Najważniejszą rolę w eposie Homera „Iliada” odgrywa motyw gniewu. Głównym tematem utworu staje się gniew Achillesa. Rozpoczyna się w momencie sporu z Agamemnonem, który odbiera mu brankę - Bryzeidę. Bohater kieruje się emocjami, opuszcza greckie wojsko, mimo że jest jednym z największych wojowników. Urażony i upokorzony przez Agamemnona całkowicie zapomina o swoich rodakach. Na jego prośbę, Tetyda udała się do Zeusa, aby bóg ukarał Greków za niegodne traktowanie jej syna. Achilles przyczynia się więc do przewagi Trojańczyków. Bohater nie wraca do swoich rodaków nawet w momencie, gdy wróg przedziera się przez mur i zaczyna podpalać grecką flotę. Gniew gasi w Achillesie wszelkie uczucia patriotyczne. Nie zgadza się na powrót na pole bitwy nawet, kiedy prosi go o to najlepszy przyjaciel - Patroklos. Achilles oddaje mu swoją zbroję, aby Grecy i Trojańczycy myśleli, że mają do czynienia z herosem. W ten sposób dodaje otuchy rodakom i chce przestraszyć wroga. Nie zmienia jednak swojego postanowienia.
Achilles rzuca się w wir walki dopiero po śmierci Patroklosa. Jego gniew przybiera na sile, ponieważ za wszelką cenę zamierza pomścić przyjaciela. Wytrwale dąży do pojedynku z jego zabójcą - Hektorem. Zwycięża, ale złość go nie opuszcza. Bezcześci zwłoki Hektora, łamiąc boskie prawa, które nakazują godny pochówek zmarłych. Gniew Achillesa kończy się dopiero, gdy król Troi, Priam prosi go oddanie ciała swojego syna. Przypomina bohaterowi jego własnego ojca. Achilles wreszcie się uspokaja i pozwala na pogrzebanie Hektora.
Kluczowym elementem eposu jest także motyw walki. Trwa ostatni rok wojny trojańskiej, Homer opisuje kolejne etapy walk między Grekami i Trojańczykami. Poświęca wiele uwagi kampaniom, wyprawom i podstępom. Bieg wydarzeń kilkukrotnie ulega zmianie, Grecy tracą i odzyskują przewagę. Walka jest opisana w podniosłym stylu, co oddaje powagę tamtych wydarzeń. Przebieg wojny zależy nie tylko od ludzi, w walki angażują się również bóstwa, które pomagają jednej ze stron.
Jedną z najważniejszych scen jest pojedynek Hektora z Achillesem. Grecki heros mści się na Trojańczyku za zabicie Patroklosa. Nie zważa na przepowiednię, która mówi, że umrze krótko po śmierci Hektora. Na widok wściekłości Achillesa i jego niesamowitej tarczy, Trojańczyk traci odwagę. Zaczyna uciekać, ale po kilku okrążeniach wokół murów Troi, opamiętuje się i staje do walki. Jej losy od początku są przesądzone - bogowie wiedzą, że Hektor zginie. Mimo wszystko angażują się w pojedynek, Apollo sprzyja Trojańczykowi, a Atena - Grekowi. Początkowo bohaterowie sięgają po oszczepy. Gdy Hektor bierze do ręki miecz, Achilles przebija oszczepem jego szyję. Heros jest jednak moralnym przegranym. Nie szanuje prośby Hektora i praw boskich, bezcześci ciało swojego przeciwnika. Jego determinacja w pomszczeniu przyjaciela zasługuje na pochwałę, ale Achilles nie potrafi powściągnąć swojego gniewu. Nabiera to jeszcze większego znaczenia w kontekście wierzeń Greków, według których niepogrzebany zmarły nie może trafić w zaświaty, a jego dusza błąka się po ziemi.
