„Odyseja” Homera to starożytny epos, który przedstawia losy króla Itaki, Odyseusza wracającego do domu po zakończeniu wojny trojańskiej. Tam czeka na niego syn i żona, która musi odganiać zalotników ubiegających się o jej rękę. W wyniku klątwy Posejdona Odyseusz wraca do Itaki przez niemal kolejną dekadę. Po drodze przeżył wiele przygód i umknął licznym niebezpieczeństwom. W dziele pojawia się też wielu innych bohaterów, niekiedy mitycznych czy boskich.
Spis treści
Główny bohater eposu Homera, król Itaki, mąż wiernej Penelopy i ojciec Telemacha. Jest jednym z najważniejszych wodzów greckich walczących w wojnie trojańskiej, która trwała dziesięć lat i była konsekwencją porwania Heleny przez Parysa. Odyseusz wyróżnia się sprytem, przebiegłością i inteligencją. Jego geniusz strategiczny objawia się zwłaszcza w pomyśle konia trojańskiego – fortelu, który pozwala Grekom zdobyć Troję. Po zakończeniu wojny bohater wyrusza w podróż powrotną do ojczyzny, jednak gniew Posejdona, którego syna Odyseusz oślepił, sprawia, że jego droga trwa kolejne dziesięć lat. W tym czasie napotyka liczne przeszkody, m.in. Kirke, Syreny, Scyllę i Charybdę, a także Kalipso, która więzi go na swojej wyspie. Mimo przeciwności losu, dzięki swojej wytrwałości i odwadze, bohater ostatecznie wraca do Itaki, gdzie w przebraniu sprawdza lojalność poddanych i zabija zalotników starających się o rękę jego żony.
Penelopa to żona Odyseusza, znana ze swojej wierności i mądrości. Przez dwadzieścia lat – dziesięć lat trwania wojny trojańskiej oraz kolejne dziesięć lat tułaczki męża – czeka na jego powrót, opierając się zalotnikom, którzy chcą zająć jego miejsce. Jest niezwykle przebiegła – obiecuje wybrać nowego męża, gdy ukończy tkanie całunu dla swojego teścia, Laertesa, jednak w nocy pruje to, co utkała w dzień, skutecznie odwlekając decyzję. Staje się symbolem wiernej małżonki, a jej historia kontrastuje z losem niewiernych żon, takich jak Klitajmestra. Jednocześnie jest troskliwą matką Telemacha, który dorasta bez ojca.
Telemach to syn Odyseusza i Penelopy, który w czasie nieobecności ojca dorasta w Itace, otoczony zalotnikami zabiegającymi o rękę jego matki. Jest młodym, niedoświadczonym mężczyzną, który nie wie, jak przeciwstawić się niechcianym gościom, ale z czasem nabiera odwagi i determinacji. Postanawia wyruszyć w podróż do Sparty i Pylos, by odnaleźć informacje o losie ojca. W trakcie eposu przechodzi wewnętrzną przemianę – z zagubionego chłopca staje się odważnym i samodzielnym mężczyzną, który wraz z Odyseuszem przyczynia się do oczyszczenia pałacu z natrętnych zalotników.
Cyklop, syn Posejdona, zamieszkujący odległą wyspę, gdzie hoduje owce i kozy. Gdy Odyseusz i jego towarzysze trafiają do jego jaskini, olbrzym zamiast ich ugościć, zamyka ich i zaczyna pożerać po dwóch dziennie. Odyseusz, chcąc ocalić siebie i resztę załogi, upija cyklopa winem, a następnie oślepia go zaostrzonym kołkiem. Aby wydostać się z jaskini, Grecy używają fortelu – przywiązują się do brzuchów owiec, by Polifem nie wyczuł ich dotykiem, gdy wypuszcza stado na pastwisko. Rozwścieczony cyklop wzywa swego ojca, Posejdona, prosząc go o pomstę, co skutkuje wieloletnią tułaczką Odyseusza po morzu.
Czarodziejka mieszkająca na tajemniczej wyspie Ajaja, gdzie przyjmuje Odyseusza i jego załogę. Na początku okazuje się niebezpieczna – podaje Grekom zatrute wino i zamienia ich w świnie, ukazując swą potężną magię. Odyseusz unika tego losu dzięki pomocy Hermesa, który daje mu ziele moly chroniące przed czarami. Gdy bohater nie poddaje się jej mocy, Kirke zmienia swoje nastawienie, staje się jego kochanką i udziela mu cennych rad dotyczących dalszej podróży. To dzięki niej Odyseusz dowiaduje się, że przed powrotem do Itaki musi odwiedzić krainę zmarłych i skonsultować się z duszą Tejrezjasza.
Potężny bóg morza, który przez większość „Odysei” jest wrogiem Odyseusza. Po tym, jak bohater oślepia jego syna Polifema, bóg postanawia zemścić się, skazując go na długą i pełną niebezpieczeństw podróż do domu. Za sprawą Posejdona Odyseusz traci statki, ludzi i zmaga się z licznymi burzami, które zsyła na niego bóstwo. Bóg przeszkadza mu w każdym możliwym momencie, jednak ostatecznie Odyseuszowi udaje się dotrzeć do Itaki, co pokazuje, że nawet boska siła nie jest w stanie złamać jego determinacji.
Nimfa morska, która zamieszkuje wyspę Ogigię. Znajduje Odyseusza na brzegu morza i pomaga mu w dojściu do zdrowia. Nimfa zakochuje się w Odyseuszu i nie pozwala mu opuścić swojej wyspy. Dopiero interwencja bogów zmuszą ją do wypuszczenia go.
Mityczny wróżbita i wieszcz, który zostaje wezwany przez Odyseusza do przedsionka Hadesu. Pomaga Odyseuszowi w zakończeniu jego tułaczki.
Naród, który udziela Odyseuszowi bezinteresownej pomocy w trakcie jego podróży.
Naród, który żywi się wyłącznie kwiatami lotosu. Odyseusz napotyka ich w trakcie swojej podróży.
Synowie Posejdona, a Odyseusz oślepia jednego z nich w trakcie swojej podróży, za co spotyka go kara.
Król Eolii i władca wiatrów, ofiarowuje Odyseuszowi wór ze złymi wiatrami, które zostają potem uwolnione.
Naród żyjący blisko Hadesu, w krainie, gdzie Odyseusz spotyka się z Terezjaszem.
Mityczne stworzenia wabiące żeglarzy swoimi głosami, by ich potem zamordować.
Potwory, które czyhały na żeglarzy po dwóch stronach wąskiego przesmyku. Odyseusz musiał obok nich przepłynąć.
Najważniejszy spośród bogów, który pomógł Odyseuszowi uwolnić się z niewoli Kallipso.
Bogini mądrości, która sprzyja Odyseuszowi i Telemachowi.
Bóg słońca, który morduje towarzyszy Odyseusza w zemście za zabicie jego wołów.
Boski posłaniec, który działa w imieniu Zeusa.
Aktualizacja: 2025-02-25 18:47:44.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.