Dramat Stanisława Wyspiańskiego „Wesele” to bardzo ważna część kanonu lektur. Opis zabawy na weselu poety Lucjana Rydla i chłopki Jadwigi Mikołajczykówny jest tutaj tylko pretekstem do stworzenia przekonującego wizerunku polskiego społeczeństwa przełomu XIX i XX wieku. Autor wytknął wady inteligencji i chłopstwa oraz przedstawił przyczyny niewoli, w której Polacy tkwili, mimo chęci buntu wobec zaborcy i wywołania powstania. Dramat z pewnością skłania do refleksji i jest kopalnią motywów literackich.
Poeci epoki romantyzmu byli przekonani, że literatura jest w stanie przebudzić Polaków i zmotywować naród do walki. Wieszcze narodowi tworzyli dzieła, w których przedstawiali swoje koncepcje wyzwolenia narodu np. mesjanizm Mickiewicza czy winkelriedyzm Słowackiego. Wyspiański nawiązuje w dramacie do motywu potęgi poezji, która powinna poruszać ludzkie dusze i dodawać odwagi do walki na śmierć i życie. W utworze pojawia się dwóch bohaterów, którzy powinni wpływać na społeczeństwo za pomocą słów - Poeta i Dziennikarz. Jak się jednak okazuje, wzniosłe idee nie sprawdziły się w praktyce. Poeta i Dziennikarz pogrążyli się w dekadentyzmie, woleli szukać prostych, przyziemnych przyjemności, niż zaangażować się w sprawy narodowe.
Wyspiański ukazał również postawy Polaków wobec walki o niepodległość. Bohaterowie oczywiście chcieli żyć w wolnej ojczyźnie, ale brakowało im energii i odwagi do działania. Weselnej nocy mieli szansę stanąć do walki i rozpocząć powstanie. Niestety bierność Gospodarza i materializm Jaśka sprawiły, że plany nie zostały zrealizowane. Jak wskazywały pojawiające się w chacie zjawy, Polacy pogrążyli się w marazmie, nic nie było w stanie wyrwać ich ze snu.
Gospodarz miał chwilowy zapał do walki, kiedy ukazał mu się Wernyhora, ale wolał powierzyć ważną misję młodemu, nierozważnemu chłopakowi, niż sprzeciwić się żonie. Słabość Polaków najlepiej ukazuje chocholi taniec kończący utwór - bohaterowie pogrążyli się w transie, a marzenia o niepodległości ponownie nie zostały zrealizowane. Ojczyzna po raz kolejny zeszła na dalszy plan.
Między chłopami a inteligencją istniało wiele różnic, ale bez względu na warstwę społeczną, bohaterowie marzyli o odzyskaniu niepodległości. Byli też przekonani, że jedyną drogą, aby zrealizować te plany było powstanie. Nikt nie był jednak na tyle silny, aby przejąć inicjatywę i poprowadzić naród do walki. Inteligencja pogrążała się w dekadentyzmie, elity wolały uciekać w romanse i alkoholizm, aby zagłuszyć poczucie niemocy i beznadziei. Chłopi wyrażali chęć do walki, byli przekonani, że są prawdziwą potęgą. Gdy jednak Gospodarz dostał od Wernyhory szansę, aby wywołać powstanie, nie wykorzystał jej i całkowicie zawiódł. Szybko zapomniał o rozmowie z Wernyhorą, wolał słuchać żony, która uważała, że to wszystko były halucynacje pod wpływem alkoholu. Do powstania nie doszło, mimo entuzjazmu Czepca. Polacy pogrążyli się w chocholim tańcu.
Wyspiański przedstawił w dramacie fascynację inteligencji wsią i jej mieszkańcami - chłopomanię. Opisał to w krzywym zwierciadle, wyolbrzymiając obsesję Pana Młodego na punkcie chłopstwa. Poeta poślubił chłopkę, chociaż nie miał z nią wspólnych tematów do rozmowy, najważniejsze, że pochodziła ze wsi.
Wyspiański obnażył prawdziwe oblicze inteligencji, która w rzeczywistości tylko powierzchownie fascynowała się wsią. Mieszkańcy miasta nie mieli pojęcia o życiu chłopów, nie rozumieli ich i traktowali z góry. Widać to chociażby w rozmowie Radczyni z Kliminą czy Czepca z Dziennikarzem. Przedstawiciele inteligencji byli przekonani, że chłopi nie mają pojęcia, co dzieje się w Polsce i na świecie. Pan Młody fascynował się swoją żoną, ale w rzeczywistości jej nie rozumiał, trudno było mu pojąć kierujące nią wartości i konwenanse, które miały dla niej ogromne znaczenie. Nie bez powodu, wielu gości wyrażało obawy o przyszłość tego małżeństwa. Symbolem konfliktów między inteligencją a chłopstwem jest widmo rabacji galicyjskiej, podczas której chłopi zwrócili się przeciwko swoim panom. W chacie pojawił się nawet duch jej przywódcy - Jakuba Szeli.
Dramat jest przekonującym, choć przejaskrawionym obrazem polskiego społeczeństwa przełomu XIX i XX wieku. Duża część bohaterów to przedstawiciele inteligencji, dlatego nie mogło zabraknąć tutaj dekadentów. Kończący się wiek XIX sprawił, że wieku artystów było przekonanych o upadku dawnych wartości. Dręczyły ich pesymizm, przekonanie o własnej niemocy oraz brak celu w życiu. Dekadenci uciekali więc w pijaństwo czy romanse, aby poradzić sobie z przekonaniem o beznadziei własnej egzystencji.
Podobnie było z Poetą i Dziennikarzem. Za pomocą swojej twórczości, powinni dodawać Polakom siły do walki, ale nie wywiązywali się z tego zadania. Woleli nadużywać alkoholu i flirtować z kobietami, aby zabić czas. Wyspiański doskonale przedstawił środowisko artystów, którzy powinni być elitą narodu, ale wybrali bierność. Nic dziwnego, że społeczeństwo prowadzone przez taką inteligencję, nie miało siły do działania.
Utwór kończy słynny chocholi taniec, który jest z pewnością najbardziej znaną sceną dramatu. Walka o niepodległość po raz kolejny została odłożona na później. Jasiek zgubił drogocenny złoty róg otrzymany od Wernyhory. Gospodarzowi zabrakło odwagi, aby osobiście stanąć na czele powstania, dlatego powierzył misję młodemu, nieodpowiedzialnemu chłopakowi, a ten zawiódł. Chochoł zaczął grać hipnotyzującą pieśń, przez którą zgromadzeni pogrążyli się w sennym, obłąkańczym tańcu. Jest to symbol bierności, do której Polacy szybko wrócili po chwilowym zapale do walki za ojczyznę.
Akcja dramatu rozgrywa się na weselu, dlatego nie sposób pominąć wątek miłości. Pan Młody chętnie wyznawał uczucia swojej żonie i oczekiwał od niej zapewnień, że je odwzajemnia. Dziewczyna była jednak skupiona na bardziej praktycznych sferach życia, nie potrafiła kwieciście mówić o miłości. Można odnieść wrażenie, że uczucie pary młodej nie było zbyt głębokie. Pan Młody wybrał swoją żonę, ponieważ pochodziła ze wsi, a ta po prostu marzyła o zamążpójściu. W dramacie pojawia się również historia miłosna Marysi, która w przeszłości była zakochana w zamożnym chłopaku. Ten jednak zmarł, a ona wyszła za innego. Widmo dawnego ukochanego ukazało się jej na weselu, wprawiając ją w przerażenie.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.