Madame – problematyka

Głów­nym wąt­kiem po­wie­ści Antoniego Libery „Madame” jest mi­łość ucznia do na­uczy­ciel­ki fran­cu­skie­go. Pro­ble­ma­ty­ka utwo­ru jest jed­nak znacz­nie szer­sza niż mło­dzień­cza fa­scy­na­cja na­sto­lat­ka.

Spis treści

• Dojrzewanie
• Realia historyczne
• Nawiązania literackie

Dojrzewanie

W po­wie­ści uka­za­ne są problemy dorastania i niespełnionej miłości. Nar­ra­tor, choć wyjątkowo oczytany jak na swój wiek, za­ko­chu­je się w ko­bie­cie, z któ­rą nie może być. Madame to jego na­uczy­ciel­ka, ele­ganc­ka ko­bie­ta w wie­ku nie­co po­nad trzy­dzie­stu lat. Mimo że do­strze­ga sta­ra­nia nar­ra­to­ra, Madame musi zachować dystans. Po­zwa­la so­bie jed­nak na pew­ne ge­sty, jak za­pro­sze­nie do tań­ca czy spa­cer do domu. Narrator znajduje się w stanie przejściowym między dzieciństwem a dorosłością: ma­rzy o szczę­ściu u boku do­ro­słej ko­bie­ty, ale wciąż jest na­sto­lat­kiem, któ­ry prze­pi­su­je cy­ta­ty do ze­szy­tu, pi­sze wy­pra­co­wa­nia o swo­jej mi­ło­ści, a gdy uczu­cia go prze­ra­sta­ją, ucieka z lekcji.

Realia historyczne

Po­wieść „Ma­da­me” po­ru­sza rów­nież tematykę PRL-owskich realiów. Nar­ra­tor wie­lo­krot­nie zastanawia się nad nijakością współczesnych czasów i bun­tu­je się prze­ciw­ko ko­mu­ni­stycz­nej cen­zu­rze. Zma­ga się z nią już w szko­le, gdy jego sce­na­riu­szo­wi za­rzu­ca się brak na­wią­zań do li­te­ra­tu­ry ro­syj­skiej, a jesz­cze do­tkli­wiej do­świad­cza jej w do­ro­słym ży­ciu, kie­dy za­czy­na pu­bli­ko­wać swo­je utwo­ry. Synonimem wolności dla bohaterów powieści staje się Zachód. Ma­da­me nie od­naj­du­je się w Pol­sce i robi wszyst­ko, aby wy­je­chać do Fran­cji, po­dob­nie jak więk­szość szkol­nych ko­le­gów nar­ra­to­ra. Jerzyk doskonale podsumowuje to, opisując bolesne powroty do Polski po pobycie na Zachodzie – czło­wiek zno­wu czu­je się znie­wo­lo­ny i ogra­ni­czo­ny, jak­by był cho­ry.

W utwo­rze po­ja­wia­ją się rów­nież wspomnienia dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej. Nar­ra­tor do­wia­du­je się od pro­fe­so­ra Mon­te­nia o ro­dzi­cach Ma­da­me i po­zna­je hi­sto­rię Mak­sy­mi­lia­na i Cla­ire. Ide­ali­sta Mak­sy­mi­lian brał udział w hisz­pań­skiej woj­nie do­mo­wej, a po wy­bu­chu II woj­ny świa­to­wej ścią­gnął do sie­bie żonę i cór­kę, ale to nie uchro­ni­ło ro­dzi­ny przed tra­ge­dią.

Nawiązania literackie

Po­wieść to tak­że kopalnia nawiązań do światowej literatury. Nar­ra­tor, ma­ją­cy ar­ty­stycz­ną du­szę, czę­sto wyraża swoje uczucia przez sztukę i do­szu­ku­je się ana­lo­gii do swo­jej mi­ło­ści do Ma­da­me. W po­wie­ści znaj­du­je­my na­wią­za­nia do ta­kich utwo­rów, jak komedia „Fedra” Racine'a czy Ren Hölderlina. In­spi­ra­cją są rów­nież wspomnienia Joanny Schopenhauer, któ­re wpły­nę­ły na póź­niej­szą twór­czość nar­ra­to­ra.

---

Prze­czy­taj tak­że: Madame – interpretacja tytułu

Ak­tu­ali­za­cja: 2024-09-25 21:09:16.

Sta­ra­my się by na­sze opra­co­wa­nia były wol­ne od błę­dów, te jed­nak się zda­rza­ją. Je­śli wi­dzisz błąd w tek­ście, zgłoś go nam wraz z lin­kiem lub wy­ślij ma­ila: kon­takt@po­ezja.org. Bar­dzo dzię­ku­je­my.