„Skąpiec” Moliera to komedia opowiadająca o chciwym i despotycznym Harpagonie, który stawia pieniądze ponad wszystko, nawet ponad szczęście własnej rodziny. Tytułowy bohater planuje wydać swoją córkę Elizę za bogatego mężczyznę, nie licząc się z jej uczuciami. Sam zaś zamierza poślubić młodą Mariannę, którą kocha także jego syn Kleant. Pojawia się również Walery, ukochany Elizy, oraz sprytna Frozyna, próbująca swatać pary dla własnych korzyści. Wszystkie postaci odgrywają ważną rolę dla fabuły.
Spis treści
Główny i tytułowy bohater. Pieniądze stają się dla niego prawdziwą obsesją. Nie zważa na nikogo ani na nic, zdaje się nie posiadać żadnych uczuć. Jest zamożnym paryskim mieszczaninem, ale stara się oszczędzać w każdy możliwy sposób, przez co naraża się na śmieszność. Mimo zgromadzonego majątku, zajmuje się lichwą, uznawaną za niemoralny sposób zarabiania pieniędzy. Jest wdowcem, mieszka z synem Kleantem i córką Elizą. Jego relacje z dziećmi są bardzo złe. Zmusza je do małżeństwa z rozsądku, aby pozbyć się syna i córki z domu. Harpagon ma ponad sześćdziesiąt lat, ale chce poślubić młodą Mariannę, ukochaną swojego syna. Chce to zrobić nie z miłości, lecz dla pieniędzy. Uroda czy charakter dziewczyny ma dla niego mniejsze znaczenie, niż jej posag. Gdy znika szkatułka, w której ukrył dziesięć tysięcy talarów, wpada w rozpacz. Utrata majątku jest dla niego największą tragedią. W końcu zgadza się na ślub Kleanta z Marianną oraz Elizy z Walerym, jednak nie z powodu ojcowskiej troski, a dlatego, że Anzelm zobowiązuje się pokryć wszelkie koszty. Harpagon jest zainteresowany wyłącznie odzyskaniem swojej drogocennej szkatułki.
Syn Harpagona. Zakochuje się w pięknej, ale ubogiej Mariannie. Ma odwagę zbuntować się przeciwko ojcu, chociaż Harpagon bije go i wyrzuca z domu. Kleant chciałby prowadzić życie młodzieńca z dobrego domu. Nie ma jednak nawet pieniędzy na stroje, dlatego zaciąga długi. Decyduje się na pożyczkę od anonimowego lichwiarza, którym okazuje się Harpagon. Nienawidzi ojca i życzy mu śmierci, ponieważ wtedy spłaci wszystkie swoje zobowiązania i odzyska wolność. Wchodzi w posiadanie szkatułki Harpagona, dzięki czemu może go szantażować. Jego losy kończą się szczęśliwie, otrzymuje zgodę na ślub z ukochaną Marianną. Kleant jest z jednej strony bardzo wrażliwym młodym człowiekiem, z drugiej niemal ciągle jest sfrustrowany sytuacją z ojcem. Buntuje się wobec niego, ujawniając na każdym kroku próżne pobudki Harpagona i jego chciwość. Niekiedy sam decyduje się na manipulacje, ale jest to działanie wynikające z desperacji, a nie z przyjemności wyrządzania innym szkód.
