Człowiek w poszukiwaniu szczęścia. W pra­cy od­wo­łaj się do: wy­bra­nej lek­tu­ry obo­wiąz­ko­wej oraz in­ne­go utwo­ru li­te­rac­kie­go.

Autorka opracowania: Marta Grandke. Redakcja: Aleksandra Sędłakowska.

Szczęście jest stanem, do którego świadomie i podświadomie dąży każdy człowiek na świecie. Definiowane jest ono na różne sposoby, często jako poczucie wielkiego zadowolenia w wyniku zaistnienia jakichś pomyślnych okoliczności w życiu człowieka, splot oczekiwanych wydarzeń czy nawet po prostu jako brak cierpienia. Mimo wielu prób wyjaśnienia zjawiska, szczęście dla każdego człowieka jest czymś innym i każdy szuka go na swój sposób. Jednak nie zawsze to, czego człowiek pragnie i o czym myśli, że przyniesie mu szczęście, faktycznie mu służy. 

Spis treści

Lalka

Stanisław Wokulski, główny bohater, wydaje się mieć już w swoim życiu wszystko - spokój związany ze stabilizacją zawodową, bezpieczeństwo oraz znaczny majątek. Jednak pewnego dnia zakochuje się w bogatej arystokratce, Izabeli Łęckiej. Wokulski nie jest dla niej kandydatem na męża, ze względu na niewłaściwe pochodzenie. Mimo tych przeciwności, Wokulski nieustannie stara się o to, by Łęcka odwzajemniła jego uczucia. Bohater jest bowiem przekonany, że zdobycie kobiety przyniesie mu w życiu prawdziwe szczęście. Jednak po zaręczynach Wokulski odkrywa, że kobieta nigdy go nie kochała i wciąż zdradzała go z dawnym absztyfikantem. To odkrycie powoduje, że Wokulski popada w obniżony nastrój, tracąc chęć do dalszego życia. Związał swoje szczęście z jedną osobą, czego w końcu bardzo pożałował. To pokazuje, że szukanie szczęścia w innych, w ich wzajemności czy w decyzjach, może stać się przyczyną klęski. Człowiek nie zawsze też wybiera na obiekt uczuć kogoś, kto jest dla niego właściwy. Szukając szczęścia, sprowadza wtedy na siebie jeszcze większe nieszczęście, tak jak uczynił to Wokulski na swoją zgubę.

Balladyna

„Balladyna” to dramat romantyczny, w którym Juliusz Słowacki ukazuje losy dziewczyny sądzącej, że jej szczęście leży w awansie społecznym i zdobyciu władzy nad innymi. By to osiągnąć, Balladyna zabiła swoją siostrę, męża, kochania i pośrednio przyczyniła się do śmierci matki. Spełniła swój cel i zasiadła na tronie. Jednak nie dane było jej się tym cieszyć, została bowiem ukarana za swoje zbrodnie i zginęła rażona piorunem, co wprowadza także motyw kary boskiej za niemoralne postępowanie. To pokazuje, że radość jednego człowieka nie może płynąć z cudzej tragedii. Balladyna nie powinna czerpać szczęścia z władzy ze świadomością, że przyczyniła się do śmierci swoich bliskich, determinacja nie pozwoliła jej jednak zrezygnować z obranego celu.

Nie-boska komedia

Hrabia Henryk z dramatu autorstwa Zygmunta Krasińskiego najpierw założył rodzinę i doczekał się syna, a potem zaś znudził się obowiązkami rodzinnymi i uznał, że urodził się, by zostać poetą. Szukając swojego szczęścia porzucił rodzinę i tym samym ją zniszczył, jego żona zachorowała bowiem psychicznie i zmarła, a syn, Orcio, stał się kaleką. Ułudą wymarzonego ideału zdaje się także kochanka mężczyzny, jawiąca się jako atrakcyjniejsza od żony Marii Dziewica, będąca tak naprawdę duchem. Ten status ontologiczny, tak charakterystyczny dla wszelkich zjaw nękających romantycznych bohaterów (na przykład w „Świteziance”) świadczy o zagłębieniu się mężczyzny w świat metafizyczny, daleko od rzeczywistości materialnej, do jakiej należy jego własna rodzina. Hrabia Henryk orientuje się, że jego marzenia o poezji były złudzeniem i wrócił do rodziny, ale nie był w stanie odwrócić tragedii, do jakiej przyczyniły się jego egoistyczne poszukiwania szczęścia. 

