Człowiek stworzony został do podejmowania różnych aktywności. Świadczy o tym jego budowa, psychika oraz fakt świadomego istnienia. W szerokim rozumieniu, praca to świadome działanie prowadzące do wytworzenia dóbr materialnych lub kulturowych, które są podstawą do istnienia i rozwoju społeczeństwa. Człowiek pracuje więc dla własnego dobra. Czy jednak ta świadoma działalność stanowi jedynie codzienny trud ludzkiego gatunku, czy też niesie ze sobą jakieś większe znaczenie? Wydaje się, że praca może być także pasją, czyli czymś, co zarazem nadaje kierunek i definiuje cel przebywania człowieka we wszechświecie.
Spis treści
Ignacy Rzecki jest jedną z ważniejszych postaci w „Lalce” Bolesława Prusa. Należy on do tych bohaterów, którzy uosabiają programowe dla pozytywistów umiłowanie pracy. Dla Rzeckiego jego rola starego subiekta w sklepie, stanowi prawdziwą pasję. Poczciwy, starszy mężczyzna podporządkował jej bowiem całe życie. W sklepie Wokulskiego każdy dzień zaczyna od skrupulatnego wykonywania zaplanowanych wcześniej czynności. Tworzy sobie plan z konkretnymi podpunktami i uważa za wielką katastrofę niewykonanie chociaż jednego z nich. Rzecki poświęca część niedzieli na wymyślanie nowych wystaw sklepowych. Widać więc, jak mocno angażuje się w życie sklepu. Wykracza to znacząco poza zwykłą skrupulatność pracowniczą. Nosi raczej znamiona czegoś dyktującego rytm jego życia. Rzecki utrzymuje swój tydzień w rytmie wyznaczanym przez obowiązki, dlatego cierpi, gdy zostaje odsunięty od prowadzenia sklepu. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że poza byciem subiektem starszy człowiek ma niewiele wolnego czasu. Samo prowadzenie interesu Wokulskiego nie przynosi mu większych profitów, mimo to wkłada w tą działalność własne serce. Dlatego właśnie jest to jego pasja, chociaż zarazem ciężka praca.
Poznany przez Wokulskiego w Paryżu profesor Geist to uczony i idealista zarazem. Człowiek ten stanowi przykład nowego typu bohatera, herosa w kitlu. Pracuje on w pocie czoła nad polepszeniem bytu całej ludzkości, starając się wynaleźć metal lżejszy od powietrza. Przez swoje działania uznawany jest za szarlatana pośród środowiska naukowego, zaś przez społeczeństwo za wariata. Niestety, badania pochłaniają również wszelkie jego pieniądze. Geist pozostaje więc na marginesie społeczeństwa - jednak nigdy się nie poddaje. W dużej mierze wynika to z jego idealizmu, chce bowiem pomóc ludzkości. Niemniej, by tego dokonać, musi doskonale znać swoją pracę i oddać się jej do głębi. Geist poświęca naukowemu postępowi swoje całe życie, tak jak Rzecki podporządkowywał wszystko prowadzeniu sklepu. Poza swoim laboratorium profesor nie odnajduje się społecznie.
Innym przykładem na pracę jako pasję będzie los Macieja Boryny z „Chłopów” Władysława Stanisława Reymonta. Najbogatszy gospodarz w Lipcach poczuwał się do wyjątkowej więzi z ziemią. Człowiek ten przez całe swoje życie pracował na niej, gromadził ją i dbał o własne gospodarstwo. Prawdopodobnie wiąże się to również z jego pracowitością oraz pewnego rodzaju „chłopską chciwością”, która ma jednak swoje powody zakorzenione w kontekście kulturowym. Dając życie tej postaci, Reymont zarówno stworzył, jak i odtworzył specyficzny ideał chłopa „piastowskiego”, którego wcześniej w literaturze nie było. Jest to człowiek, dla którego praca na roli stanowi zarazem sens życia oraz powód do dumy. Maciej z pewnością nie odnalazłby się nigdzie poza swoim gospodarstwem, chociaż jest z pewnością osobą dalece inteligentną. On zżył się ze swoją zagrodą, bycie gospodarzem to dla niego rodzaj pasji. Obrazuje to między innymi fakt, jak doskonale zna się na swojej robocie. Nie byłby przecież największym ze wszystkich gospodarzy, gdyby nie potrafił dbać o swoje morgi, nie rozumiał, jak prowadzi się gospodarstwo.
Koniec żywota Macieja Boryny stanowi symboliczne połączenie się z ziemią-karmicielką. Zaraz przed śmiercią gospodarz po raz ostatni zasiewa pole, jak to czynił zawsze za życia. Ziemia, konkretnie praca na niej, stanowi więc sens życia Boryny i tak też gospodarz postanawia ten żywot zakończyć. Wrócić do ziemi, która wcześniej karmiła go, której oddał tyle ciężkiej pracy. Która była jego jedyną pasją.
Pasja to element życia, który w dużej mierze kształtuje jego tor. Czy praca, której człowiek się oddaje, może stać się pasją dla człowieka? To interesujący temat do rozważenia, szczególnie, gdy w grę wchodzi jeszcze zagadnienie sensu życia i tego, co go przynosi. Przedstawieni powyżej bohaterowie literaccy dzięki swojej pracy nie tylko byli pożyteczni dla społeczeństwa, organizowała ona również ich cały świat - przekonania, zwyczaje i poglądy. Praca jako pasja to zatem siła, która kształtuje człowieka, nadaje jego życiu rytm, cel i moralny wymiar. Jest czymś, co potrafi zorganizować nie tylko codzienne obowiązki, ale także stanowić fundament poczucia sensu życia.
Aktualizacja: 2024-10-04 18:56:12.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.