Córka Harpagona. Podobnie jak brat, odczuwa niechęć do ojca. Prowadzi nudne, samotne życie. Stanowczo protestuje, gdy Harpagon chce wydać ją za wdowca Anzelma. Jej szansą na uwolnienie się od ojca jest związek z Walerym. Tajemniczy młodzieniec uratował ją przed utonięciem, a następnie objął posadę rządcy w domu jej ojca, aby zakochani mogli być razem. Eliza zdaje sobie jednak sprawę, że Harpagon nie zgodzi się na ślub. Dziewczyna podejmuje kontrowersyjną decyzję. Potajemnie podpisuje z Walerym przyrzeczenie małżeństwa. Losy Elizy również kończą się szczęśliwie. Może poślubić ukochanego Walerego i uwolnić się od władzy ojca. Siostrę Kleanta można scharakteryzować jako cichą i delikatną, z drugiej strony równie waleczną i zdeterminowaną jak jej brat. Mimo, że przez jakiś czas poddaje się surowym rządom ojca, w końcu sprzeciwia się możliwości wyjściu za mąż za Anzelma, którego wybrano jej ze względu na kwestie finansowe, nie biorąc pod uwagę jej własnych uczuć. To świadczy o jej samodzielności i potrzebie samostanowienia, pomimo narzucanych ograniczeń.
Żyje z matką nieopodal domu Harpagona. Z wzajemnością zakochuje się w Kleancie, chociaż początkowo nie zna nawet jego nazwiska. Jest naiwną i posłuszną dziewczyną. W przeciwieństwie do Kleanta i Elizy, nie buntuje się przeciwko decyzjom rodziców. Gdy matka każe jej wyjść za Harpagona, zgadza się, chociaż czuje do swojego narzeczonego wyłącznie niechęć. Marianna jest bierna, pozwala, aby inni ludzie decydowali o jej losie. Pomyślny splot wydarzeń sprawia jednak, że jej historia kończy się szczęśliwie. Dostaje zgodę rodziców na ślub z Kleantem. Prawdziwa tożsamość Marianny wychodzi na jaw dopiero w finale komedii. Okazuje się, że Marianna jest córką don Tomasza d'Alburci. Razem z matką ocalała z tonącego statku, na którym znajdowała się cała rodzina. Kobiety trafiły na dziesięć lat w niewolę u korsarzy. Gdy wróciły do rodzinnego Neapolu, ich majątek był już sprzedany. Wyjechały więc do Paryża, gdzie prowadziły skromne życie. Pod koniec utworu dochodzi do zjednoczenia zagubionej rodziny, a wszystkie problemy Marianny i jej matki się rozwiązują.
Ukochany Elizy. Obejmuje posadę rządcy w domu Harpagona, aby być blisko dziewczyny. Próbuje zdobyć przychylność jej ojca, przyznając mu we wszystkim rację i podkreślając na każdym kroku konieczność oszczędzania. Wchodzi w konflikt z Jakubem, pełniącym w domu rolę kucharza i stangreta. Służący mści się na nim, oskarżając go o kradzież szkatułki. Walery opowiada wtedy o swojej miłości do Elizy oraz wyznaje, że potajemnie podpisali przyrzeczenia małżeńskie. Młodzieniec jest tajemniczą postacią. W finale komedii na jaw wychodzi jego prawdziwa tożsamość. Jest synem don Tomasza d'Alburci i uratował się z tonącego statku, razem ze starym służącym. Został wychowany przez hiszpańskiego kapitana, a gdy dorósł, sam wstąpił do armii i zaczął poszukiwać ojca. Przez przypadek dochodzi do pojednania całej rodziny. Walery otrzymuje od odnalezionego ojca zgodę na ślub z Elizą.
Zamożny wdowiec, za którego Harpagon chce wydać Elizę. Choć Harpagon postrzega go jedynie jako bogatego kandydata na męża dla Elizy, Anzelm wyróżnia się tym, że nie jest zainteresowany materialnym zyskiem, ale przede wszystkim ceni więzi rodzinne i szczęście swoich bliskich. Jego gotowość do pokrycia kosztów ślubów Walerego i Elizy oraz Kleanta i Marianny świadczy o jego hojności i trosce o innych, nawet tych, z którymi dopiero co się połączył. Anzelm jest postacią spokojną, zrównoważoną i pełną empatii, a jego decyzje odzwierciedlają priorytety, w których na pierwszym miejscu stoi rodzina, a nie pieniądze. W finale komedii na jaw wychodzi jego prawdziwa tożsamość. Jest don Tomaszem d'Alburci, ocalałym z katastrofy statku z całym majątkiem. Bohater ceni rodzinę wyżej od pieniędzy. Zgadza się więc na małżeństwa Walerego i Elizy oraz pokrycie wszelkich związanych z nimi kosztów.
