Jego obecność w mieście prowadzi do zorganizowania tradycyjnego balu, a sam szatan w ujęciu Bułhakowa przybiera postać człowieka, przyjmując ludzkie cechy.
Jednym z kluczowych wątków powieści jest relacja między Mistrzem a Małgorzatą, co wiąże się z motywem miłości. Uczucie to pojawia się między nimi nagle i, pomimo licznych przeszkód, pozostaje silne. Mistrz i Małgorzata są gotowi na wiele poświęceń dla siebie nawzajem, a ich miłość staje się główną siłą napędzającą ich działania.
W powieści pojawiają się refleksje związane z motywem Boga. Wielu bohaterów zastanawia się nad jego istnieniem, a obecność szatana w mieście staje się jednym z dowodów na to. Choć akcja rozgrywa się w ateistycznej Rosji, niewiara postaci zostaje poddana poważnej próbie.
Bardzo często w powieści pojawia się motywy zdrady. Jest ona obecna chociażby w relacji Mistrza i Małgorzaty, ponieważ kobieta zdradza swojego męża, by być z ukochanym pisarzem. Zdrada pojawia się też w wątki Jeszui, który zostaje sprzedany przez Judę, który też następnie z tego powodu zostaje zamordowany. Juda też zostaje zdradzony, czyni to jego przyjaciółka imieniem Nisa. Mistrza zdradza jego przyjaciel, by odebrać mu mieszkanie.
Bułhakow wprowadza również motyw nauczyciela, a właściwie mistrza. Główny bohater przyjmuje ten tytuł, rezygnując ze swojego imienia. Doświadczony pisarz Berlioz stara się udzielać rad młodszemu koledze, Iwanowi Bezdomnemu. Jeszua pełni rolę mistrza dla swoich uczniów, takich jak Mateusz Lewita. W powieści uczniowie często nie są w stanie sprostać oczekiwaniom swoich mistrzów. Tytułowy Mistrz poucza Iwana Bezdomnego w szpitalu psychiatrycznym, jednak ten ostatecznie rezygnuje z literatury i zostaje pracownikiem naukowym.
Autor powieści ukazuje, że ludzie często czują się nieswojo w miejscach, które teoretycznie powinny być ich domem. Dotyczy to zarówno wydarzeń w Moskwie, jak i wątku związanego z Jeszuą i Poncjuszem Piłatem. Bułhakow podkreśla również, że imponujące, bogate budynki nie zawsze są prawdziwym domem – Małgorzata woli żyć z Mistrzem w skromnej suterenie niż w luksusowej willi z niekochanym mężem. Ostateczną nagrodą dla Mistrza i Małgorzaty staje się ich wieczny domek.
Bułhakow przy pomocy postaci Małgorzaty eksploruje motyw kobiety. Małgorzata to postać dynamiczna, podejmująca niezbędne decyzje, nie waha się, a dla swojego ukochanego jest w stanie zrobić wszystko. By odzyskać Mistrza, Małgorzata po prostu działa, na przykład przyjmując rolę gospodyni na balu u Wolanda. Nie brakuje jej jednak przy tym miłosierdzia. Małgorzata to kobieta wrażliwa i zmotywowana, dla której miłość stanowi prawdziwy cel w życiu.
W powieści Bułhakowa motyw śmierci obecny jest przez cały czas. Już na początku opowieści, zgodnie z przepowiednią Wolanda, Berlioz traci głowę w wypadku tramwajowym. Śmierć dotyka również Jeszuę Ha-Nocri. Zostaje ukrzyżowany na rozkaz Piłata, oraz Judę, który zdradził Jeszuę i za to zostaje zasztyletowany. Na balu Wolanda baron Meigel ginie, a jego krew zostaje użyta jako toast. Woland również obiecuje, że po śmierci ludzie otrzymają to, w co naprawdę wierzą.
W powieści „Mistrz i Małgorzata” motyw samotności jest obecny w życiu bohaterów. Małgorzata szczególnie cierpi z powodu swojej samotności, tkwiąc w bez miłości i nieszczęśliwym małżeństwie, z którego ratuje ją dopiero Mistrz. Poncjusz Piłat doświadcza samotności w zaświatach, gdzie jest całkowicie odizolowany. Również Ha-Nocri czuje się odrzucony przez innych. Postacie w książce zmagają się z uczuciem osamotnienia i każda z nich walczy z nim na swój sposób. Samotność w tej opowieści oznacza odrzucenie i brak zrozumienia ze strony innych.
Wiele postaci reprezentuje motyw władzy. Są to na przykład literaci ze stowarzyszenia czy Poncjusz Piłat, działający jako namiestnik cesarski. Gdy Woland przybywa do Moskwy, to zaczyna przejmować kontrolę nad sytuacją, a co za tym idzie, zyskuje też władzę nad ludźmi. Władza jest bardzo pożądana i każdy chce zyskać chociaż odrobinę mocy nad innymi.
Bohaterowie Bułhakowa zmagają się z motywem cierpienia, które wynika z ich samotności, błędnych wyborów życiowych oraz z brutalnego systemu, który ogranicza ich możliwości samorealizacji. Mistrz doświadcza ogromnego cierpienia z powodu negatywnej krytyki swojej twórczości, co prowadzi go do pobytu w szpitalu psychiatrycznym. Podobnie, Jeszua Ha-Nocri cierpi na skutek swojego ukrzyżowania.
Akcja powieści toczy się w Moskwie i Jeruszalaim sprzed dwóch tysięcy lat. W związku z tym w dziele obecny jest motyw miasta jako tła wydarzeń.
Aktualizacja: 2024-08-09 16:26:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.