„Latarnik” to pozytywistyczna nowela autorstwa Henryka Sienkiewicza, która po raz pierwszy opublikowana została w 1881 roku, w dwutygodniku „Niwa”. Zainspirowana została podróżą Sienkiewicza po Stanach Zjednoczonych oraz historią prawdziwego latarnika o nazwisku Siellawa. Podobnie jak główny bohater opowiadania Sienkiewicza zaniedbał on swoje obowiązki w latarni przez lekturę książki. Sienkiewicz na kanwie tej historii stworzył pozytywistyczną opowieść o patriotyzmie i o trudnych losach starego emigranta, Skawińskiego. Zwiedził on niemal cały świat i na starość poszukiwał posady, która dałaby mu spokój i stabilizację. Spodziewał się je odnaleźć właśnie na posadzie latarnika.
Problematyka utworu skupia się na kwestii patriotyzmu oraz starości i tragizmie głównego bohatera. Skawiński to człowiek mocno już posunięty w latach, któremu życie nie szczędziło trudnych doświadczeń. Za młodu wyemigrował z Polski, walczył bowiem o jej wolność w powstaniu listopadowym, które miało wiele politycznych konsekwencji ze strony zaborcy rosyjskiego. Od tego czasu tułał się po świecie, walcząc o wolność na innych frontach, między innymi w trakcie Wiosny Ludów czy wojny secesyjnej po stronie północy. Chwytał się wielu prac, ale mimo swojej sumienności i obowiązkowości w żadnej nie zagrzał długo miejsca.
Skawiński na starość pragnie już jedynie stabilizacji, którą ma nadzieję odnaleźć w latarni morskiej, ale ten projekt również mu się nie udaje. Pewnego dnia otrzymuje bowiem w paczce egzemplarz „Pana Tadeusza”. Jest tak poruszony lekturą epopei pochodzącej z jego ojczyzny, że zapomina włączyć lampę, co doprowadza do rozbicia się statku. Skawiński więc ze swojej winy traci upragnione stanowisko i stabilizację. Jest to sytuacja tragiczna, nie udało mu się bowiem pogodzić swojej tęsknoty za ojczyzną, którą wzbudził w nim „Pan Tadeusz” z obowiązkami latarnika.
Historia lampy pokazuje, jak istotny dla problematyki noweli jest także patriotyzm Skawińskiego. Spędził on lata na emigracji, bił się za cudze wartości w wielu różnych krajach, ale mimo to w głębi duszy wciąż tęsknił za swoją ojczyzną. Sienkiewicz w ten sposób opisał losy wielu Polaków, którzy skazani byli na emigrację ze względów politycznych i trwające ponad wiek zabory. Ukazał losy człowieka, który próbuje znaleźć swoje miejsce na ziemi, w którym poczuje się jak w domu. Skawiński jednak w głębi duszy wciąż był przywiązany do ojczyzny, o czym świadczy jego emocjonalna reakcja na lekturę „Pana Tadeusza”. Ostatecznie okazuje się, że egzemplarz książki jest dla niego cenniejszy niż wymarzona posada i spokojna starość. Skawiński bowiem tuli książkę do piersi, jakby w obawie, że ktoś mu ją odbierze. Tęsknota za ojczyzną była w nim wciąż silna, mimo upływu wielu lat.
Historia Skawińskiego to także opis starości. Przez całe swoje życie Skawiński poszukiwał przygód, odwiedzał nowe miejsca, poznawał ludzi na całym świecie i doświadczał wielu wrażeń. Starość zmieniła jednak jego priorytety i pragnął on już tylko osiąść w spokojnym miejscu i wykonywać swoje obowiązki.
Problematyka noweli „Latarnik” jest więc złożona i dotyka wielu zagadnień z życia człowieka, który swoje losy na stałe związał z emigracją. Najważniejszymi tematami jest więc patriotyzm oraz tragizm losu przymusowego uchodźcy, który tęskni za swoją ojczyzną.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.