„Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego opowiada o losach młodego studenta, Rodiona Raskolnikowa. Jest on przekonany, że ludzkość nie jest równa i w związku z tym tworzy on artykuł prasowy, opublikowany w czasopiśmie „Słowo Periodyczne”, w którym dokonuje podziału społeczeństwa na konkretne grupy. Artykuł ten był wyrazem bardzo kontrowersyjnych poglądów Raskolnikowa, które były efektem jego życia w skrajnej nędzy, ciągłej walki o przetrwanie i braku możliwości zmiany go na lepsze. Raskolnikow w artykule wyszczególnił więc dwie grupy społeczne. Pierwsza z nich to ludzie zwykli, druga zaś składa się z jednostek zupełnie od nich odmiennych, czyli niezwykłych. W swoim tekście Raskolnikow opisał stosunek każdej z tych grup do zbrodni - możliwości jej popełnienia oraz moralnego usprawiedliwienia jej.
Ludzie zwykli to w pojęciu Raskolnikowa osoby niższej i gorszej kategorii. Mają oni za zadanie rozmnażać się, by gatunek mógł przetrwać, muszą także dbać o materialne aspekty życia człowieka na ziemi. Nie przydzielono im żadnej kreatywnej roli w społeczeństwie. Według Raskolnikowa nie posiadają oni prawnego czy moralnego prawa do popełniania zbrodni, zresztą uważa on, że nie mają oni ku temu żadnych powodów.
Bohater uważa, że ludzie zwykli są przeznaczeni do życia w niewoli, ze względu na swoją uległość i zacofanie. Z tej kategorii nie mogą się wywodzić ludzie wielcy, naukowcy, odkrywcy czy artyści. Czasami ktoś z ludzi zwykłych popełnia błąd i zaczyna uważać, że jest kimś więcej, jednak szybko zostaje on ukarany przez system sprawiedliwości. Szybko też oni orientują się, że ulegli złudzeniu, że są kimś wyjątkowym.
O wiele więcej miejsca w artykule Raskolnikow z kolei poświęcił ludziom niezwykłym - kategorii do której we własnym mniemaniu również się zaliczał. Otóż w przekonaniu bohatera ludzie niezwykli stworzeni są do rzeczy wielkich, do odkryć, do sztuki, do zmieniania świata. Mogą oni wprowadzić życie innych na wyższy poziom, ich umysły są lotne i otwarte, w przeciwieństwie do ludzi zwykłych. Nie mogą się zajmować przyziemnymi kwestiami, są bowiem zrodzeni do rzeczy wielkich i wspaniałych.
Ludzie niezwykli mają także według Raskolnikowa prawo popełniać zbrodnie. Nie są oni bowiem ograniczeni żadnym prawem czy etyką, które wstrzymywały by ich przed tym. Jednostki niezwykłe są bowiem przeznaczone do rzeczy wielkich, te zaś czasami wymagają ofiar. Nie można zatem winić ludzi ważnych i oświeconych, że na drodze rozwoju poświęcili oni innych (jak zrobił to Napoleon). Są oni moralnie usprawiedliwieni pod tym względem. Ludzie niezwykli są także zobowiązani do ciągłego ulepszania świata, zmiany obowiązujących prawi i szukania lepszych, bardziej optymalnych rozwiązań. Nie mogą oni ustać w tych wysiłkach, na ich barkach spoczywa odpowiedzialność za kształt rzeczywistości.
Raskolnikow podzielił więc społeczeństwo na dwie grupy - ludzi zwykłych i niezwykłych. Tych pierwszych sprowadził do biologicznego aspektu życia ludzkiego, jakim jest rozmnażanie się i przedłużanie gatunku. W artykule wyszczególnił także wady tej grupy. Sam zaś zaliczył się do ludzi niezwykłych, którzy przeznaczeni są do zmieniania świata, tworzenia sztuki, obmyślania wynalazków i prowadzenia za sobą ludzi zwykłych.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.