Podczas tworzenia dramatu „Wesele”, Stanisław Wyspiański inspirował się prawdziwą uroczystością, mianowicie ślubem poety Lucjana Rydla i chłopki Jadwigi Mikołajczykówny. Jak dowiódł Tadeusz Boy-Żeleński, autor „Plotki o Weselu Wyspańskiego”, część postaci literackich ma swój pierwowzór wśród gości zaślubin. Niemniej, aby odwieźć uwagę czytelników od rzeczywistych person i wzmocnić symboliczne znaczenie utworu, autor włączył w listę bohaterów postaci fantastyczne.
Spis treści
Wzorowany na Lucjanie Rydlu, młodopolskim artyście i członku krakowskiej bohemy. To przykład chłopomana, czyli osoby przesadnie zafascynowanej wsią, co związane jest z błędnym przeświadczeniem o życiu chłopstwa. W utworze został przedstawiony jako marzyciel, pogrążony w romantycznym uczuciu i wizjach sielankowej przyszłości. Na ślub założył tradycyjny strój ludowy, co sam uznał za najwyższą oznakę asymilacji z mieszkańcami Bronowic. Jednak w przeciwieństwie do jego przekonań, gest ten został odczytany jako błazenada.
Za Poetą kryje się Kazimierz Przerwa-Tetmajer, brat przyrodni Gospodarza, który, tak sam jako on, należał do krakowskiej inteligencji. Przemawiał przez niego dekadentyzm, typowy dla przełomu XIX i XX wieku. Przed spotkaniem zjawy Poeta skupiał swoją uwagę przede wszystkim na flirtowaniu z młodymi kobietami — Maryną i Rachelą. Razem z ostatnią z nich wpadł na pomysł zaproszenia chochoła na wesele. Niedługo później odwiedziła go zjawa — Rycerz. To spotkanie zmotywowało go do napisania wielkiego dzieła literackiego.
Jeden z najważniejszych przedstawicieli krakowskiej inteligencji. Wyspiański stworzył tę postać, nawiązując do Rudolfa Starzewskiego, znanego dziennikarza i redaktora naczelnego stańczykowskiego „Czasu”. Jednak zamiast jego wielkiego talentu, podkreślił jego uprzedzenia względem chłopstwa, a także hipokryzję — choć Czepca traktuje z pobłażliwością, inne pochodzenie nie przeszkadza mu we flirtowaniu z Zosią. Dodatkowo to przykład wzorcowego dekadenta, szukającego pociechy w alkoholu. Na postawę Dziennikarza wpływa jego spotkanie ze Stańczykiem.
Trudno powiązać go jednoznacznie z rzeczywistą sylwetką. Mówi się, że jego pierwowzorem mógłby być Tadeusz Nosowski. Bohater to kolejny dekadent i artysta znudzony życiem, odrzucający wszystkie wartości. Tak samo jak jego znajomi ze środowiska, szukał pociechy w rzeczach przyziemnych — alkoholu i romansach.
Była krewną Pana Młodego. Krytycznie odnosiła się do jego małżeństwa z chłopką. Nie miała pojęcia o życiu na wsi, co wyszło na jaw podczas jej rozmowy z Kliminą. Nie widziała szansy na zjednoczenie polskiego społeczeństwa.
Ksiądz wywodził się z chłopstwa, ale mieszkał w mieście, przez co był zawieszony między dwoma światami. Prowadził interesy z Żydem. Podobnie jak on przywiązywał szczególną wagę do finansów.
Wzorowana na Marii Pareńskiej, córce właścicielki znanego ośrodka literacko-kulturowego w Krakowie. W trakcie zabawy weselnej dyskutuje z Poetą. Sprytnie demaskuje go jako zwykłego podrywacza, który wykorzystuje poezję na potrzeby flirtów z młodszymi dziewczętami.
Panny z miasta. Chętnie bawiły się z młodymi chłopami i dużo rozmawiały o miłości. Pierwsza z nich jest siostrą Maryny. Druga to rodzeństwo Pana Młodego.
