Obecnie funkcjonowanie świata od wielu wieków opiera się o pieniądze, ich zdobywanie i wydawanie. To dzięki nim człowiek może zakupić podstawowe potrzebne mu do życia produkty, na przykład pożywienie oraz zapewnić sobie dach nad głową. W tych warunkach jednak pieniądze stały się dla niektórych osób prawdziwym sensem życia, a ich gromadzenie jedynym celem, jaki sobie wyznaczają. Sądzą bowiem, że to przyniesie im prawdziwe szczęście. Jednak pieniądze nie są w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb w życiu człowieka i zastąpić mu wielu innych istotnych aspektów życia. Refleksja ta jest widoczna w wielu dziełach literackich, na przykład takich jak „Skąpiec” Moliera, „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa, „Lalka” Bolesława Prusa czy „Kordian” Juliusza Słowackiego.
„Skąpiec” to chyba najbardziej znany tekst literacki, jaki porusza temat pieniędzy mających dawać człowiekowi szczęście. Tytułowy skąpiec, czyli Harpagon, to człowiek, który całe swoje życie poświęcił gromadzeniu pieniędzy. Ogranicza wydatki do tego stopnia, że jego rodzina żyje przez to w nędzy, zamiast cieszyć się swoim dostatkiem. Harpagon ignoruje uczucia swoich dzieci, Kleanta i Elizy i zabrania im zawrzeć związki małżeńskie z osobami, które kochają. Skąpiec ma bowiem plan, w którym małżeństwa dzieci będą dla niego korzystne finansowo.
Harpagon zatem jest okrutny wobec rodziny, ponieważ zależy mu tylko na pieniądzach. Jego działania ostatecznie doprowadzają do tego, że dzieci przy pierwszej możliwej okazji porzucają ojca i rozpoczynają samodzielne życie daleko od niego. Harpagon zostaje zatem sam z własnym majątkiem, pozbawiony rodziny i jej wsparcia czy miłości. Wydaje mu się, że tylko pieniądze mogą sprawić mu radość, ale być może przyszłość uświadomi mu, że pieniądze to nie wszystko, na co w życiu człowiek powinien pracować.
Kolejnym przykładem bogatego skąpca jest Ebenezer Scrooge z opowiadania Charlesa Dickensa zatytułowanego „Opowieść wigilijna”. Mężczyzna ten żył świadomie w nędzy i nie płacił godnie swojemu pracownikowi, ponieważ najbardziej liczyły się dla niego pieniądze. Zamknięty w sobie Scrooge odciął się też od swojej rodziny i spędzał czas sam. Z powodu jego zachowania nawiedziły go duchy przyszłych, obecnych oraz przeszłych świąt i pokazały mu, że jego zachowanie będzie miało dla niego tragiczne konsekwencje. Po tych wydarzeniach Scrooge całkowicie zmienił swoje postępowanie i przestał myśleć wyłącznie o pieniądzach, a zaczął doceniać innych ludzi. Zbliżył się ze swoją rodziną i zaczął lepiej płacić pracownikowi. Odkrył, że szczęście przynoszą w życiu różne rzeczy, nie tylko pieniądze.
„Lalka” Bolesława Prusa to też przykład, że pieniądze nie dają szczęścia. Wokulskiemu udało się zarobić na handlu znaczny majątek, ale nawet to nie zagwarantowało mu wzajemności uczuć Izabeli Łęckiej, wyniosłej i zimnej arystokratki. Pieniądze sprawiły, że jego status społeczny podniósł się, ale nie zmieniły ani jego urodzenia, ani wymagań Łęckiej dotyczącej kandydata do jej ręki. Wokulski mógł się dostać do jej towarzystwa czy wykupić długi jej ojca, ale nie sprawiło to, że Izabela poczuła do niego sympatię, a co dopiero miłość.
„Kordian” Juliusza Słowackiego pokazuje, że pieniądze mogą przyciągnąć nieszczerych ludzi. Kordian, tytułowy bohater, wiąże się we Włoszech z Wiolettą, młodą kobietą. Okazuje się jednak, że liczył się dla niej tylko majątek Kordiana, więc gdy ten oświadczył, że stracił wszystko, to szybko go porzuciła. To pokazuje, że nawet mają pieniądze, nie da się zapewnić sobie bezwzględnego szczęścia oraz prawdziwych uczuć, takich jak na przykład miłość. Kordian szybko uczy się zatem, jaką rolę pełnią w świecie pieniądze.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.