Pan Tadeusz i Przedwiośnie zdają się powiązane w wielu kwestiach. Żeromski, pisząc swoją powieść, celowo nawiązywał do epopei Mickiewicza. Dzięki temu możemy dostrzec wiele podobieństw między dwoma utworami. Odnajdziemy również różnice, często wynikające z celowego nawiązywania międzywojennego autora.
Spis treści
Żeromski stworzył dworek Nawłoć jako swoistą demaskację Soplicowa. Z pozoru oba obrazy tworzą spójny i sielankowy charakter. Mieszkańcy Nawłoci są równie życzliwi, spędzają czas na błogim ziemiańskim życiu. Również tutaj panują hierarchiczne zasady, wprowadzające spokój i porządek. Nawet niektóre sceny są ewidentnie inspirowane tymi z Pana Tadeusza. Jest tak, chociażby w przypadku Wandy atakowanej przez Perliczkę, czy też tańczącej Karusi.
Na tym jednak podobieństwa tych dworków się kończą. Mickiewicz Soplicowo opisał jako idyllę, obrazując wszelkie aspekty życia ziemiańskiego w jasnych barwach. Tymczasem Nawłoć ukazuje prawdę o bogactwie późnej szlachty II Rzeczpospolitej. Czerpali oni swoje majątki z pracy zubożałych czynszowników i chłopów zamieszkujących Chłodek. Nie liczyli się wcale z ich problemami, bawili się świetnie, podczas gdy ludzie w ich majątkach wegetowali. Ziemianin nie był więc przyjacielem "zaścianka", a szczerze nim gardził.
Mickiewicz pisał Pana Tadeusza jako epopeję narodową. Przedstawił w niej wyidealizowany obraz, do którego mógł się odwoływać zbolały duch narodowy i przetrwać ukryty pośród marzeń. Jet to tak zwana "kraina lat dziecinnych" - czysta, piękna, prawie raj. Nawet jeżeli wieszcz narodowy ukazuje na łamach swojej epopei problemy sarmackiej kultury politycznej, są one jednak szybko rozwiązywane. Szlachta jest bowiem honorowa, bitna i gorącokrwista.
Żeromski również nawiązuje do marzenia całych pokoleń Polaków. Ukazuje jednak jego ziszczenie, a dokładnie realia z tym związane. Ujmuje to najlepiej pytaniem Cezarego o szklane domy - rzekomy genialny wynalazek jego krewnego, którym ojciec namawia go do powrotu na łono ojczyzny. Odrodzona Rzeczpospolita nie jest jednak krainą Mickiewicza. To państwo wielkich kontrastów, niesprawiedliwości i biedy. Ciągle jeszcze nieokrzepła, doraźnie rozwiązuje problemy narosłe przez 123 lata niewoli. Dodatkowo zagrażają jej skrajne idee, takie jak komunizm.
Wizja Mickiewicza pokrzepia serca. Obraz Żeromskiego pokazuje prawdę o marzeniu wieszcza.
W Panu Tadeuszu możemy dopatrzyć się kilku przykładów miłości. Jest to, chociażby uczucie Jacka Soplicy i córki Stolnika. Czyste zostaje jednak uczuciem niespełnionym, tragicznym. Tadeusz z kolei przeżywa romans ze starszą od siebie Telimeną. Złożyć go można jednak na karb młodzieńczego wieku i gorącej krwi. Ostatecznie bowiem zakochuje się w skromniutkiej Zosi. Ich miłość jest czysta, na swój sposób realizuje ideały romantyczne.
Cezary również ma na swoim koncie młodzieńcze miłostki. Tak jak Tadeusz zdaje się początkowo bawić uczuciami, rzucać w ich wir. Żeromski nie ugłaskuje jednak takiego zachowania, wręcz przeciwnie. Baryka igra z uczuciami Karoliny Szarłatowiczówny i Wandy Okrzyńskiej, aby następnie wdać się w płomienny romans ze starszą od siebie Laurą Kościeniecką. Ta zabawa miłością doprowadza jednak do tragedii - kierowana zazdrością Wanda najprawdopodobniej truje Karolinę. Związek Laury i Cezarego jest zaś jedynie przelotnym romansem kobiety, zaręczonej już z majętnym mężczyzną.
Mickiewicz nawiązuje do błędów młodości w postaci Jacka Soplicy. Nieszczęśliwie zakochany szlachcic o wielkiej dumie i fantazji, doprowadza do tragedii. Najpierw żeni się bez miłości, unieszczęśliwiając pewną kobietę. Potem zabija ojca ukochanej. W jego sercu rodzi się jednak żal i pragnienie zmiany. Rozumie potrzebę odpokutowania win, zadośćuczynienia. Dlatego snuje plan połączenia Zosi i Tadeusza, a sam cierpi na rzecz dobra ojczyzny. Ostatecznie, jako ksiądz Robak poświęca życie dla ratowania ostatniego Horeszki.
Cezarego zaś obserwujemy w trakcie jego dorastania. Również popełnia kilka błędów młodości. Krzywdzi matkę w czasie rewolucji czy bawi się uczuciami w Nawłoci. Nie ma w nim jednak chęci poprawy, pokuty. Cezary Baryka dorasta, szuka swojej drogi i zmienia. Nie podchodzi jednak refleksyjnie do swoich czynów, a jedynie do świata.
Aktualizacja: 2023-02-24 20:33:08.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.