Pierwowzorem Panny Młodej była Jadwiga Mikołajczykówna. Została przedstawiona w taki sposób, aby stanowić przeciwieństwo Pana Młodego. W odróżnieniu od swojego męża romantyka, jej podejście do świata było pragmatyczne, a podejmując decyzje, kierowała się ludowymi przesądami i obyczajami, których ten nie rozumiał. O przepaści między małżonkami świadczy też sposób wypowiedzi — Panna Młoda posługiwała się gwarą podkrakowską, co silnie kontrastowało z kwiecistymi wypowiedziami Pana Młodego.
Inspirowany postacią Błażeja Czepca, bronowickiego chłopa. Uosabia on wiele stereotypowych cech swojej warstwy społecznej. Przede wszystkim to człowiek porywczy, który podczas wesela wdawał się w liczne konflikty. Miał problem z nadużywaniem alkoholu, przez co zadłużył się u karczmarza — Żyda Mośka. Był on dumny ze swojego chłopskiego pochodzenia, ale miał też głębokie poczucie przynależności narodowej. Był żywo zainteresowany polityką lokalną i zagraniczną. Widział konieczność zjednoczenia się z inteligencją w celu wspólnej walki o niepodległość, ale sam chciał przewodzić chłopom. Był najbardziej zaangażowany w przygotowania do powstania.
To postać trudna do jednoznacznej klasyfikacji. Jego pierwowzorem był Włodzimierz Tetmajer, przedstawiciel krakowski inteligencji, który wziął sobie za żonę chłopkę i przeniósł się na wieś. Gospodarzowi udało się zintegrować z lokalną społecznością. W dramacie spadła na niego nieoczekiwana odpowiedzialność. Odwiedził go lirnik Wernyhora, który nakazał mu organizację pospolitego ruszenia i przygotowania chłopów do zrywu. Początkowo zapalił się on do działania, jednak z biegiem czasu pokonały go alkohol i potrzeba snu. Cenny złoty róg powierzył młodemu Jaśkowi, a sam udał się na spoczynek. Postawa Gospodarza ma być nadrzędnym symbolem uśpienia polskiego narodu.
Wzorowana na Annie Mikołajczykównie, siostrze Jadwigi, czyli Panny Młodej. Silna i stanowcza kobieta, ale też troskliwa matka. Podchodziła do życia pragmatycznie. Nie wierzyła w spotkanie męża z Wernyhorą. Myślała, że ten bredzi pod wpływem alkoholowego upojenia. Kazała schować złotą podkowę zostawioną przez przybysza, wierząc, że przyniesie im szczęście. Następnie położyła męża spać, nieumyślnie przyczyniając się do porażki powstania.
Był ojcem Panny Młodej, Gospodyni, Jaśka, Kuby i Marysi. We wsi cieszył się szacunkiem. Był zadowolony, że udało mu się wydać córkę za mąż. Nieszczególnie przejmował się tym, że (podobnie jak Gospodyni) poślubiła mężczyznę z miasta. Nie ingerował w życie swoich dorosłych dzieci, ale też nie był skory do pomocy — Marysi odmówił wsparcia finansowego. Negatywnie wypowiadał się o rabacji galicyjskiej.
Nawiązuje do Hirsza Singera, właściciela karczmy w Bronowicach. Jego stosunki z mieszkańcami wsi były napięte, co wynikało z jego dodatkowego zajęcia, czyli użyczania pożyczek. Na weselu pojawił się w interesach – próbował nakłonić Czepca do spłaty długu, ale również wdał się w rozmowę z Księdzem, któremu płacił czynsz. Miał praktyczny stosunek do życia. Odnosił się z dystansem do idei zrywu narodowego.
Córka Żyda, która pozaliterackiej rzeczywistości nosiła imię Pepa. Postać Racheli najbardziej ze wszystkich odbiega od swojego pierwowzoru. W dramacie to dziewczyna oczytana, zaznajomiona ze światem kultury i sztuki. Z tego powodu, mimo wiejskiego pochodzenia, bez problemu znalazła język z przybyszami miasta. Jednym z nich był Poeta, który od razu zwrócił uwagę na bohaterkę. Razem zainicjowali zaproszenie fantastycznych postaci na wesele.
Drużba i brat Panny Młodej. Razem z kolegą Kasprem chętnie flirtował z miejskimi pannami. Gospodarz powierzył mu ważną misję rozesłania wici i ogłoszenia sygnału gotowości do walki, co miał zrobić za pomocą złotego rogu od Wernyhory. Jednak ten zgubił przedmiot, gdy schylił się po swoją czapkę z pawim piórem. Bezradny obserwował, jak Chochoł wprowadza zgromadzonych na weselu w trans.