Z walką nierozerwalnie wiąże się motyw wojny. Bohaterowie biorą udział w wojnie trojańskiej, wywołanej przez księcia Parysa. Dopuścił się porwania Heleny, żony Menelaosa, króla Sparty. Zrabował również jego skarbiec. Menelaos poprosił swojego brata, Agamemnona oraz innych królów greckich o pomoc. Z pozoru błahego konfliktu wybuchła dziesięcioletnia wojna, która pochłonęła wiele ofiar wśród Trojańczyków i Greków. Zaangażowali się w nią nie tylko śmiertelnicy, ale też bogowie.
W eposie istotną rolę odgrywa również motyw śmierci. Jest ona naturalnym elementem wojny. Wśród wojowników odbywają się liczne pojedynki, z których wychodzą nie tylko wygrani, ale też przegrani. Giną potężni wojownicy, tacy jak Patroklos i Hektor. Są oswojeni ze śmiercią, zdają sobie sprawę, że idąc na pole bitwy mogą stracić życie. Wojownicy traktują śmierć w walce jako odejście z honorem. Wolą stracić życie, niż wycofać się z pojedynku i zmagać się ze zmazą na honorze.
Wojownicy mogą też spodziewać się swojej śmierci przez przepowiednie. Achilles zdaje sobie sprawę, że zginie niedługo po wygranej z Hektorem. Umierający Patroklos przepowiada Hektorowi śmierć z ręki Achillesa, co wkrótce staje się prawdą. Ważną rolę odgrywają również ceremonie pogrzebowe, które mają umożliwić zmarłemu spokojne przedostanie się w zaświaty. Świadczy o tym podniosły pochówek Patroklosa, któremu towarzyszą igrzyska, zorganizowane na jego cześć. Achilles odmawia jednak prawa do godnego pogrzebu Hektorowi. Oddaje jego ciało ojcu, dopiero gdy ten przybywa do obozu Greków.
Istotny jest również motyw bogów. Akcja eposu toczy się na dwóch płaszczyznach: boskiej i ludzkiej. Bogowie są równorzędnymi bohaterami, którzy angażują się w losy wojny. Nie są wyidealizowanymi postaciami, kierują się sympatią i antypatią, bywają mściwi i niesprawiedliwi. Trudno powstrzymać im się od ingerencji w wydarzenia w momencie, gdy ich faworyci są zagrożeni. Niektórzy z bogów, tak jak Afrodyta, Atena, Zeus czy Posejdon, zdecydowanie opowiadają się po jednej ze stron. Inni, na przykład Ares, pobudzają bohaterów do walki i pozostawiają dalsze wydarzenia własnemu biegowi. Widzą zaangażowanie bogów, Zeus zakazuje im ingerencji w losy wojny. Później jednak ponownie zezwala bogom na działanie. Ostateczne zakończenie wojny jest zależne od przeznaczenia, a nie ich zaangażowania. Grecy znają swój dalszy los dzięki przepowiedniom, a nie sympatii bogów.
W eposie pojawia się również motyw kobiety. Wydaje się, że postaci żeńskie znajdują się na dalszym planie, ponieważ w walkach biorą udział wyłącznie mężczyźni. Główną przyczyną wybuchu wojny jest jednak kobieta: piękna Helena, żona Menelaosa. Konflikt Agamemnona i Achillesa również jest wywołany przez kobiety: branki Chryzeidę i Bryzeidę. Porwanie Chryzeidy przez greckiego dowódcę zsyła na jego wojsko zarazę. Kobiety obserwują walkę z murów, opłakują zmarłych i modlą się do bogów o wsparcie dla swoich mężczyzn. Na wojnę wpływają również kobiety-boginie. Afrodyta porywa Parysa z pola walki, zmieniając losy jego pojedynku z Menelaosem. Hera uwodzi Zeusa, aby powstrzymać go od pomocy Trojańczykom. W walki angażuje się również Atena, konsekwentnie wspierająca Greków. Ważną kobietą jest także Andromacha, żona Hektora, która wzrusza się podczas pożegnania z mężem.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:55.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.