Jakie postawy przyjmuje człowiek w obliczu trudnych decyzji życiowych? W pracy odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej, innego utworu literackiego i wybranych kontekstów.

Autor opracowania: Piotr Kostrzewski.

Nawiązując do Księgi Hioba można powiedzieć, że życie ludzkie podobne jest do wojowania. Stanowi ono wieczne zmaganie z przeciwnościami losu, innymi ludźmi, a nawet własną naturą. Zmuszeni do walki, wiecznie musimy dokonywać wyborów swojego postępowania. Ciągły i nieunikniony konflikt z rzeczywistością stanowi przy tym kowadło, na którym wykuwa się ludzkie charaktery. Niektóre potrafią wobec nich stwardnieć, uszlachetnić się i wyostrzyć, inne zaś pękną niczym szkło. Kiedy więc przyjdzie człowiekowi dokonać trudnej decyzji życiowej stawi on jej czoła albo się załamie. To dualistyczne postrzeganie można potwierdzić przy pomocy literatury - starego pryzmatu ogniskującego naszego ducha. W poniższej pracy problem postawy człowieka wobec trudnych decyzji życiowych przedstawiony zostanie na przykładzie Romea i Julii Wiliama Szekspira oraz Cierpień młodego Wertera Johanna Wolfganga von Goethego.

Dramat szekspirowski to doskonałe studium osobowości. Słynny autor w rzeczy samej wprowadził do teatru złożone portrety psychologiczne, nie ograniczając swoich postaci jedynie do dwuwymiarowych personifikacji postaw. Romeo i Julia nie jest może sztandarowym przykładem takiej humanistycznej refleksji nad człowiekiem, niemniej nadal ma pod tym kątem pewne zalety. Ukazuje między innymi rozdarcie człowieka między osobistym szczęściem a lojalnością względem rodziny. Wszystko to na tle konfliktu, w który bohaterowie zostają bezwiednie wciągnięci, mimo iż nie czują potrzeby jakiegokolwiek uczestnictwa.

Romeo i Julia, bo o tej parze tutaj mowa, to na domiar złego niezwykle młodzi ludzie. Nawet biorąc pod uwagę czas akcji dramatu, możemy ich określi zaledwie jako trochę więcej niż nastolatków. Mimo to zmuszeni zostają do podjęcia tych trudnych decyzji. Na szali jest ich wzajemna, głęboka miłość oraz odrzucenie ze strony zwaśnionych rodzin. Jeżeli kochankowie chcą zbudować razem jakąkolwiek przyszłość, muszą postawić się ugruntowanemu porządkowi rzeczy. Jak się to dla nich kończy wie chyba każdy licealista. Niemniej nie o efekt tu chodzi, a postawę tych dwojga oraz to, jaki ma ona wpływ na ich charaktery.

Kochankowie z Werony wybierają walkę o swoją przyszłość. Stanowi to nie tylko akt miłości, ale również emancypacji tych dwojga ludzi - nie są już dziećmi i nie pozwolą, aby wola innych przesłoniła im ich własną przyszłość. Szczególnie mocno widać to na przykładzie Julii. Zmienia się ona bowiem z młodego, podległego dziewczęcia w kobietę - wie, czego chce i postanawia o to walczyć. Romeo natomiast pod wpływem trudności zmienia swoje podejście do związków, traktując poważniej swoją relację z córką Kapuletów.

Widać więc, że młodzi ludzie nie tylko podejmują rzucone im przez życie wyzwanie. Kiedy zostają doświadczeni tym sprawdzianem własnego uczucia, trudności hartują ich ducha i pozwalają wyzwolić tkwiącą gdzieś głęboko dojrzałość. Przykład szekspirowskich kochanków jest wiec dowodem, że człowiek rozwija się poprzez przeciwstawianie trudnościom, jeżeli tylko pozwoli sobie na odważną walkę z nimi.

