Cezary Baryka to główny bohater powieści pt. „Przedwiośnie” autorstwa Stefana Żeromskiego. Urodzony i wychowany w należącego do ziem rosyjskich Baku, młody chłopak zostaje rzucony w wir rewolucyjnych wydarzeń, które przyczynią się do kształtowania jego osobowości. Na drodze do tego będzie musiał zrozumieć swoją tożsamość narodową oraz istotę relacji międzyludzkich, w tym miłosnych. Skonfliktowanie z otaczającym światem oraz wrażliwość mogą klasyfikować Cezarego jako bohatera romantycznego. Warto jednak dokładnie przyjrzeć się wszystkim cechom, łączących go z tym rodzajem postaci literackich.
Spis treści
Mianem bohatera romantycznego nazywamy rozpowszechniony w epoce romantyzmu typ postaci, charakteryzujący się indywidualizmem, tendencją do samotnictwa i brakiem odczuwania zrozumienia w społeczeństwie. Określić go można jako jednostkę wybitną, emocjonalną, niekiedy wręcz obsesyjnie traktującą obiekt swych uczuć lub życiowy cel. Bohater romantyczny mógł przeżywać nieszczęśliwą miłość lub walczyć w imię wyższych wartości, w tym także patriotycznych. Splot wymienionych cech powodował zazwyczaj trudny do rozstrzygnięcia konflikt wewnętrzny lub tragiczną śmierć bohatera w wyjątkowo młodym wieku.
Pośród bohaterów romantycznych wyróżnić możemy trzy archetypy:
Bohaterowie romantyczni to indywidualiści, a przy tym jednostki wybitne, niepogodzone ze światem. Cezary Baryka od swoich najmłodszych lat przejawiał wyjątkową inteligencję, ale był traktowany przez swoich rodziców z wielką pobłażliwością, co przełożyło się na złe podejście do matki, kiedy ta już wychowywała go samotnie, po odejściu ojca do wojska. Czarek nie był więc odizolowany czy alienowany, gdyż miał pełne wsparcie bliskich, pomimo życia w niepełnej rodzinie w okresie nastoletnim. Poczucie nieprzystawalności przyszło dopiero po czasie, kiedy Baryka poczuł się zmuszony do obrania strony w konfliktach mających miejsce na ziemiach Polski i Rosji. Wyrazem tej samotności w indywidualizmie jest scena końcowa, gdy idzie w kierunku tożsamym ze strajkującymi robotnikami, idzie jednak osobno. Burzliwa wymiana poglądów z Szymonem Gajowcem oraz polskimi komunistami również ukazują konflikt Cezarego ze światem.
Emocjonalność, tak typowa dla romantyków, jest u Baryki widoczna dwójnasób. Początkowo można ją dostrzec w fascynacji komunizmem. Młody chłopak daje się porwać nurtowi rewolucji, czerwonym ideom i emocjom wiecowym. Kiedy będąc jeszcze w Baku, ujrzy zwłoki młodej kobiety, będzie to dla niego sygnał do zrewidowania swych przekonań. W pustych oczach niewinnej ofiary odnajdzie głębię emocji. Taka wrażliwość jest charakterystyczna dla romantycznie usposobionych dusz. To wyczulenie na cierpienie innych nie będzie jednak miało zastosowania w przypadku relacji miłosnych.
Konfliktowość Cezarego i nawiązanie romansu z Laurą Kościeniecką, czy też afekt do Karoliny Szarłatowiczówny to kolejne powiązanie z nieszczęśliwymi miłościami tego typu bohaterów, dla których miłość była pewnego rodzaju impulsem, tchnieniem chwili i niedoścignionym ideałem, niż czymś stałym. Pierwsza kobieta odtrąca go, podczas gdy druga zostaje najprawdopodobniej otruta przez młodziutką Wandę Okrzyńską, zazdrosną o uwagę Baryki. Wzburzony decyzją kochanki, która wybrała swego narzeczonego, w przypływie złości bije go szpicrutą - jest więc typem zdolnym do uniesień gniewem, a wręcz przemocy, kiedy jego wyobrażenie o relacji miłosnej nie ma odbicia w rzeczywistości. W przeciwieństwie do Wertera Goethego, Cezary nie działa autodestrukcyjnie, lecz napiera na konkurenta i w nieudolny sposób, ale manifestuje swoje uczucie. Pragnienie powetowania i zemsty zbliża go więc do bohatera „Giaura” i czyni typem bohatera bajronicznego.
Zarazem podczas wojny polsko-bolszewickiej Cezary wykazuje się niezwykłą odwagą, ponieważ ratuje życie Hipolita Wielosławskiego. Gdy zorientował się, że mężczyzny nie ma w obozie, wrócił do lasu, ryzykując własne bezpieczeństwo. Akt odwagi świadczy o Baryce, iż jest to człowiek skłonny do poświęceń, ceniący życie jako jedną z wartości wyższych. Pozostawienie Hipolita w tyle byłoby równoznaczne z ucieczką i tchórzostwem, dlatego można mówić o Cezarym jako o bohaterze honorowym.
Wielka aktywność Baryki i skonfliktowanie ze światem pozwala więc znaleźć u niego cechy wspólne z bajronicznym archetypem bohatera romantycznego. Nie wiemy co prawda, czy Cezary ginie w młodym wieku, jak większość bohaterów romantycznych, ale wiele razy ryzykuje życie w imię wyższych wartości.
Aktualizacja: 2025-01-15 22:29:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.