Harpagon to główny bohater komedii Moliera „Skąpiec”. Określenie, którym zostaje nazwany w tytule utworu, całkowicie oddaje jego osobowość. Harpagon jest uosobieniem skąpstwa. Całe jego życie zostało podporządkowane chęci oszczędzania pieniędzy i pomnażania majątku.
Bohater jest mężczyzną w podeszłym wieku, ma ponad sześćdziesiąt lat. Autor opisuje jego wygląd zewnętrzny w wypowiedziach Marianny i swatki Frozyny. Harpagon nie należy do osób urodziwych. Z racji wieku, ma liczne zmarszczki i musi nosić okulary. Ma też siwą brodę. Choruje na astmę, dlatego często męczy go kaszel. Jego wiek i powierzchowność wzbudzają niechęć, a wręcz odrazę młodziutkiej Marianny. Wbrew zapewnieniom Frozyny, dziewczyna nie gustuje w starcach.
Harpagon pozostaje jednak sprawny i ruchliwy. Nadzoruje wszystko, co dzieje się w jego domu. Wciąż sprawdza, czy nie został okradziony. Może liczyć wyłącznie na siebie, ponieważ jest wdowcem. Mieszka z dwójką dorosłych dzieci: synem Kleantem i córką Elizą. Ich relacje są jednak napięte. Harpagon nie jest czułym, kochającym ojcem. Traktuje dzieci jak pasożyty, które trzeba karmić i ubierać. Nie może doczekać się momentu, gdy córka i syn założą swoje rodziny, ponieważ wtedy wyprowadzą się z domu i nie będzie musiał ich dłużej utrzymywać.
Imię Harpagon pochodzi z języka greckiego. Oznacza osobę chciwą i drapieżną, posiadającą zakrzywione palce, przypominające szpony. Te określenia doskonale oddają osobowość bohatera. Dzięki komedii Moliera, słowo „harpagon” na stałe weszło do języka potocznego. Oznacza kogoś, kto kieruje się wyłącznie zyskiem i robi wszystko dla pieniędzy. Takim właśnie człowiekiem jest Harpagon. W każdej sytuacji, myśli o pieniądzach. Wciąż jest rozgniewany lub podniecony, ponieważ obawia się, że straci majątek lub ma nadzieję na jego pomnożenie. Stosunek Harpagona do pieniędzy doskonale podsumowuje Strzałka. Służący porównuje swojego pana do kamienia, który nie posiada żadnych uczuć. Znaczenie mają dla niego wyłącznie pieniądze, które są ważniejsze od honoru, czci i cnoty. Konieczność ich wydawania jest dla Harpagona równoznaczna z torturami.
Bohater nie gromadzi pieniędzy, aby żyć w luksusie. Jest zamożnym paryskim mieszczaninem, ale przez swoją chciwość naraża się na śmieszność. Mieszkańcy miasta uważają go za skąpca, lichwiarza i zaniedbanego, nieinteresującego człowieka. Harpagon nosi stare, zniszczone ubrania. Nawet jego służba nosi brudne, podarte uniformy. Pan domu każe im jednak maskować niedoskonałości. Rolę stangreta i kucharza pełni ta sama osoba.
Harpagon nie daje też żadnych pieniędzy swoim dzieciom. Kleant musi się zapożyczać, aby móc pozwolić sobie na godny strój. Harpagon nie jest gościnny, gdy organizuje ucztę, stara się za wszelką cenę zaoszczędzić. Jakub ma ugotować skromną kolację, a zadaniem służących jest dolewanie wina, tylko w sytuacji, gdy goście wyraźnie się tego domagają. Gospodyni nie może nawet dokładnie wytrzeć mebli, ponieważ Harpagon uważa, że to je zniszczy. Można się więc domyślać, że w jego domu znajdują się stare sprzęty, których nie ma zamierza wymieniać.
Eliza i Kleant wiedzą, że ojciec nie pozwoli im na ślub z osobami, które kochają. Dziewczyna chce się pobrać z Walerym, który przybył do Paryża bez rodziny ani majątku. Kleant zakochał się w ubogiej Mariannie. Dla Harpagona, najważniejszą rolę w małżeństwie odgrywają pieniądze. Postanawia wydać Elizę za mężczyznę w średnim wieku - Anzelma, a Kleanta planuje związać ze znajomą wdową. Harpagon chce wziąć ślub z Marianną, ale wciąż pyta swatkę Frozynę o posag. Nie chce wiązać się z dziewczyną, która nie posiada majątku. Harpagon wyraża zgodę na śluby swoich dzieci, dopiero gdy Anzelm deklaruje, że pokryje wszelkie koszty. Wbrew pozorom, Harpagon posiada też ludzką twarz. Jest poruszony, gdy Frozyna obsypuje go komplementami. Podziwia też urodę swojej narzeczonej i ma nadzieję, że się jej spodoba.
Bohater z przerażającego mężczyzny zmienia się w postać komiczną. Początkowo, wydaje się okrutny i bezwzględny. Zarabia pieniądze w niemoralny sposób, ponieważ zajmuje się lichwą. Nie przejmuje się zdaniem dzieci, ale bolą go opinie, które Jakub usłyszał wśród mieszkańców miasta. Harpagon jest tak skąpy, że doprowadza własne konie do śmierci głodowej. Z czasem, bohater zaczyna wzbudzać litość.
Harpagon jest staruszkiem, opanowanym przez chorą żądzę pieniądza. Jedyną wartością w jego życiu staje się szkatułka z dziesięcioma tysiącami talarów. Wciąż sprawdza, czy nie zbliża się złodziej. Gdy Strzałka kradnie szkatułkę, Harpagon wpada w prawdziwą rozpacz. Znajduje się na skraju szaleństwa i całkowicie traci panowanie nad sobą. Jest w stanie zrobić wszystko, aby odzyskać pieniądze. Wyraża nawet zgodę na ślub Kleanta i Marianny, chociaż sam chciał poślubić dziewczynę. Zakończenie komedii w pewnym sensie jest przygnębiające. Główny bohater pragnie tylko przytulić swoją ukochaną szkatułkę, ponieważ nie posiada już nikogo bliskiego.
Harpagon to przykład człowieka, który traktuje pieniądze jak świętość. Nie dostrzega, że niszczy własną rodzinę i dopuszcza się niemoralnych czynów, ponieważ jest opanowany obsesyjną chęcią zarobku. Tytułowy skąpiec to człowiek przegrany, skazany na samotność i odrzucenie.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.