Wesele jako dramat fantastyczny

Autor opracowania: Piotr Kostrzewski.

Wesele Stanisława Wyspiańskiego określane jest między innymi mianem dramatu fantastycznego. Rozszyfrowanie tej nazwy jest dosyć proste, występują tam bowiem postaci i zjawiska fantastyczne, stojące w opozycji do wydarzeń rzeczywistych. Związane są one z warstwą symboliczną utworu, nadają mu również pewne cechy wspólne z dramatem romantycznym i szekspirowskim.

Spis treści

Wesele - dramat fantastyczny

Akcja Wesela dzieli się na dwa wątki: rzeczywisty i fantastyczno-symboliczny. Ten pierwszy ma miejsce głównie w Akcie I, gdzie dramat przybiera formę komedii obyczajowej i opiewa wydarzenia wzorowane na weselu Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny.

Począwszy od Aktu II, dramat nabiera cech fantastycznych, których przejawem jest pojawianie się istot nadnaturalnych. Są to widma wzorowane na postaciach historycznych, stanowiące zarazem symbole i ucieleśniania wewnętrznych przeżyć bohaterów. Akt III zaś to całkowite scalenie się rzeczywistości materialnej oraz fantastyczno-symbolicznej, którego dopełnieniem jest scena kulminacyjna utworu.

Fantastyczne wydarzenia na Weselu są zapoczątkowane przez Pana Młodego, który za namową Racheli i Poety zaprasza na Wesele stojącego przed chatą Chochoła. Pozwala mu również sprosić, kogo zechce, co też wiecheć chętnie czyni. Symbolicznego znaczenia postaci, jakie na to wezwanie przyjdą, możemy się domyślać ze słów: Co się komu w duszy gra, co kto w swoich widzi snach.

Warto również wspomnieć o postaci łączącej oba wątki. Jest nią córka Żyda, Rachela (Pepa Singer). Córka bronowickiego karczmarza to osoba o niezwykle wyczulonych zmysłach i wrażliwości na poezję. Dzięki temu może stanowić pomost między dwoma wątkami jak osoba uprawniona do patrzenia w dwie rzeczywistości: realną i fantastyczną. Przypomina to nieco podejście romantyków jakby żywcem wyjęte z Romantyczności Adama Mickiewicza.

Elementy fantastyczne w Weselu

Ukazujące się bohaterom dramatu widma stanowią symboliczne nawiązania do konkretnych problemów, czy też zagadnień związanych z polskimi realiami. Mają przy tym niejednoznaczną proweniencję, co plasuje je jako postaci fantastyczne. W didaskaliach określone są wręcz jako Osoby Dramatu, co odcina je od realnych bohaterów Wesela. Mogą być również odczytywane jako głos wewnętrzny poszczególnych postaci, ich sumienie czy tłumione pragnienia.

Oprócz tego w Akcie III dramatu następuje scalenie wątków rzeczywistych z fantastycznymi z kulminacją w ostatnich scenach dramatu. Wtedy do niesamowite wydarzenia stają się realne. Chodzi tu mianowicie o sceny od 25 do 37, przy czym ostatnie dwie wywołane są przez Chochoła, reszta stanowi zaś cud wyzwolenia zapowiedziany przez Wernyhorę.
Na kartach Wesela pojawiają się następujące postaci fantastyczne:

  • Chochoł Zaproszony nieopacznie przez Pana Młodego ożywiony krzak róży, owinięty na zimę słomą. Symbolizuje nadzieję na odrodzenia Polski ale również marazm narodu pod zaborami. Jako jedyny nie jest rozumiany pod kątem "wewnętrznego głosu" bohaterów.
  • Wernyhorawróżbita ukraiński z XVII wieku, który przewidział rozbiory, ale też odrodzenie Polski. Ukazuje się Gospodarzowi i wręcza mu złoty róg z nakazem przygotowania do cudu wyzwolenia.
  • Rycerz -  Zawisza Czarny z Grabowa. Ukazuje się Poecie, który tęskni do wielkości. Uosabia honor, męstwo i patriotyzm Polaków. Zwiastun minionej chwały oręża polskiego.
  • Stańczyknadworny błazen czasów zygmuntowskich, słynący z ciętego dowcipu. Prowadzi rozmowę z Dziennikarzem, któremu sarkastycznie wręcza kaduceusz. Symbol troski o losy ojczyzny, mądrości i dalekowzroczności politycznej, a zarazem nawiązanie do proaustriackiego ugrupowania Stańczyków.
  • Upiór - krwawy duch Jakuba Szeli, przywódca rabacji galicyjskiej. Rozmawia z Dziadem, który pamięta jeszcze czasy rzezi. Symbol nienawiści ludu do szlachty.
  • Hetman - Ksawery Branicki, zdradziecki hetman. Uosobienie warcholstwa, sarmackiej buty i zdrady. Rozmawia z Panem Młodym.
  • Widmo - prawdopodobnie malarz Ludwik de Laveux. Ukazuje się Marysi, symbolizując miłość romantyczną oraz romantyzm jako taki.

Przeczytaj także: Wesele jako dramat symboliczny

Aktualizacja: 2022-12-05 20:30:13.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.