Młodzi ludzie kształtowani są przez wiele różnych czynników. Dużą rolę w procesie tworzenia się ich osobowości czy światopoglądu mają oczywiście rodzice, ale nie można bagatelizować także wpływu środowiska, znajomych, kultury, wydarzeń politycznych i społecznych czy autorytetów, jakie młodzi ludzie obierają sobie w czasie swojego dorastania. To właśnie autorytety, ludzie, których młodzież stawia na piedestale, mogą zmienić jej sposób postrzegania świata. Przykłady tego typu zachowań i sytuacji często pojawiają się w literaturze, kiedy autor opisuje relację młodego człowieka z jego autorytetem. Nie zawsze osoba wybrana do tej roli jest niestety właściwa. Przykłady tego, jak autorytet potrafi kształtować młodych ludzi znaleźć można w takich dziełach jak „Madame” Antoniego Libery, „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego oraz „Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza.
„Madame” to powieść będąca debiutem Antoniego Libery. Opublikowano ją w 1998 roku, a wcześniej zwyciężyła w konkursie literackim wydawnictwa „Znak”. W „Madame” Libera opowiada o relacji ucznia z jego nauczycielką języka francuskiego, tytułową Madame. Akcja ma miejsce w latach istnienia PRL-u, co znacznie wpływa na opisywaną rzeczywistość. Między innymi Madame tak wyróżnia się na tle reszty nauczycieli i przyciąga uwagę swojego ucznia. Symbolizuje ona bowiem Zachód, to co inne, lepsze, niedostępne. Jej sposób bycia i wygląd fascynują głównego bohatera i sprawiają, że staje się ona dla niego wyznacznikiem tego co piękne, ciekawe i pociągające. Madame szybko staje się dla niego autorytetem, ideałem, do którego chce dążyć, a co za tym idzie także próbą wyrwania się z szarej, polskiej rzeczywistości. Madame jest bowiem inna, wyróżnia się, podobnie jak chce odbiegać od innych także narrator opowieści. Autorytet Madame obejmuje więc w jej przypadku bycie wzorem, jak nie dać się pochłonąć szarej rzeczywistości PRL-u, jak zachować w tak trudnych okolicznościach własną osobowość i wyjątkowość oraz że nigdy nie należy poddawać się w dążeniu do marzeń. Nauczycielka bardzo bowiem chce wyjechać z Polski na Zachód, co ostatecznie jej się udaje. To ona jest dla młodego bohatera oknem na zupełnie inny świat i w ten sposób kształtuje ona jego podejście do życia oraz upodobania. Los tytułowej Madame jest dla narratora symbolem zwycięstwa, jakie on sam chciałby w życiu osiągnąć.
Innym literackim przykładem roli autorytety w kształtowaniu młodego człowieka jest powieść „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego. Jej główny bohater, Cezary Baryka, dopiero dorasta i zaczyna poznawać świat w wyjątkowo brutalnych okolicznościach. Jego dzieciństwo kończy się bowiem wraz z rosyjską rewolucją w Baku. Zanim jednak dochodzi do jej wybuchu, młody Baryka jest zafascynowany ideałami, jakie przedstawiają społeczeństwu bolszewicy. Bohater jest bowiem w wieku, w którym łatwo jest zachłysnąć się pięknymi ideami. Jednak już po rewolucji, w Polsce, Baryka nadal szuka autorytetów, które pokazały mu właściwą drogę w życiu. Na jego drodze pojawia się Szymon Gajowiec, który przedstawia mu postaci inspirujące jego samego i służące mu jako autorytety. Są nimi tacy bohaterowie jak Marian Bohusz, Stanisław Krzemiński oraz Edward Abramowski, osoby powiązane z nauką, żyjące w czasach, w których Polska znajdowała się w niewoli zaborców. Dla Gajowca są wzorami patriotów, który wiele dobrego zrobili dla swojej ojczyzny i nie bali się ciężkiej pracy. Baryka ma więc szansę kształtować się w oparciu o życiorysy osób zaangażowanych politycznie w wydarzenia w kraju, popierających wytężoną pracę na rzecz jego odzyskania i odbudowania oraz szanujących najważniejsze wartości w życiu człowieka. Autorytety tego typu są dla ludzi takich jak Gajowiec czy Baryka drogowskazami, pokazują im drogę, jaką powinni oni podążać, by stworzyć silny kraj, w którym każdy ma swoje miejsce.
W opowiadaniach Brunona Schulza zatytułowanych „Sklepy cynamonowe” z kolei pojawia się autorytet, który równocześnie jest ojcem. Główny bohater, młody chłopiec Józef, inspiruje się bowiem postacią głowy swojej rodziny, ojca, który jest dla niego kimś niezwykłym. Jest on dla syna strażnikiem dawnej wiedzy, niezwykłych tajemnic świata oraz jawi się w jego oczach niczym starotestamentowy prorok. Poglądy ojca stanowią fundamenty przyszłego światopoglądu jego syna oraz współtworzą specyficzną mitologię świata przedstawionego w opowiadaniach. Ojciec w opinii syna znacznie różni się od pozostałych członków rodziny, a jego dziwaczne upodobania są przez dziecko traktowane jako coś zupełnie naturalnego. Ojciec wywiera bardzo silny wpływ na całe życie swojego syna i kształtuje jego sposób postrzegania świata. Jest także przykładem ważnego autorytetu w najbliższym otoczeniu bohatera.
Rola autorytetu w kształtowaniu się poglądów młodych ludzi jest więc nie do przecenienia. Ma on ogromny wpływ na sposób postrzegania świata przez młodych ludzi, co widoczne jest w przytoczonych przykładach literackich. Niekiedy taki autorytet może stać się fundamentem światopoglądu, który towarzyszy potem człowiekowi przez resztę jego życia.
Ostatnia aktualizacja: 2022-09-20 13:23:10
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują poezja.org. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.