Kordian to tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego. Czytelnik poznaje go jako młodego mężczyznę, który z powodu licznych zawodów miłosnych wyrusza w podróż i przechodzi przemianę. Z wrażliwego i marzycielskiego nastolatka Kordian stał się patriotą walczącym o kraj.
Na początku dramatu „Kordian” Juliusza Słowackiego, główny bohater to zaledwie piętnastoletni chłopak. Z jego życiorysu wynika, że pochodzi ze szlacheckiego środowiska, choć dramat nie dostarcza szczegółowych informacji o jego rodzinie. Najbliższą mu osobą jest sługa Grzegorz, który pełni wobec Kordiana nie tylko funkcję opiekuna, ale także mentora. Grzegorz stara się tłumaczyć młodemu panu otaczający świat, wspiera go w trudnych chwilach i odpowiada na jego pytania. Kordian w tym okresie jawi się jako bardzo wrażliwy młody człowiek, pełen melancholii, który spędza większość czasu w samotności, obcując z naturą. Ta wewnętrzna izolacja podkreśla jego trudności z odnalezieniem celu w życiu, mimo poczucia, że jest przeznaczony do dokonania wielkich czynów.
Jak typowy bohater romantyczny, młody Kordian cierpi na nudę egzystencjalną, wynikającą z braku zdolności dostrzegania sensu istnienia. To uczucie w dramacie nazwane zostało „jaskółczym niepokojem”, metaforycznie oddającym niestałość i nieuchwytność jego emocji. Młodzieniec przeżywa także weltschmerz – ból świata, charakterystyczny dla romantycznych bohaterów i twórców epoki, szczególnie niemieckiej literatury. Te stany emocjonalne pogłębiają jego samotność oraz brak poczucia przynależności do świata.
Wśród doświadczeń Kordiana najważniejsze w młodości okazuje się nieszczęśliwe uczucie do Laury, starszej kobiety, która nie odwzajemnia jego zalotów. Jej chłodne podejście i odrzucenie sprawiają, że młody mężczyzna popada w głęboką rozpacz. Kordian nie potrafi poradzić sobie z odrzuceniem – jego nadwrażliwość emocjonalna sprawia, że reaguje na nie dramatycznie. Uznał, że jedynym wyjściem jest samobójstwo, które miało uwolnić go od bólu. Wybiera śmierć przez strzał w pierś, ale próba okazuje się nieudana. Ta sytuacja z jednej strony obrazuje jego romantyczne uniesienia, z drugiej zaś ujawnia charakterystyczny dla tej epoki konflikt między pragnieniem życia a biernością w działaniu.
Nieudane samobójstwo staje się punktem zwrotnym w życiu bohatera. W akcie drugim widzimy go już jako romantycznego wędrowca, który, choć nadal pełen melancholii, postanawia zmierzyć się ze światem. W czasie podróży po Europie Kordian przeżywa kolejne rozczarowania, które przyspieszają jego duchowe dojrzewanie. Spotkanie z Wiolettą, materialistką zainteresowaną wyłącznie bogactwem, burzy jego wyobrażenia o idealnej miłości. Gdy traci majątek, kobieta go porzuca, co utwierdza Kordiana w przekonaniu, że szczere uczucie jest na świecie rzadkością, a może nawet nie istnieje.
W Londynie doświadcza z kolei potęgi pieniądza, który okazuje się kluczowym narzędziem władzy i dominacji. Z przerażeniem obserwuje, jak bardzo pieniądz rządzi światem. We Włoszech i w Watykanie natomiast przeżywa jedno z najbardziej dotkliwych rozczarowań – dowiaduje się, że papież popiera cara, a więc stoi przeciwko niepodległości Polski. Wydarzenie to burzy jego wiarę w ideały, którym dotąd ufał, i podważa autorytet moralny Kościoła.
Kulminacyjny moment wewnętrznej przemiany bohatera ma miejsce na górze Mont Blanc. W czasie monologu Kordian podsumowuje swoje dotychczasowe doświadczenia, analizuje porażki i uświadamia sobie, że jego życie musi nabrać wyższego celu. Postanawia poświęcić się dla dobra ojczyzny. W wizji, której doświadcza, Polska jawi mu się jako „Winkelried narodów”, czyli naród mający poświęcić się dla wolności innych. To doświadczenie symbolizuje ostateczne przekształcenie Kordiana z melancholijnego, zagubionego romantyka w patriotę gotowego na poświęcenie dla ojczyzny.
Kordian postanawia wcielić swoje idee w życie, planując zamach na cara. Motywowany ideą patriotyzmu, nie zważa na konsekwencje, jakie mogłyby go spotkać za zabójstwo. Przygotowując się do czynu, odczuwa wewnętrzne rozdarcie – jego halucynacje (Strach i Imaginacja) przy drzwiach sypialni cara obrazują konflikt między jego sumieniem a poczuciem obowiązku wobec Polski. Ostatecznie zasłabł, nie będąc w stanie dokonać zamachu. To moment, w którym bohater ujawnia zarówno swoje heroiczne pragnienia, jak i wewnętrzne słabości, które sprawiają, że nie udaje mu się osiągnąć celu.
Po nieudanej próbie zamachu Kordian trafia do szpitala psychiatrycznego, gdzie spotyka Szatana pod postacią Doktora. Szatan próbuje przekonać Kordiana o bezsensowności jego działań i pokazuje mu pacjentów – ludzi, których przekonania lub wizje doprowadziły do szaleństwa. Scena ta uwypukla tragizm Kordiana, który, mimo swoich szlachetnych zamiarów, jest nieustannie niszczony przez własne wątpliwości i słabości.
Kordian, jak wielu romantycznych bohaterów, przechodzi przez cykl upadków i pozornych odrodzeń. Jest dynamiczną postacią, która dojrzewa, odkrywając brutalne zasady rządzące światem. Jego tragizm polega na tym, że choć ma wysokie ambicje, nie jest w stanie pokonać swoich słabości. Próbuje działać samotnie, co staje się jego zgubą – zamach na cara jest tego najlepszym przykładem. Mimo porażek, Kordian pozostaje postacią honorową i ambitną, a jego ostateczne zachowanie jest wynikiem świadomego poświęcenia się dla ojczyzny. W przeciwieństwie do próby samobójczej w młodości, stojąc przed plutonem egzekucyjnym nie pragnie ucieczki, lecz działa w imię wyższych wartości.
Aktualizacja: 2024-11-26 16:40:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.