Była przyjaciółką Gospodyni i wdową po wójcie, która — mimo średniego wieku — nie zdecydowała się na ponowne zamążpójście. Podczas Wesela dyskutuje z Radczynią. W ich rozmowie widać przepaść między obyczajami i światopoglądami mieszczan oraz chłopstwa.
Starzec z Bronowic, który pamiętał rabację galicyjską. W drugiej części dramatu odwiedza go zjawa Jakuba Szeli, przywódca powstania chłopskiego.
Drugi drużba obok Jaśka. Miał powodzenie u dziewcząt z miasta i ze wsi. Adorował Kasię, ale za butelkę wódki, pozwolił ją pocałować Nosowi. Kasprowi nie brakowało zapału do walki.
Druhna. Chętnie flirtowała z Kasprem. Nie dała się pocałować Nosowi, chociaż ten nalegał.
Siostra Panny Młodej i Gospodyni. W trakcie wesela widzi zjawę zmarłego przed laty ukochanego.
Mąż Marysi. Szybko zmęczył się zabawą, dlatego udał się na spoczynek.
Córka Gospodyni. Chciała się bawić, ale matka kazała jej udać się spać. Dziewczyna jako pierwsza ujrzała Chochoła.
Parobkowie, którzy zajęli się koniem Wernyhory. Kuba opowiedział Czepcowi o spotkaniu z Wernyhorą.
Żona Czepca. W dramacie nie pełni istotnej roli.
Odmówił dalszej gry, przez co wdał się w konflikt z Czepcem.
Zjawa przywołana przez Rachelę i Poetę. To snop słomy owinięty wokół zmarzniętej róży, co symbolizuje uśpione nadzieje i potencjał. W kontekście narodowym Chochoła można interpretować jako symbol pogrążonego w stagnacji polskiego społeczeństwa, które czeka na odpowiedni moment, aby stanąć do walki o niepodległość. Pojawienie się Chochoła było zapowiedzią kolejnych nadprzyrodzonych wydarzeń. W ostatniej scenie wprowadził wszystkich gości weselnych (oprócz Jaśka) w trans.
Zmarły ukochany Marysi. Chciał zatańczyć z dziewczyną, czym wzbudził jej przerażenie.
Ostatni błazen Jagiellonów, który stał się symbolem mądrej myśli politycznej. Główna postać z obrazu Jana Matejki, noszącego ten sam tytuł, co imię postaci. Zjawa ukazuje się Dziennikarzowi, aby wytknąć mu bierność i brak działania na rzecz kraju, a następnie przekazać błazeński kaduceusz.
Ukazał się przed Poetą, którego pierwowzorem był Kazimierz Przerwa-Tetmajer, autor dramatu „Zawisza Czarny”. Rycerz to symbol dawnej chwały Polski, reprezentujący heroizm, waleczność i patriotyzm. Zjawa chciała zainspirować pisarza do potraktowania pióra jako narzędzia motywacji rodaków do zaangażowania się w sprawy narodowe.
Duch Branickiego, przedstawiciela magnaterii, który przyczynił się do upadku Polski. Symbolizuje zdradę narodową i egoizm klas wyższych, które często stawiały własne interesy ponad dobro ojczyzny. Ukazał się Panu Młodemu, aby wytknąć mu zakłamanie i sztuczność w brataniu się z chłopstwem. Jego obecność to ostrzeżenie przed powtarzaniem tych samych błędów.
Duch Jakuba Szeli, przywódcy rabacji galicyjskiej z 1846 roku. Pojawił się przed Dziadem, aby przypomnieć mu o krwawej przeszłości. Reprezentuje nieprzezwyciężone konflikty społeczne na tle klasowym.
Ostatnia ze zjaw to mityczny wieszcz i mędrzec, który przepowiadał odrodzenie Polski. Wernyhora ukazał się przed Gospodarzem, przekazując mu złoty róg — symbol zjednoczenia w walce o wolność. Reprezentuje on proroka, który wzywa do czynu, ale jego misja zostaje zaprzepaszczona, gdy Jasiek gubi złoty róg.
Aktualizacja: 2024-10-14 18:12:16.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.