Inne konteksty literackie

  • Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego - Rodion Raskolnikow to młody mężczyzna mieszkający w posępnym i zdeprawowanym Petersburgu. Należy do niższej klasy społecznej i źle radzi sobie w obłudnym społeczeństwie, ceniącym ponad wszystko pieniądz, którego jemu jako biednemu studentowi brakuje. Przekonany o własnej wyjątkowości, rozważa koncepcję „nadczłowieka”, mającego prawo do wywyższania się wobec ludzi reprezentujących jego zdaniem przeciętny motłoch, nie zajmujący sobie głowy sprawami wyższego rzędu. Z takiego światopoglądu wyprowadza wniosek, że ma prawo nagiąć domyślne zasady moralne społeczeństwa, kiedy potrzebuje czyimś kosztem zdobyć trochę pieniędzy. Wierzy, że zbrodnia w postaci zabicia prostej lichwiarki ustawi hierarchię społeczną w taki sposób, że nareszcie poczuje się on na swoim miejscu, co sprawi, że osiągnie szczęście. Dzieje się jednak coś przeciwnego: Rodion nie jest szczęśliwy, ponieważ popełnił największy grzech.
  • Faust” Johanna Wolfganga Goethego - Tytułowy bohater to wybitny uczony, który osiągnął zarówno wiedzę dostępną człowiekowi, jak i bogactwo wraz z wiążącą się z nim pozycją społeczną. Niestety, nie czuje spełnienia, czegoś mu wciąż brakuje, dlatego w desperacji postanawia zawrzeć pakt z Mefistofelesem, wcielonym Szatanem. Dzięki umowie, będzie w stanie pojąć rzeczy niedostępne dla zwykłego śmiertelnika, co uczyni jego życie pełnym. Taki stan trwa bardzo długo, a Faust nie tylko wie więcej, ale także może doświadczyć intensywnej i dynamicznej relacji miłosnej z Małgorzatą. Z powodu swej niefrasobliwości, rani ją, co doprowadza do śmierci Małgorzaty oraz jej dziecka. Poszukując szczęścia, bohater doprowadza do nieszczęścia drugiego człowieka. 
  • Makbet” Williama Szekspira - Makbet otrzymuje przepowiednię, według której ma być królem Szkocji. Aby to osiągnąć, za namową żony morduje króla Dunkana i przejmuje jego tron. Ten mord kładzie się jednak cieniem na szczęściu bohatera. Nie zaznaje on już spokoju w życiu, dręczą go wyrzuty sumienia, nie jest w stanie odpocząć. Realizacja celu i zdobycie władzy nie dają mu szczęścia. Zamiast tego Makbet jedynie pogrąża się w coraz głębszym szaleństwie. Marzenie czy cel nie są zatem jednoznacznie związane ze szczęściem i nie da się go też osiągnąć za wszelką cenę.
  • Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa - Drugoplanowym wątkiem powieści jest historia miłości tytułowych bohaterów, którzy będąc w tle wydarzeń wywoływanych w Moskwie za sprawą Wolanda i jego szatańskiej świty, próbują odnaleźć szczęście w relacji miłosnej. Oboje muszą jednak poniekąd do tego dojrzeć: Mistrz, jako pisarz, poszukuje najpierw spełnienia na drodze artystycznych działań, które owocują paraboliczną do wydarzeń w książce przypowieścią o Poncjuszu Piłacie. Dodaje to metafizyczną warstwę do wydźwięku jego własnych obserwacji w trudnym do życia mieście owładniętym przez absurd i obłudę, a przy tym udowadnia, że jest wartościowym twórcą, co daje mu szczęście. Małgorzata przystaje na propozycję Wolanda, aby wziąć udział w balu noszącym znamiona szatańskiego obrzędu, w charakterze czarownicy. Zawiera z nim tym samym pakt, aby sprzyjał Mistrzowi. Ostatecznie odnajdują oni wspólne szczęście w bezpiecznym miejscu, co świadczy o możliwości odnalezienia szczęścia w dojrzałej miłości.

Podsumowanie 

Jednym z kluczowych elementów w poszukiwaniach szczęścia jest umiejętność znalezienia równowagi między oczekiwaniami a rzeczywistością, między dążeniem do lepszego życia a akceptacją tego, co mamy. Zrozumienie, że szczęście często nie polega na posiadaniu wszystkiego, lecz na docenianiu tego, co jest w zasięgu ręki, pozwala osiągnąć wewnętrzny spokój i spełnienie. Podsumowując, poszukiwanie szczęścia to nieustanny proces, w którym człowiek stara się odnaleźć sens swojego życia, przystosować się do okoliczności i rozwijać na różnych poziomach. Szczęście nie zawsze zależy od wielkich osiągnięć, ale często tkwi w małych radościach, w wewnętrznej zgodzie ze sobą i światem.


Przeczytaj także: Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że „nie szata zdobi człowieka”? W pra­cy od­wo­łaj się do: wy­bra­nej lek­tu­ry obo­wiąz­ko­wej oraz in­ne­go utwo­ru li­te­rac­kie­go.

Aktualizacja: 2024-10-11 17:36:45.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.