Zarabia na życie pośrednictwem i swataniem par. Jest kobietą w średnim wieku, samodzielną i doświadczoną, różniącą się od typowych XVII-wiecznych kobiet, żyjących w zależności od mężczyzn. Jest bardzo zaradna, co pozwala jej utrzymać się na paryskich salonach i nawiązywać nowe, intratne znajomości. Dzięki niej, dochodzi do zaręczyn Marianny i Harpagona. Zmusza dziewczynę do małżeństwa, mimo jej wyraźnych protestów. Frozyna jest przekonana, że otrzyma od Harpagona hojne wynagrodzenie, ale nawet ona nie jest w stanie wydostać pieniędzy do skąpca. Postanawia więc się na nim zemścić i staje po stronie młodych zakochanych.
Pośrednik handlowym. Kontaktuje Strzałkę, reprezentującego Kleanta, z anonimowym lichwiarzem, którym okazuje się Harpagon. Ucieka, gdy dowiaduje się, że pośredniczył między ojcem a synem.
Pełni w domu Harpagona rolę kucharza i stangreta. Mówi prawdę, nawet tę, którą trudno zaakceptować, chociaż zostaje za to ukarany przez swojego pana. Byłby w stanie odpowiednio wykonywać swoje obowiązki, gdyby nie skąpstwo Harpagona. Przykładowo, stara się przygotować ucztę z okazji ustawionych zaręczyn Anzelma i Elizy, ale jego pan ciągle wchodzi mu w drogę i przeszkadza. Kocha konie i nie może znieść ich krzywdy. Mimo wszystkich upokorzeń, darzy Harpagona ciepłymi uczuciami. To on swoim sprytem uzyskuje tajne informacje o skrytych pieniądzach. Jakub wchodzi w konflikt z Walerym, którego oskarża o nieszczerość i próbuje się na nim zemścić, niesłusznie oskarżając go o kradzież.
Lokaj Kleanta. Dochowuje wierności swojemu panu, ale całkowicie lekceważy Harpagona, wyrażając wielokrotnie niechęć wobec niego. Choć niegdyś należał do przestępczego świata, zawsze działa na korzyść swego panicza. Między innymi ostrzega Frozynę przed tym, że Harpagon jej nigdy nie zapłaci, gdyż jest zbyt chytry. Udaje mu się znaleźć szkatułkę z pieniędzmi, dzięki czemu umożliwia Kleantowi negocjacje z ojcem. Strzałka jest człowiekiem lojalnym, sprytnym i przebiegłym, choć zdecydowanie należy do pozytywnych charakterów.
Służący w domu Harpagona. Jego zadaniem jest jak najskromniejsze dolewanie wina gościom. Zwraca uwagę na swój poplamiony uniform, ale Harpagon każe mu zasłaniać brudne miejsca.
Również pełni rolę służącego. Podobnie jak Ździebełko, ma usługiwać gościom. Zauważa, że jego uniform jest podarty. Przypadkowo przewraca Harpagona, przez co zostaje oskarżony o zamach na życie swojego pana.
Gospodyni w domu Harpagona. Skąpiec poucza ją, że nie powinna za mocno wycierać mebli, aby się nie zniszczyły. Pełni rolę świadka, gdy Eliza i Walery potajemnie podpisują przyrzeczenia małżeńskie.
Prowadzi śledztwo w sprawie skradzionej szkatułki. Pojawia się na miejscu, aby sporządzić protokół, za który domaga się zapłaty. Towarzyszy mu jego pomocnik.
Aktualizacja: 2024-10-23 11:13:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.