Władza jest czymś, czego nieustannie pożądają ludzie na całym świecie, od samego początku istnienia świata. W założeniu ma ona być narzędziem do porządkowania wspólnego życia całych społeczności i do nadawania mu ram prawnych i obyczajowych. Władza jednak szybko stała się czymś, czego każdy pragnie, ponieważ okazało się, że z jej pomocą można skutecznie zaspokajać własne potrzeby i interesy, a także bogacić się, często kosztem innych. Do rzadkości należy w prawdziwym życiu i w literaturze obraz władcy, który faktycznie z oddaniem i poświęceniem służy swoim poddanym. W literaturze można znaleźć wiele portretów władców złych i zdeprawowanych, używających swojej pozycji do zaspokojenia tylko własnych ambicji.
Obraz władcy skupionego na sobie i na swoich ambicjach odnaleźć można już w starożytności. Jako przykład posłużyć może tragedia „Antygona” Sofoklesa. Opisuje one rządy króla Teb, Kreona, który próbuje podejmować decyzje, które umocnią jego pozycję nowego władcy. Jednak równocześnie sprawia on, że cierpi jedna z jego poddanych, czyli tytułowa Antygona, która zgodnie z dekretem Kreona nie może pochować swojego zmarłego w walce brata.
Antygona ma do wyboru złamać prawo Kreona lub sprzeciwić się bogom i w ostateczności wybiera sprzeciw wobec króla. Kreon reaguje na to jak despota i skazuje Antygonę na śmierć. Jego okrutne decyzje motywowane są chęcią zachowania swojej pozycji i udowodnienia wszystkim, że nikt nie jest ponad prawem, nawet narzeczona jego syna. Kreon może się bowiem obawiać, że jeśli nie będzie rządził twardą ręką, to straci swoja pozycję. Jego decyzje jednak zupełnie nie służą dobru obywateli, jedynie zaspokajają ambicje władcy, który chce otrzymać tron.
Kolejnym przykładem władcy, który działa tylko dla swojej własnej ambicji jest Makbet z dzieła Williama Szekspira. Przede wszystkim zdobywa on władzę nielegalnie, dzięki intrydze i morderstwu. Objęcie przez niego tronu nie służy poddanym, Makbet spełnia w ten sposób cele swoje i swojej żony. Po zdobyciu władzy Makbet także nie służy poddanym i nie stara się polepszyć ich losu. Skupia się jedynie na próbach zachowania tronu i na wykrywaniu spisków wymierzonych w siebie i swoje rządy. Ostatecznie ginie, ponieważ nie jest królem, którego poddani kochają i chcą widzieć na czele swojego społeczeństwa.
Następnym obrazem władzy zdeprawowanej, nastawionej na realizację prywatnych celów i ambicji, jest ta ukazana przez Jana Kochanowskiego w dziele „Odprawa posłów greckich”. Opowiada ono o sytuacji w Troi dosłownie w przeddzień wybuchu wojny z Grekami. Jest to moment przybycia greckich posłów, w którym można jeszcze było posługiwać się dyplomacją. Jednak Priam nie przejmuje się perspektywą rychłej wojny, pozwala swojemu synowi, Parysowi, na realizację prywatnych kaprysów, przez które cierpieć będzie całe społeczeństwo, narażone na uczestnictwo w konflikcie zbrojnym. Priam nie stara się jednak doprowadzić do pokojowego rozwiązania tej sytuacji, odpowiedzialność za przygotowania do wojny zrzuca na innych polityków. Nie zachowuje się jak obrońca swoich poddanych, a nawet wręcz przeciwnie - poświęca ich życie dla prywatnych przyjemności swojego syna. Priam i Parys reprezentują więc władzę nieudolną, skupioną na realizacji własnych ambicji.
Swoje prywatne cele realizuje też Balladyna, główna i tytułowa bohaterka romantycznego dramatu Juliusza Słowackiego. Jej celem jest awans społeczny i zdobycie władzy, po którą ostatecznie sięga, jednak by ją zdobyć, dopuszcza się ona okrutnych zbrodni. Morduje między innymi swoją siostrę, męża oraz kochanka. Wypędza także matkę staruszkę z zamku, ponieważ nie pasuje ona do nowego życia Balladyny. Balladyna nie dąży do zdobycia władzy ze względu na chęć polepszenia życia poddanych, chodzi jej tylko o spełnienie swoich własnych marzeń i ambicji, nawet za cenę życia bliskich.
W literaturze można więc znaleźć liczną reprezentację władców, którzy działali tylko dla spełnienia własnych ambicji, nie oglądając się na los poddanych. Zdarzali się oni w historii literatury już od czasów starożytnych i są obrazem tego, jak często władza potrafiła zawieść zwykłych ludzi.
Aktualizacja: 2022-09-27 16:48:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.