„W pustyni i w puszczy” to powieść przygodowa Henryka Sienkiewicza opowiadająca o losach czternastoletniego Stasia Tarkowskiego i ośmioletniej Nel Rawlison, którzy zostają porwani przez porywaczy. Dzieci muszą stawić czoła wielu niebezpieczeństwom podczas długiej i pełnej przygód wędrówki przez Afrykę, mierząc się z dziką przyrodą, chorobami i wrogimi ludźmi. Staś wykazuje się ogromną odwagą, inteligencją i zaradnością, co pozwala im przetrwać i odnaleźć drogę do rodziców.
Spis treści
Główny bohater powieści. Chociaż urodził się i wychował w Port-Saidzie, który leży w Egipcie nad Kanałem Sueskim, jego ojciec od najmłodszych lat wpajał mu miłość do ojczyzny – Polski. Staś Tarkowski dorastał w środowisku międzynarodowym, ale dzięki wychowaniu ojca zachował silne przywiązanie do polskiej kultury i tradycji. Był niezwykle inteligentnym i utalentowanym chłopcem. Znał kilka języków, co ułatwiało mu porozumiewanie się z ludźmi różnych narodowości, a także doskonale pływał, polował i potrafił przetrwać w trudnych warunkach. Odwaga, spryt i zaradność sprawiły, że w wieku czternastu lat, mimo wielu niebezpieczeństw, udało mu się przeprowadzić siebie i Nel przez afrykańską pustynię i puszczę. Wykazał się ogromnym hartem ducha, walcząc z przeciwnościami losu, takimi jak brak wody, ataki dzikich zwierząt czy choroba Nel. Po licznych przygodach udało mu się doprowadzić ich oboje do ojców i bezpiecznie wrócić do cywilizacji. W dorosłym życiu poszedł w ślady ojca i został inżynierem. Ożenił się z Nel, z którą wspólnie ułożył sobie życie w Polsce, gdzie znaleźli szczęście i spokój.
Główna bohaterka żeńska powieści, ośmioletnia Angielka. Staś traktował ją jak młodszą siostrę, zawsze czuwał nad jej bezpieczeństwem. Nel Rawlison była pogodnym, miłym i łagodnym dzieckiem. Pomimo młodego wieku potrafiła jednak wywierać wpływ na Stasia i przekonywać go do swoich racji, zwłaszcza, kiedy czegoś bardzo pragnęła. W czasie trudnej wędrówki przez Afrykę zachorowała na febrę. Staś, mimo braku odpowiednich środków, robił wszystko, by ją uratować, a gdy dotarli do obozu Henryka Lindego, zdobył dla niej niezbędne lekarstwo – chininę. Po powrocie do ojca razem z nim wyjechała do Anglii, gdzie mogła powrócić do normalnego, spokojnego życia.
Ojciec Stasia oraz starszy inżynier w kompanii Kanału Sueskiego. Był człowiekiem o silnym charakterze. W młodości brał udział w powstaniu styczniowym, co wpłynęło na jego patriotyczne poglądy i późniejsze wychowanie syna w duchu miłości do Polski. Władysław Tarkowski wcześnie owdowiał, dlatego cała odpowiedzialność za wychowanie Stasia spoczywała na jego barkach. Był surowym, ale sprawiedliwym ojcem, który z dumą obserwował, jak jego syn wyrasta na mądrego i zaradnego młodzieńca. Gdy Staś i Nel zostali porwani, razem z panem Rawlisonem niestrudzenie ich szukał, wierząc, że jego syn znajdzie sposób na przetrwanie.
Jeden z dyrektorów kompanii Kanału Sueskiego oraz ojciec Nel. Po śmierci żony, która zmarła, gdy dziewczynka miała zaledwie trzy lata, samotnie wychowywał swoją jedynaczkę. Rawlison człowiekiem czułym i troskliwym, dbał o to, by Nel niczego nie brakowało, choć jego praca wymagała częstych podróży i obowiązków. Przyjaźnił się z Władysławem Tarkowskim, a kiedy dzieci zostały porwane, wspólnie z nim prowadził intensywne poszukiwania, pragnąc jak najszybciej odnaleźć ukochaną córkę.
Dawniej prowadził życie pustelnika na wyspie Abba. Zaczął głosić świętą wojnę, przekonywał, że w Egipcie upada wiara muzułmańska. Mahdi dowodził oddziałami derwiszów i pokonywał wojska egipskie. Jego wygląd nie zdradzał okrutnej natury, był wiecznie uśmiechnięty. Jego rządy przerwała śmierć na serce.
Syn króla plemienia Wa-hima, ale dostał się w niewolę u derwiszów. Przechodził z rąk do rąk, aż trafił do Gebhra, który okrutnie go traktował. Kali bardzo polubił Stasia i Nel, dobrowolnie chciał służyć im do końca życia. Po śmierci ojca został królem plemienia i z pomocą misjonarzy szerzył chrześcijaństwo.
