„Latarnik” to nowela Henryka Sienkiewicza opublikowana w 1881 roku w dwutygodniku Niwa, a rok później wydana w zbiorze jego Pism. Opowiada historię Skawińskiego, polskiego emigranta, który po latach tułaczki obejmuje posadę latarnika w Aspinwall (obecnie Colón w Panamie). Bohater, zmęczony życiem pełnym wojen i niepowodzeń, odnajduje spokój na samotnej wyspie, gdzie poświęca się pracy i kontemplacji. Utwór uchodzi za jedną z najlepszych polskich nowel i jest przykładem dzieła podejmującego tematykę losów polskich emigrantów politycznych XIX wieku. Inspiracją do jego napisania była autentyczna historia opisana przez Juliana Horaina, a pierwowzorem postaci Skawińskiego był Polak o nazwisku Siellawa.
Przełomowym momentem w życiu Skawińskiego staje się lektura Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, otrzymanego w paczce z Nowego Jorku. Czytając poemat, bohater zatraca się we wspomnieniach o Polsce, zapominając o obowiązku zapalenia latarni, co skutkuje rozbiciem się łodzi. Zostaje zwolniony i ponownie zmuszony do tułaczki. Latarnik to opowieść o tęsknocie za ojczyzną i niemożności znalezienia trwałego miejsca na świecie. Przedstawia tragizm losu emigranta, dla którego ojczyzna pozostaje jedynie w pamięci i literaturze. Nowela jest często interpretowana jako alegoria losów polskich wygnańców, a jej melancholijny ton podkreśla nieuchronność przeznaczenia i ludzkiej samotności.