„Faraon” to powieść historyczna autorstwa Bolesława Prusa, która po raz pierwszy ukazała się w roku 1897. Opowiada ona o losach młodego faraona, Ramzesa XIII, który po ojcu dziedziczy tron państwa słabego i pozbawionego pieniędzy. Ramzes ma swoje plany na zreformowanie państwa, a jednym z nich jest zredukowanie wpływu kapłanów na kraj. Równocześnie faraon zmaga się z arcykapłanem Herhorem, który wcześniej skutecznie wpływał na rządy starego faraona, ojca Ramzesa. W powieści Prusa można wyszczególnić wiele motywów literackich.
Spis treści
Motyw władzy odgrywa w „Faraonie” istotną rolę. Rywalizacja o władzę napędza fabułę, a zmagają się o nią dwie centralne postaci: Ramzes XIII i Herhor. Młody książę pragnie zostać faraonem, aby nie tylko zapisać się w historii jako wielki władca, ale także zrealizować swoje ambitne plany reform. Ramzes marzy o odbudowie kraju i uniezależnieniu władzy królewskiej od wpływów kapłanów. Tymczasem Herhor, który za czasów Ramzesa XII był najważniejszą osobą w państwie, dąży do utrzymania swojej pozycji. Konflikt między nimi wynika z fundamentalnych różnic – Ramzes dąży do pełni władzy królewskiej, podczas gdy Herhor walczy o zachowanie swoich wpływów. Starcie tych dwóch postaci toczy się zarówno na płaszczyźnie osobistej, jak i politycznej, ukazując napięcia pomiędzy różnymi siłami w państwie. Pusty skarbiec Egiptu uniemożliwia przeprowadzenie reform i poprawę sytuacji ludu. Ramzes XIII, zdeterminowany znaleźć środki finansowe, widzi w wojnie szansę na wzbogacenie państwa. Ostatecznie jednak brak pieniędzy staje się jednym z ważniejszych powodów jego klęski. W powieści wyróżnia się również motyw zbrodni, szczególnie w kontekście działań Herhora. Zbrodnia staje się narzędziem politycznym, używanym do osiągnięcia celu, co ukazuje moralne koszty walki o władzę.
Kobiety odgrywają istotną rolę w życiu bohaterów i mają znaczący wpływ na rozwój fabuły. Cztery główne kobiece postacie – królowa Nikotris, Sara, Kama i Hebron – ukazują różnorodne aspekty kobiecości. Nikotris, dojrzała i pobożna królowa, wierna swojej rodzinie, zostaje zmuszona do poślubienia Herhora, co podkreśla jej trudną sytuację. Sara, wierna i oddana kochanka Ramzesa, przeżywa dramat odrzucenia i śmierci dziecka, co ostatecznie prowadzi do jej tragicznego końca. Kama, fenicka kapłanka, jest próżna i wyrachowana, a jej relacja z Ramzesem oparta jest na manipulacji. Z kolei Hebron, zdradzając swojego męża z faraonem, uosabia namiętność i wierność swojej prawdziwej miłości. Te postacie ilustrują różne postawy życiowe i podkreślają znaczenie kobiecych wyborów w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Oddzielny motyw matki w „Faraonie” jest obecny w postaciach królowej Nikotris i Sary. Nikotris pragnie, aby jej syn podążał śladami ojca, żył długo i mądrze rządził krajem. Jej miłość do syna jest pełna troski, ale także niepokoju o jego przyszłość. Sara, jako matka dziecka Ramzesa, przeżywa tragedię jego śmierci, co prowadzi do jej własnej zguby. Motyw matki w powieści ukazuje postacie pełne poświęcenia i oddania, które jednak nie unikają cierpienia.
Motyw buntu jest istotny zarówno w kontekście osobistych dążeń bohaterów, jak i sytuacji społecznej w Egipcie. Ramzes XIII buntuje się przeciwko władzy kapłanów, chcąc wprowadzić reformy, które uniezależniłyby władzę królewską. Jego buntownicza natura staje się symbolem młodzieńczej energii i dążenia do zmiany. Z kolei Pentuer, sprzeciwiając się nierówności społecznej, staje się rzecznikiem uciśnionego ludu. Niezadowolenie społeczne wybucha buntem, który zostaje jednak cynicznie wykorzystany przez kapłanów. W powieści bunt jest siłą napędzającą zmiany, choć nie zawsze przynosi pozytywne rezultaty.
Motyw cierpienia przewija się przez całą powieść i ma różne źródła. Cierpi wyzyskiwany lud Egiptu, który zmaga się z ciężką pracą, wysokimi podatkami i niesprawiedliwością. Cierpienie ma również wymiar osobisty – widać je w losach Sary, odrzuconej przez Ramzesa i pogrążonej w żalu po stracie dziecka. Ramzes XIII również doświadcza cierpienia jako władca, nie mogąc zrealizować swoich idei ani ulżyć doli swoich poddanych. Przez cały czas towarzyszy mu świadomość ograniczeń wynikających z sytuacji politycznej i ekonomicznej. Konflikt między Ramzesem XIII a Herhorem dotyczy nie tylko władzy, lecz także kierunku, w jakim powinno zmierzać państwo. Starcie tych dwóch sił ma istotny wpływ na losy całego Egiptu. Ramzes dąży do modernizacji i uniezależnienia władzy królewskiej, podczas gdy Herhor walczy o utrzymanie dominacji kapłanów. Ostatecznym rezultatem tego konfliktu jest klęska Ramzesa i przejęcie władzy przez Herhora.
Przyjaźń jest również ważnym motywem, szczególnie w relacji między Ramzesem XIII a Tutmozisem. Mimo różnic charakterów ich więź opiera się na wzajemnym zaufaniu i lojalności. Ramzes polega na Tutmozisie w najtrudniejszych chwilach, co pokazuje, że przyjaźń może być źródłem siły i wsparcia w obliczu wyzwań. Motyw mistrza i ucznia pojawia się w procesie wychowania młodego Ramzesa. Jego mistrzami są kapłani, którzy uczą go o świecie i sztuce rządzenia. Ramzes zdobywa wiedzę i formułuje własne poglądy, ale jego impulsywność i gwałtowność uniemożliwiają pełne wykorzystanie zdobytych nauk. Motyw ten podkreśla trudności związane z dojrzewaniem i kształtowaniem charakteru.
Motyw podróży pojawia się w momencie, gdy młody Ramzes wyrusza, aby lepiej poznać kraj i potrzeby swojego ludu. Jego podróż ma charakter zarówno fizyczny, jak i symboliczny, pozwalając bohaterowi dojrzeć i skonfrontować swoje wyobrażenia z rzeczywistością. Dzięki tej wędrówce czytelnik również odkrywa różne aspekty życia w starożytnym Egipcie.
Aktualizacja: 2024-12-25 00:09:40.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.