Miłość silniejsza niż śmierć. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor opracowania: Piotr Kostrzewski. Redakcja: Aleksandra Sędłakowska.

Siła miłości to jeden z najbardziej uniwersalnych i ponadczasowych motywów w literaturze, sztuce i filozofii. Od wieków fascynuje twórców, którzy starają się oddać jej potęgę oraz wpływ na ludzkie życie. Miłość bywa siłą budującą, inspirującą do wielkich czynów, ale także niszczącą, prowadzącą do tragedii. W różnych kontekstach literackich ukazywana jest jako uczucie, które przełamuje bariery, pokonuje przeszkody i łączy ludzi pomimo trudności – jak w przypadku Romea i Julii z dramatu Szekspira. Jednocześnie, miłość może być siłą destrukcyjną, jak w przypadku bohaterów powieści „Wichrowe Wzgórza” Emily Brontë, których namiętność prowadzi do nieszczęścia i zniszczenia. Nieustannie jednak miłość jawi się jako najpotężniejsze ludzkie uczucie, zdolne zmieniać świat oraz człowieka, nadając jego życiu głęboki sens.

Spis treści

Miłość silniejsza niż śmierć – zagadnienie

Orfeusz i Eurydyka

Orfeusz uchodził za syna Apollina i Kaliope, jednej z mitycznych muz. Nie dziwi więc, że Grecy uważali go za najwybitniejszego pieśniarza. Ten wirtuoz liry posiadał wręcz nadzwyczajne zdolności - jego muzyka uspokajała fale, czyniła bestie potulnymi i wzruszała bogów. Orfeusz wsławił się tym, że jako jeden z nielicznych zszedł do Hadesu, mitycznej krainy umarłych. Zrobił to, aby odzyskać swoją ukochaną Eurydykę. Mógł ją wyprowadzić pod warunkiem, że grając, nie odwróci się by sprawdzić, czy ukochana podąża za nim. Nie podołał jednak zadaniu, a Eurydyka podzieliła los wszystkich zmarłych. Trudno więc mówić o zwyciężeniu śmierci miłością. Jeżeli jednak przeanalizujemy mit dokładnie, zauważymy nieśmiertelność uczucia Orfeusza do Eurydyki. O sile jego miłości świadczy podjęta straszliwa wędrówka do Hadesu, zakończona przecież sukcesem. W tym wypadku to raczej miłość sama siebie pokonała, wszak Orfeusz spojrzał za Eurydyką właśnie ze względu na tęsknotę. Co więcej, mimo iż nie wyprowadził jej z Hadesu, nie przestał kochać. W ten sposób uczucie to nabrało wymiaru transcendentnego. Przetrwało, mimo poddania się prawu nieodwołalności śmierci.

Giaur

W „Giaurze” Lord Byron ukazuje równie ponurą, a może nawet mroczniejszą, konsekwencję nieśmiertelnej miłości. Snuje on bowiem opowieść o człowieku, który mści się na innym mężczyźnie za zabicie swojej ukochanej. Człowiek ten również kocha tę kobietę, jednak uśmierca w imię zasad swojej kultury. Tak więc śmierć zatacza coraz szersze kręgi. W ich centrum jest jednak miłość, która ostatecznie przekracza ten krwawy labirynt. Historia Giaura nie kończy się na zabiciu Hassana. Żyje on dalej, jednak Byron daje wyraźnie do zrozumienia, że tęsknota za ukochaną ciążyła mu nad resztą jego dni. Umiera w odludnym klasztorze, pamiętając dalej swoją Leilę. Uczucie nie umarło razem ze swoim obiektem, a realnie oddziaływało na odczuwającego. 

Inne konteksty literackie

  • Romeo i Julia Williama Shakespeare’a Miłość między Romeem i Julią jest jedną z najbardziej znanych historii miłosnych w literaturze. Ich uczucie jest tak silne, że trwa nawet w obliczu śmierci, mimo że konflikt między ich rodzinami, Kapuletów i Monteki, prowadzi do tragicznych wydarzeń. Ostateczna śmierć kochanków staje się katalizatorem zmian, ponieważ ich ofiara doprowadza do pojednania zwaśnionych rodów. Miłość Romea i Julii, choć zakończona tragedią, symbolizuje siłę uczucia, które nie zna granic ani śmierci.
  • Boska Komedia Dante Alighieriego Dante odbywa duchową podróż przez Piekło, Czyściec i Raj, a główną motywacją tej pielgrzymki jest jego miłość do Beatrycze. Choć Beatrycze nie żyje, jej obecność jest odczuwalna jako przewodnia siła, która prowadzi Dantego przez zaświaty. Miłość do niej staje się dla niego duchowym impulsem do moralnego i duchowego rozwoju, ostatecznie umożliwiając mu spotkanie z nią w Raju. Miłość w „Boskiej Komedii” jest nie tylko romantyczna, ale ma także głęboki wymiar duchowy, symbolizując zbawienie i ostateczne zjednoczenie.
  • Tristan i Izolda Średniowieczna legenda o Tristanie i Izoldzie to opowieść o miłości, która nie może być spełniona w doczesnym świecie. Przez większość życia tytułowi bohaterowie muszą walczyć z przeciwnościami losu, w tym z obowiązkiem wobec małżonków i lojalnością wobec królestw. Ich tragiczna śmierć, będąca konsekwencją fatalnych okoliczności, nie kończy jednak ich uczucia. Po śmierci zostają pochowani obok siebie, a z ich grobów wyrastają krzewy, które splatają się ze sobą, co jest symbolicznym wyrazem ich wiecznej miłości, przekraczającej granice życia i śmierci.
  • Wichrowe Wzgórza Emily Brontë – Miłość Katarzyny i Heathcliffa to mroczna i pełna pasji relacja, która wykracza poza granice życia. Choć Katarzyna umiera w trakcie powieści, Heathcliff nie może uwolnić się od swoich uczuć do niej. Ich miłość, oparta na namiętności i destrukcji, trwa nawet po śmierci, a Heathcliff doświadcza obecności ukochanej w postaci ducha. Ten niepokojący związek sugeruje, że miłość tych dwojga, choć tragiczna i pełna cierpienia, jest tak potężna, że przetrwa nawet w zaświatach, sugerując wieczne zjednoczenie ich dusz.

Podsumowanie

Jak więc widać, miłość może być silniejsza od śmierci. Nie musi to rzecz jasna polegać na fizycznym pokonaniu bariery końca życia. Istotą miłości jest raczej zanegowanie ostatecznego kolapsu wszystkiego, po zanurzeniu się w niezgłębionej tajemnicy wiecznego snu. Orfeusz przecież przekonał samego Hadesa do wypuszczenia Eurydyki, jednak jej z podziemi nie wyprowadził. Niemniej jego miłość tym czynem przekroczyła granice fizyczne, istniejąc nawet po odejściu obiektu tego uczucia. Podobnie Giaur do samego końca podlegał miłości do Leilii. Zmieniła go ona, uczyniła tym, kim był - nawet jeżeli tęsknota go przy tym zniszczyła. Zjawisko fizyczne zostało więc przekroczone przez zjawisko posiadające korzenie duchowe. Dlatego też chrześcijaństwo może mieć wiele racji w twierdzeniu, że powodem istnienia wszechświata jest właśnie miłość. 


Przeczytaj także: Mit o Tezeuszu i Ariadnie - plan wydarzeń

Aktualizacja: 2024-10-06 23:37:24.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.