Odyseusz to główny bohater eposu „Odyseja”, przypisywanego Homerowi. Utwór opisuje jego powrót do domu po zakończeniu wojny trojańskiej, który staje się dziesięcioletnią wędrówką, pełną niebezpieczeństw i przygód. Bohater jest królem Itaki, wyspy położonej w pobliżu Italii. Odyseusz, jak większość znaczących postaci w mitologii greckiej, ma boskie pochodzenie.
Jego ojciec, Laertes to heros, potomek samego Zeusa. Matka, Antykleja jest wnuczką Hermesa. W momencie rozpoczęcia wojny trojańskiej, Odyseusz był już dorosłym mężczyzną, posiadającym własną rodzinę. Poślubił Penelopę, córkę Periboi i Ikariosa, z którą ma syna, Telemacha. Odyseusz musiał zostawić rodzinę, gdy jego potomek był niemowlęciem.
Homer nie poświęca zbyt wiele uwagi wyglądowi zewnętrznemu bohaterów. Wiadomo jednak, że Odyseusz jest postawnym, przystojnym mężczyzną o czarnych, kręconych włosach. Jego charakterystyczna cecha to blizna na nodze, która pozostała po zranieniu przez dzika. To właśnie dzięki niej rozpoznają go ojciec i stara służąca, Eurykleja.
Bohater jest potężnym wojownikiem, który wyróżnia się siłą. Żaden z zalotników Penelopy nie jest w stanie naciągnąć cięciwy jego łuku. Najmocniejszą stroną Odyseusza nie jest jednak siła, lecz mądrość. Łacińska wersja jego imienia (Ulisses) przeszła do języka potocznego, jako określenie osoby chytrej i przebiegłej. Odyseusz jest autorem jednego z najbardziej inteligentnych podstępów w historii - konia trojańskiego. Spryt pozwala mu również na wydostanie się z opresji podczas drogi do domu. Odyseusz częstuje winem cyklopa Polifema, aby następnie go oślepić. Wymyśla również plan wydostania się z jego jaskini pod grzbietami wypędzanych na zewnątrz zwierząt.
To właśnie spryt Odyseusza sprawia, że staje się ulubieńcem Ateny, bogini mądrości, która pomaga mu w podroży i walce z zalotnikami, usuwając przeszkody oraz udzielając rad. Odyseusz jest inteligentny, ale potrafi również czerpać z wiedzy innych. Hermes pomaga mu, gdy czarodziejka Kirke zmienia towarzyszy bohatera w świnie. Dzięki poradom Kirke, bohater omija wyspę syren oraz przepływa między Skyllą i Charybdą. Odyseusz nie popada w pychę, potrafi zaufać woli bogów.
Król Itaki charakteryzuje się odwagą i ciekawością świata. Wciąż dąży do rodzinnej Itaki, ale też czerpie wiedzę z podróży, poznając nowe zakątki świata i ich mieszkańców. Każe przywiązać się do masztu, aby móc usłyszeć śpiew syren. Jego dociekliwość staje się jednak również źródłem problemów. Wejście do jaskini Polifema sprawia, że towarzysze Odyseusza zostają przez niego pożarci. Odyseusz wykazuje się też królewską pychą, wyjawiając cyklopowi swoje imię. W ten sposób sprowadza na siebie gniew Posejdona, który naraża jego i resztę załogi na niebezpieczeństwa w dalszej części podróży.
Głównym tematem eposu jest wędrówka, która zmienia człowieka. Odyseusz, początkowo pewny siebie, a nawet zarozumiały, staje się bardziej wyrozumiały i wrażliwy. Król Feaków, Alkinoos zauważa, jak bohater płacze, słysząc pieśni nawiązujące do wojny trojańskiej.
Odyseusz wytrwale dąży do celu, mimo wieloletniej wędrówki nie rezygnuje z powrotu do ojczyzny i rodziny. Przebywa poza Itaką przez dwadzieścia lat, ale wciąż ma nadzieję, że Penelopa na niego czeka. Jest o nią zazdrosny, chociaż sam ma powodzenie wśród kobiet. Spędza rok na wyspie czarodziejki Kirke. Przez osiem lat pozostaje z nimfą Kalipso, która obiecuje mu wieczną młodość i nieśmiertelność. Odyseusz nie daje się jednak przekonać i wyrusza w dalszą drogę. Bohater unika niepotrzebnego rozlewu krwi, ale potrafi walczyć o swoją własność. Początkowo chciał uniknąć udziału w wojnie trojańskiej, udając obłąkanego. Wywiązał się jednak z obowiązku wobec ojczyzny.
Bohater potrafi być też mściwy. Dokonuje rzezi zalotników, plądrujących jego dom i domagających się małżeństwa z Penelopą. Skazuje na powieszenie również służące, które dopuszczały się romansów z zalotnikami. Jest gotowy walczyć z tłumem, zgromadzonym pod pałacem, dopóki nie zostaje powstrzymany przez Atenę.
Odyseusz jest charyzmatyczną postacią, ciekawie opowiada o wszystkich swoich przygodach i zdobywa sympatię wśród Feaków, którzy postanawiają mu pomóc, narażając się na gniew Posejdona. Najważniejszymi wartościami dla bohatera są rodzina i ojczyzna. Wszystkie jego błędy i słabości sprawiają, że staje się bardziej realny i ludzki.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.