Kreon to jedna z głównych postaci antycznego dramatu Antygona, pióra sławnego Sofoklesa. Władca Teb zasiadał na ich tronie dwa razy. Rządząc w trudnych dla miasta czasach, stał się przy tym bohaterem tragicznych wydarzeń związanych z losem rodu Labdakidów.
Kreon pojawia się w Antygonie oraz Królu Edypie. Sofokles zaczerpnął tę postać z mitologii tebańskiej, bezpośrednio związanej z tragicznym losem rodu Labdakidów. Razem ze swoją siostrą, Jokastą, należeli do rodu Spartów. Ze związku z Eurydyką posiadał czwórkę dzieci: Pyrrę, Hajmona, Megarę i Menojkeusa. Dwa razy przyszło mu sprawować rządy nad miastem Teby. Pierwszy raz podczas bezkrólewia po zabójstwie Lajosa, drugi zaś na fali wydarzeń związanych z wyprawą siedmiu przeciw Tebom. W toku bratobójczej walki Polinikia i Eteoklesa o tron po ojcu wieszcz Tyrezjasz obwieszcza potrzebę ofiary ludzkiej z rodu Kreona w zamian za zwycięstwo. Prawdopodobnie dobrowolnie poświęca się jego syn, Menojkeus, a bracia toczą pojedynek na śmierć i życie przy jego grobie. Po oblężeniu Kreon rozkazuje pochować Eteoklesa z honorami, zaś zdrajcę - Polinika zostawić niepochowanego, wbrew boskim nakazom. Budzi to sprzeciw Antygony, co ostatecznie prowadzi do samobójczej śmierci jej, Hajmona (jej narzeczonego, syna Kreona) i Eurydyki.
Na podstawie treści dramatu trudno powiedzieć już cokolwiek o jego wyglądzie. W Antygonie określany jest jako mąż w średnim wieku, domniemany wiek Hajmona również na to wskazuje. Po wstąpieniu na tron Kreon objawia się jako osoba kierująca się nakazami rozumu, przekonana o potrzebie stanowczego działania. Poddanych traktuje twardą ręką, porównując to zachowanie do ojcowskiego podejścia względem dzieci. Trudno powiedzieć czy wynika to z jego oschłości, czy obowiązujących wtedy reguł wychowawczych. Syna bowiem, Hajmona, zdaje się kochać mimo pewnej surowości.
W poszanowaniu władzy upatruje gwarancji porządku publicznego. Stawia się w roli wywyższonego autokraty - osoby która musi mieć niepodważalną władzę i autorytet. Jedyną osobą, której słowa Kreon potrafi wziąć sobie do serca, jest wieszcz Tyrezjasz. Przekonanie o niepodważalności swoich postanowień budzi w królu dumę. Łącząc się z wysokim poczuciem sprawiedliwości Kreona, przeradza się w pośmiertną zemstę na Poliniku, stanowiącą przekroczenie zasad moralnych. Wpisuje się to w motyw hybris - dumy przekraczającej boskie miary względem ludzi.
Kreon odrzuca dobre rady innych, wszędzie dostrzegając podszepty osób działających dla własnych korzyści. Gdy próbuje naprawić swoje błędy, jest już jednak za późno.
Kreon to postać niejednoznaczna. Od samego początku Sofokles zdaje się jego kreacją poddawać pod dyskusję pewne cechy władzy, takie jak skłonność do pychy i tyranii. Samo imię postaci skłania już ku tej teorii, oznacza bowiem tyle, co "władca". Niemniej, mimo jego ewidentnej roli, trudno Kreonowi nie przyznać odrobiny racji. Został królem Teb w bardzo niekorzystnych czasach. Miasto podnosiło się po oblężeniu, wcześniej trapiła je zaraza i potworny sfinks. Często zmieniająca się władza również nie pomagała w utrzymaniu porządku.
Działania Kreona w tym świetle wyglądają raczej na próbie wzmocnienia ośrodka władzy, uporządkowania sytuacji polis. Prawo przez niego ogłoszone było przecież sprawiedliwe w swoim zamierzeniu. Problem stanowiło hybris - przekroczenie miary. Prawo pozbawione podbudowy moralnej stawało się okrutne, zaś Kreon poprzez przekonanie o potrzebie budzenia szacunku kroczył powoli ku rządom autokratycznym. Na tym właśnie polegał tragizm tej postaci, dobre intencje przemieniły się w pełzającą tyranię i osobisty dramat.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.