Autorem opracowania jest: Piotr Kostrzewski.

Stanisław Wyspiański nadał swojemu Weselu cechy dramatu narodowego. Oznacza to, że w akcji utworu możemy odnaleźć nawiązania do ważnych z punktu widzenia Polski problemów. Wesele podejmuje się charakterystyki warstw społeczeństwa polskiego i ich wzajemnych stosunków. Odnajdziemy tu również wątek narodowowyzwoleńczy, jak również krytykę dziejów Polski, pociągniętą aż do ponurego ostrzeżenia o możliwej przyszłości.

  • Istota dramatu narodowego
  • Wesele jako dramat narodowy
  • Istota dramatu narodowego

    Istotą dramatu narodowego jest podejmowanie tematyki ważnej z punktu widzenia polskości. Dzieła takie dotyczą wiec spraw narodu - związane są z historią, tradycją czy cechami Polaków. Dramatami narodowymi są między innymi Dziady Adama Mickiewicza oraz właśnie Wesele Stanisława Wyspiańskiego.

    Wesele jako dramat narodowy

    Tematyka narodowa w utworze zbliża go do tradycji polskiego dramatu romantycznego. Wyspiański również podejmuje problem narodu i państwa w ważnym momencie dziejowym. Krytyce podlegają tu stosunki społeczne między poszczególnymi warstwami, reprezentowane stanowiska oraz problem wolności Polski. Wesele porusza te tematy zarówno w swoim wątku rzeczywistym, jak i symboliczno-fantastycznym.

    Walka narodowowyzwoleńcza jako główny wątek utworu

    Problem ten podejmowany jest praktycznie przez wszystkich bohaterów utworu od samego jego początku. Chłopi zdolni byliby walczyć o Polskę, nie mają jednak przywódców oraz wyrobionej identyfikacji narodowej. Świadczą o tym słowa Panny młodej, pytającej gdzie leży Polska. Zarazem warstwa inteligencja popadła w marazm, nie może więc poprowadzić ludu ku wolności. Dekadentyzm oraz usypianie poprzez tendencje lojalnościowe względem austriackiego zaborcy również podlegają tutaj krytyce. 

    Na warstwie fantastycznej wątek narodowowyzwoleńczy podejmuje postać Wernyhory. Obwieszcza on Gospodarzowi cudowne wydarzenia oraz daje złoty róg - symbol wezwania do czynu. Jest to również podjęcie dyskusji nad polskim marzeniem o wolności danej z przyczyn nadprzyrodzonych, biernym oczekiwaniu na cud. Ostatecznie prywata symbolizowana przez czapkę z piórkiem niweczy wszelką nadzieję, a wszystko staje się chocholim tańcem - pozornym ruchem, marazmem narodu niezdolnego do osiągnięcia niepodległości. 

    Charakterystyka chłopstwa i inteligencji w utworze

    Wyspiański w Weselu podejmuje się krytycznej oceny tych dwóch warstw społecznych.

    Chłopi jawią się tutaj jako przepełnienie energią, ciekawi świata i chcący nareszcie wywalczyć dla siebie w nim miejsce. Mają dużo dobrych chęci, zarazem jednak ich temperament oraz brak wyznaczonej drogi powoduje trwonienie tej siły. Bardzo szybko może ona zostać nieodpowiednio ukierunkowana, jak to miało miejsce podczas rabacji galicyjskiej. Nie mają bowiem odpowiedniego przywództwa.

    Inteligencję Wyspiański ocenia szczególnie pod kątem ówczesnej chłopomanii. Wypomina jej otumanienie sielankową wizją wsi i jej mieszkańców, która ujawnia zarazem kompletne niezrozumienie tego jej świata. Będąca spadkobierczynią tradycji szlacheckiej oraz depozytariuszką patriotyzmu warstwa narodu nie dorasta przy tym do swojej roli. Nie może więc poprowadzić chłopów ku tożsamości narodowej, a Polski do oswobodzenia.

    Wesele podejmuje również problem stosunków między chłopami i inteligentami. Górę biorą tutaj niezrozumienie, sztucznie wykreowane obrazy i brak więzi między obydwoma stanami. Inteligencja, chociaż pozornie uległa chłopomanii, podświadomie nadal gardzie mieszkańcami wsi, a ci wcale nie są zainteresowani brataniem z mieszczuchami.

    Naród nie jest więc zjednoczony.

    Ocena narodu w wymiarze teraźniejszym, przeszłym i przyszłym

    Teraźniejszym - Akt I. Ujęta na kształt satyry komediowej krytykuje chłopomanię. Wyspiański ukazuje tutaj całkowite niezrozumienie inteligentów dla warstwy chłopskiej i obnaża powierzchowność ich zainteresowania sprawami wsi. Krytykuje przy tym sielankową wizję współdziałania obu stanów, zapoczątkowaną przez myśl pozytywistyczną.

    Przeszłym - ujęta jest w Akcie II. Jej przejawem są rozmowy poszczególnych bohaterów z Osobami Utworu. Każda z nich stanowi bowiem zarówno symbol, jak też realne nawiązanie do postaci historycznej. Zarazem jednak ta krytyczna ocena przeszłości rzutuje na obecne zachowanie grup społecznych i stanowi akt oskarżenia wobec jego cech negatywnych: bierności, pychy, egoizmu. 

    Przyszłym - obejmuje Akt III utworu. Zapowiedziane przez Wernyhorę wydarzenia zaczynają wdzierać się do rzeczywistości, a bohaterowie stają się ich uczestnikami. Są one symbolem marzeń o wolności danej przez siłę wyższą, czego przejawem będzie ostateczne zastygniecie chłopów i inteligentów z bronią w ręku. Niestety powołanie do czynu nie ma miejsca. Wysłany z wiciami Jasiek gubi bowiem złoty róg - symbol wezwania do wyzwolenia, kiedy schyla się po czapkę z pawim piórem. Prywata, która ukryta jest za tą ostatnią, zaprzepaszcza więc nadzieję na przyszłość. Jedyne co pozostaje narodowi to chocholi taniec, czyli marazm i pozorne trwanie. 


    Przeczytaj także: Wesele jako dramat fantastyczny

    Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.