„Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego to powieść, która porusza wiele ważnych zagadnień dotyczących ludzkiej natury i postępowania. Bohaterowie, których Dostojewski stworzył, są złożonymi, kompleksowymi charakterami, które przeżywają wiele trudnych wydarzeń i sytuacji. Dzięki nim opisywane przez Dostojewskiego wydarzenia biegną wielotorowo i zmuszają czytelnika do zastanowienia się nad różnorodnymi kwestiami. W powieści wyróżnić można kilka najbardziej istotnych wątków.
„Zbrodnia i kara” jest przede wszystkim dokładnym studium psychologicznym mordercy, dlatego to właśnie tytułowa zbrodnia jest głównym wątkiem całej powieści. Główny bohater, Rodion Raskolnikow, jest przekonany, że jako jednostka wybitna i wyjątkowa, ma pełne prawo do usunięcia ze świata starej lichwiarki. Jednak gdy już popełnia morderstwo i realizuje swój plan, to przekonuje się boleśnie o tym, że jest taki sam, jak inni, zwykli ludzie i popełniona zbrodnia doprowadza go niemal na skraj obłędu. Dostojewski w ten sposób pokazuje, że żadna zbrodnia nie może być właściwa i usprawiedliwiona. Przedstawia także szczegółowy portret psychologiczny mordercy, jego odczuć i działań, jakie pod ich wpływem podejmuje.
Innym ważnym wątkiem powieści jest miłość i związek, który rodzi się między Raskolnikowem a Sonią Marmieładową. Wbrew niesprzyjającym okolicznościom - Raskolnikow jest mordercą, Sonia zaś ubogą prostytutką - zakochują się oni w sobie. Miłość jest tym, co ratuje Raskolnikowa przed szaleństwem, dzięki Soni zaczyna rozumieć swój błąd, przyznaje się do winy i odbywa odpowiednią karę. Miłość jest więc ogromną siłą, która odmienia życie ludzi. Uzdrawia ona w pewnym sensie Raskolnikowa i sprawia, że ma on jeszcze szansę stać się innym człowiekiem.
Dostojewski buduje także wątek miasta, jakim jest Petersburg, stolica Rosji. Opisuje szczegółowo beznadziejne warunki życia w nim oraz to, jak tak zaniedbana, uboga przestrzeń wpływa na ludzkie życia. Dostojewski wskazuje Petersburg jako kolebkę zbrodni, przestępstw, chorób oraz zaniedbań. Jest on w jego oczach miejscem, w którym nikt nie może żywić nadziei na lepsze jutro. W opisie Petersburga zawiera się tym samym krytyka władzy, która doprowadziła miasto i jego mieszkańców do tak fatalnego stanu.
Dostojewski opisuje również obraz społeczeństwa zamieszkującego miasto. Mieszkańcy Petersburga są więc przykładem licznych systemowych zaniedbań, które doprowadziły ich do miejsca, w którym zmuszeni są popełniać przestępstwa, by przeżyć. Raskolnikow morduje lichwiarkę, Sonia zajmuje się prostytucją, a cała reszta społeczeństwa nie różni się pod tym względem wiele od nich. Dostojewski daje jednak czytelnikowi trochę nadziei - Sonia mimo swojej trudnej sytuacji wciąż jest osobą dobrą i empatyczną, Raskolnikow rozumie swój błąd i żałuje go. W ten sposób autor pokazuje czytelnikom, że zawsze jest szansa na odmianę swojego losu.
W „Zbrodni i karze” pojawia się także wątek filozoficzny, dotyczący moralności oraz Boga. Swoim tekstem Dostojewski udowadnia bowiem, że nikt nie jest moralnie wolny od konsekwencji popełnienia złych czynów i żadna zbrodnia nie ma usprawiedliwienia. Dostojewski rozważa także, jaką rolę w ostatecznym ocaleniu ludzkiej duszy ma Bóg, religia oraz kodeks moralny, jaki ona ze sobą niesie.
Ostatnia aktualizacja: 2022-08-11 20:24:03
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują poezja.org. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.