Niewolnica z plemienia Dinka lub Szyluk o charakterystycznych długich nogach i uroczym wyrazie twarzy. Emir Seki-Tamala ofiarował ją, aby opiekowała się Nel.
Czarnoskóry chłopiec, ostatni ocalały z obozu Lindego. Staś zabrał go ze sobą w dalszą drogę i ochrzcił, podobnie jak Kalego i Meę.
Miał zarządzać ziemią w pobliżu Mombassy, aż do terenu zajmowanego przez Samburu. Staś i Nel spotkali go w podróży. Razem ze swoim towarzyszem, doktorem Clarym, podczas wyprawy na Górę Kilimandżaro, odnalazł porwane dzieci i uratował im życie, a następnie doprowadził do ich ponownego spotkania z ojcami.
Lekarz wojskowy, stryjek Nel. Po odnalezieniu dzieci, zadbał o kruche zdrowie Nel i razem z kapitanem doprowadził do ich ponownego spotkania z ojcami.
Szwajcar z Zurychu. Staś dotarł do jego obozu w poszukiwaniu lekarstw dla Nel. Linde był już wtedy ranny – zaatakował go dzik ndiri. Jego ludzie zmarli na ospę i śpiączkę. Wiedział, że niebawem umrze, dlatego pozwolił Stasiowi zabrać chininę, broń, kompas, lunetę i zapasy jedzenia. Poradził też, gdzie następnie się udać. Staś pochował go w jaskini.
Starsza czarnoskóra piastunka Nel. Zmarła podczas wyczerpującej wędrówki przez Afrykę.
Pochodziła z pokolenia Dangalów, z którego wywodził się również Mahdi. Miała męża Smaina i trzech synów. To ona uknuła cały spisek, aby wymienić Stasia i Nel za wolność swoją i swojej rodziny.
Dozorca, wysłany do Mahdiego przez egipski rząd, aby wykupił chrześcijańskich jeńców. Dopuścił się zdrady i został u boku proroka. Wypuszczał się na wyprawy w poszukiwaniu niewolników – wraz ze swoimi ludźmi został pokonany przez pana Linde.
Wielbłądnik z plemienia Dangalów i brał udział w spisku Fatmy – na jej polecenie porwał dzieci i zawiózł je do Mahdiego. Rozczarował go brak wysokiej nagrody, ponieważ liczył na fortunę. Przed dalszą wędrówką powstrzymała go ciężka choroba.
Młodszy brat Idrysa, zdecydowanie mniej sprytnym od niego. Zginął z ręki Stasia, który zastrzelił porywaczy, aby odzyskać wolność.
Syn dozorcy Chadigiego, również pochodził z plemienia Dangalów. Pan Rawlison przyjął go jako chłopca na posyłki, ale Chamis zawiódł jego zaufanie – wziął udział w porwaniu dzieci. Jego również zastrzelił Staś.
Zanim dołączył do mahdystów, był egipskim oficerem. Zaprowadził porywaczy do Omdurmanu, gdzie mieszkał Mahdi.
Grek pracujący dla Mahdiego w Omdurmanie. Aby przetrwać, udawał, że przyjął islam i to samo radził Stasiowi. Chociaż Tarkowski go nie posłuchał, pomógł dzieciom, dając im zapasy żywności i lekarstw.
Zajmował się przewożeniem poczty, dawniej handlował kością słoniową. Kaliopuli dał mu zegarek w zamian za opiekę nad dziećmi podczas drogi do Faszody. Szejk wywiązał się z obietnicy.
Wysoko postawiony mahdysta, skryty wróg Abdullahiego i przyjaciel Hatima. Chociaż był groźny i budził strach w żołnierzach, nakazał dowieźć Stasia i Nel całych i zdrowych do Faszody.
Objął władzę po śmierci Mahdiego. Jego rządy były jeszcze okrutniejsze od poprzednika.
Król Wa-himów, ojcem Kalego. Przez swoją zbytnią zapalczywość zginął podczas walk z plemieniem Samburu.
Król Samburu, prowadzącym wojny z Fumbą. Podobnie jak swój rywal, zginął w walce.
Był synem Mamby. Dostał się w niewolę Wa-himów, którzy chcieli złożyć go w ofierze. Staś nakłonił jednak Kalego, aby darował mu życie i zawarł z Faru braterstwo krwi.
Byli czarownikami plemienia Wa-himów. Udawali złe duchy, aby nakłonić lud do składania ofiar. Kiedy Staś obnażył ich kłamstwa, Kali zbił czarowników bambusem. Zemścili się za to podczas wędrówki nad ocean – zniszczyli ostatnie worki z wodą i uciekli. Nie zaszli daleko, ponieważ padli ofiarą drapieżników.
Król wioski, do której Staś i Nel trafili podczas wędrówki. Zawarł braterstwo krwi z Kalim.
Był czarownikiem w wiosce M’Ruy. Manipulował ludem, udając rozgniewane bóstwo. Za namową Stasia, Kamba nie został skazany na śmierć, ale na wygnanie z wioski.
Aktualizacja: 2025-03-02 20:22:22.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.