Szymon Gajowiec jest bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie”. Jego postać nie została zbyt dokładnie przedstawiona. Czytelnik poznaje go głównie przez pryzmat jego miłości do Jadwigi.
Bohater odniósł porażkę w życiu osobistym. W młodości zakochał się w Jadwidze Dąbrowskiej. Zdawał sobie jednak sprawę, że jej rodzice nie wyrażą zgody na ten związek. Gajowiec był ubogim urzędnikiem, wywodzącym się z chłopskiej rodziny, a Jadwiga - szlachcianką. Jego uczucie było odwzajemnione, ale młodzi nigdy nie wyznali sobie miłości. Był nieśmiałym, wrażliwym młodzieńcem. Spacery z Jadwigą urastały dla niego do rangi niezwykłych wydarzeń. W końcu obawy Gajowca stały się rzeczywistością. Jadwiga poślubiła zamożnego Seweryna Barykę. Gdy wyjeżdżała z mężem do Rosji, Szymon pojawił się na peronie, aby zobaczyć ją po raz ostatni. Jadwiga zauważyła wtedy jego łzy. Gajowiec zebrał się na odwagę, chociaż wszystko było już stracone, jego ukochana została mężatką. Napisał do Jadwigi długi list, w którym wyznał swoje uczucia. Na kartce widać było ślady łez. Chociaż ich miłość była niespełniona, Szymon i Jadwiga pamiętali o sobie do końca życia. Gajowiec, w przeciwieństwie do dawnej ukochanej, nie założył rodziny. Został samotnym kawalerem i często pogrążał się we wspomnieniach.
Gajowiec skoncentrował się na pracy. Jego życie zawodowe potoczyło się lepiej, niż prywatne. Mężczyzna był patriotą, dlatego chciał brać udział w kształtowaniu odradzającej się Polski. Został wysoko postawionym urzędnikiem w Ministerstwie Skarbu. Dawne uczucia odżyły, gdy w Warszawie pojawił się Cezary Baryka, syn Jadwigi. Gajowiec chętnie udzielił mu pomocy, chociaż stanowił owoc małżeństwa ukochanej z innym mężczyzną. Zauważył, że Czarek ma oczy swojej matki. Jego obecność stała się dla samotnego Gajowca namiastką posiadania rodziny. Potraktował Cezarego jak własnego syna. Zapewnił mu pracę w biurze oraz umożliwił udzielanie korepetycji z języka rosyjskiego.
Dzięki pomocy Gajowca, Baryka mógł rozpocząć studia medyczne. Gdy Cezary postanowił wstąpić do polskiej armii, Szymon bardzo się o niego martwił, mimo swojej patriotycznej postawy. Po śmierci rodziców, Gajowiec stał się dla Baryki jedynym bliskim. Cezary pisał do niego listy podczas wojny polsko-bolszewickiej. Po powrocie z Nawłoci, Baryka ponownie poprosił Szymona o pomoc, gdy skończyły mu się pieniądze. Gajowiec zaproponował mu pracę przy pisaniu książki o Polsce, za którą zaproponował godne wynagrodzenie.
Między Szymonem i Cezarym często dochodziło do konfliktów, z powodu różnic światopoglądowych. Szymon był religijny, uważał że odzyskanie niepodległości przez Polskę oraz odparcie ataku bolszewików w 1920 roku to prawdziwe cuda. Był przekonany, że modlitwa posiada ogromną moc, tymczasem Baryka nie wierzył w Boga. Cezarego irytowały również sentymentalne wywody Gajowca. Szymon podchodził jednak do chłopca z cierpliwością i sympatią, nawet gdy się ze sobą nie zgadzali.
Gajowiec podziwiał polskich felietonistów (Mariana Bogusza, Stanisława Krzemińskiego, Edwarda Abramowskiego), którzy ukształtowali go na patriotę. Starał się zainteresować Barykę ich sylwetkami światopoglądem. Bohater był zwolennikiem ewolucji, czyli powolnych, stopniowych przemian. Uważał, że trzeba wprowadzać systematyczne reformy, które naprawią polską gospodarkę. Ogromne nadzieje wiązał ze wprowadzeniem waluty narodowej: złotego. Jego poglądy przypominały idee epoki pozytywizmu, przywiązywał wagę do rozwoju oświaty. Uważał, że dopiero w odpowiednio przygotowanym społeczeństwie należy wprowadzić reformę rolną. Baryka się z nim nie zgadzał, ponieważ popierał rewolucję. Gajowiec wykorzystywał w dyskusjach z młodzieńcem racjonalne argumenty. Jak się później okazało, jego nauki przyniosły skutek. Baryka nie odrzucił idei komunistycznych, ale zrozumiał znaczenie patriotyzmu.
Postać Gajowca wzbudza pozytywne emocje. Mężczyzna był konsekwentny i oddany swojej ojczyźnie. Wierzył, że Polska kiedyś będzie potężnym krajem, któremu nie zagrożą Niemcy ani Rosjanie. Można nie zgadzać się z jego poglądami, ale należy przyznać, że kierował się dobrem kraju.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.