Pozostając na polu emocjonalnych przeżyć człowieka, warto pokazać również drugą stronę medalu. Nie ma przy tym bardziej odmiennej postawy od wyżej wymienionej niż pierwowzór bohatera werterycznego - młody Werter. Stworzony przez Goethego bohater to typowy przedstawiciel nurtu romantycznego: wybitny indywidualista, czujący mocniej i skonfliktowany z zastanym porządkiem rzeczywistości.

Daleko mu jednak do bajronicznego buntownika, Kordiana czy choćby Konrada z Dziadów. Werter intensywnie przeżywa wszystko, czym doświadcza go los, ale nie stawia temu czoła. Wręcz przeciwnie, znajduje ukojenie pośród dzikich ostępów i samotności. Szczególnie mocno doświadczają go jednak przeżycia na miłosne, a dokładnie nieszczęśliwe uczucie do pięknej Lotty. Prawdą jest powiedzenie serce nie sługa, Werter jednak zdaje się przeżywać swoją sytuację do granic absurdu. Człowiek ten pogrążony jest w jakimś rodzaju rozpaczy przemieszanej z masochistycznym lgnięciem do niemożliwej oblubienicy.

Pokazuje to, że Werter nie jest zdolny podjąć jakiejkolwiek decyzji dążącej do rozwiązania swojego problemu. Jedyne działanie, jakie podejmuje, jest w istocie przejawem tchórzostwa - dąży bowiem do autodestrukcji, nie zaś konstruktywnego rozwiązania. Bohater Goethego doświadczony przez uczucie potrafi jedynie tonąć pośród morza rozpaczy. Jego osobowość nie dostosowuje się do sytuacji, duch nie wzrasta. Doświadczenie tego typu powinno zaś przynosić okazję do nauki, wyciągnięcia wniosków. Na tym polega bowiem dorastanie, samodzielna i wolna egzystencja. Słabość Wertera w obliczu problemu przemawia do nas jeszcze mocniej, kiedy uświadomimy sobie, że jest on portretowany jako postać wybitna - emocjonalnie bardziej empatyczny, intelektualnie uzdolniony. To wszystko powinno kwalifikować go na stanowisko osoby rozumiejącej, że życie hartuje ludzi poprzez cierpienie. On tymczasem zachowuje się bardziej jak szkło niż stal - kryształowy, niemniej kruchy. Załamuje się więc, mimo wszelkich przymiotów.

Człowiek doświadczony przez życie może więc jedynie walczyć lub przegrać jeszcze na starcie i poddać. Nie ma opcji pośredniej, bowiem wszelkie zaniechanie w tym wyborze stanowi samo w sobie opowiedzenie po stronie poddania. Można przy tym zadać pytanie o różną wytrzymałość ludzi na niedogodności i w ten sposób bronić strony słabszej. Czy jednak szukanie pomocy nie stanowi już samo w sobie oznaki walki z przeciwnościami losu? Tak więc nie o słabość ostatecznie tu chodzi, a rozpacz - stan, który nie pozwoli dojść nigdzie.

Prawdziwy kontrast między postawami w obliczu trudnych decyzji życiowych stanowi więc wybór między nadzieją i rozpaczą. Tylko takie człowiek może wybrać. Jedna pozwala mu przy tym walczyć do końca, szukać pomocy lub godnie przejść nad pewnymi faktami do porządku dziennego. Druga zaś niesie jedynie autodestrukcję, mniej lub bardziej powolną. Literatura dawno już dostrzegła ten wybór. Czytajmy ją więc, aby w obliczu problemu wiedzieć, która postawa pozwala go przezwyciężyć.


Przeczytaj także: Napisz rozprawkę, w której udowodnisz, że bohaterowie literaccy ponosili konsekwencje swoich życiowych wyborów. W argumentacji wykorzystaj znajomość wybranej lektury obowiązkowej i innego utworu literackiego

Aktualizacja: 2022-11-29 11:30:19.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.