Nowela Henryka Sienkiewicza zatytułowana „Latarnik” to opublikowana w roku 1881 pozytywistyczna opowieść o losach starego emigranta, Skawińskiego. Poświęcił on wiele lat na podróże po całym świecie i wykonywał wiele różnych prac, był na przykład poszukiwaczem diamentów i harpunnikiem. Na starość postanowił jednak osiąść w jednym miejscu i znaleźć posadę, która zapewniłaby mu stabilizację. Zostaje więc latarnikiem na małej wyspie niedaleko wybrzeży Panamy, jednak i tej posady nie udaje mu się zachować. Zaczytuje się on bowiem w „Panu Tadeuszu”, przez co zapomina o włączeniu latarni i doprowadza tym samym do rozbicia się statku. Nowela Sienkiewicza pełna jest symboli i nawiązań, ale jednym z najbardziej istotnych jest właśnie latarnia morska.
Latarnia morska to symbol, który przez lata obrósł w tekstach literackich w wiele znaczeń. Przede wszystkim symbolizuje ona sygnał, właściwą drogę, prawdę oraz światło, które oświetla człowieka i prowadzi go do tego, co ważne. Te znaczenia mają swoją genezę w tym, do czego faktycznie służy latarnia morska, czyli do wskazywania statkom drogi do portu. Jest więc ona czymś, co prowadzi człowieka do właściwego miejsca, co wskazuje mu drogę w trudnych warunkach. Latarnia morska potrafi być więc ratunkiem dla zagubionych.
W przypadku Skawińskiego latarnia morska początkowo symbolizowała jego bezpieczną przystań, port, do którego miał on dobić po wielu trudach, jakich zaznał w życiu. Latarnia i wyspa, na której ona stała miały być ostatnim miejscem jego zamieszkania, gdzie mógłby on spocząć i zaznać spokoju i wypoczynku. Odczytywać to można jeszcze w innym kontekście - Skawiński może zostać uznany za zagubiony statek poszukujący portu, któremu latarnia morska wskazała właściwą drogę. Skawiński nie potrafił bowiem odnaleźć właściwego kursu w swoim życiu - próbował różnych prac, jednak żadnej nie potrafił dłużej utrzymać, zmuszony był on także do opuszczenia swojej ojczyzny. Latarnia miała być więc ostatnim przystankiem na tej burzliwej drodze jego życia, miała wskazać mu właściwy kierunek i bezpiecznie doprowadzić go do końca jego ostatniej podróży.
Latarnia mogła też być metaforycznym drogowskazem dla jeszcze innej podróży Skawińskiego, tej duchowej. To właśnie na wyspie otrzymał on bowiem egzemplarz „Pana Tadeusza”, który przypomniał mu o ogromnej miłości, jaką latarnik darzył swoją utraconą ojczyznę. Pobyt w latarni przypomniał mu więc, kim w głębi duszy Skawiński tak naprawdę był i wskazał mu drogę do najważniejszych wartości w życiu, którymi mężczyzna wcześniej się kierował. Latarnia rozbudziła więc w Skawińskim dawne emocje i wartości i wskazała mu ponownie, co w życiu jest dla niego najważniejsze. Można więc powiedzieć, że latarnia to swoisty symbol przebudzenia duchowego starego mężczyzny, który myślał, że przeżył już całe swoje życie. Pobyt na wyspie i praca latarnika symbolizują więc sygnał od ojczyzny i wcześniejszego życia Skawińskiego.
Latarnia symbolizować więc może wiele różnych rzeczy, ale znaczenia te opierają się zawsze na symbolice wskazywania drogi. Skawiński zaś to bohater zagubiony na wielu różnych poziomach, który dzięki latarni i jej światłu odnajduje się ponownie na drodze swojego długiego życia.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.