Romantyzm jest dla rozwoju polskiego ducha niezwykle ważną epoką. Śmiało można bowiem powiedzieć że właśnie pod jego wpływem powstała nasza świadomość narodowa. Do dzisiaj niesiemy zarówno brzemię tego stanu rzeczy, jak również jego szlachetną schedę. Do tej drugiej należą kultowe postaci literatury, stworzone przez wieszczów. Wśród nich wyróżniają się m.in. Jacek Soplica, Kordian oraz Konrad. Romantyczni buntownicy i indywidualiści kształtowali przez wieki nasze postawy niczym żywi bohaterowie. W związku z ich rolą należy więc zadać pytanie: który z nich miał największe szanse powodzenia?
Zacząć należy od tego, co stanowić miało sukces działań każdego z tych bohaterów. Stanowią oni podobną sobie grupę indywiduów, każdy z nich chciał jednak osiągnąć inne cele. Dla Jacka Soplicy było nimi odkupienie dawnych win, które ściągnął na siebie pochopnymi działaniami i połączenie rodów Horeszków oraz Sopliców. Dokonać tego chciał poprzez wspieranie narodowowyzwoleńczej walki Polaków u boku Napoleona, ale również przywdzianie habitu pod mianem księdza Robaka. Dokonywał więc przemiany wewnętrznej, której wyrazem było przybranie innego "ja" zewnętrznego. Drugi z celów wykonywał zaś potajemnie, dbając zakulisowo o potomkinię swojej dawnej ukochanej oraz odpowiednie wychowanie syna. Ostatecznie udało mu się zrealizować oba cele, przypłacił to jednak śmiercią.
Kordian z kolei pragnął poznać idee, za którą warto umrzeć. Przebył za tą wiedzą kilka krajów Europy, kolejno odrzucając "prawdy" rządzące światem. Słowacki ukazuje tu swoiste dążenie do oświecenia, którego wyrazem jest scena na górze Mont Blanc. Ostatecznie Kordian poznaje przeznaczenie swojego narodu - poświęcenie w imię wolności innych. Klęska spisku koronacyjnego ukazuje nam jednak, że nie był zdolny do wypełnienia woli zgodnej z tą drogą i zabicia cara. Zwiodły go własne słabości a być może również działanie sił piekielnych.
Konrad na tle pozostałej dwójki może uchodzić zarówno za najbardziej ambitnego, jak też najnieszczęśliwszego. Rzucił on bowiem wyzwanie samemu Bogu, chcąc uzyskać od niego władzę nad duszami całego narodu. Porównując swoją twórczą mocy artysty do możliwości wzbudzenia całej rzeczywistości przez Stwórcę, ostatecznie nie osiąga swojego celu. Ryzykując przy tym potępienie, zamyka też sobie możliwość do poznania przeznaczenia Polski poprzez poetyckie wieszczenie. Pycha ściąga go więc ku porażce.
Widać więc od razu, że jedynie Jacek Soplica realizuje założone przez siebie cele. Najdalej sukcesu jest zaś Konrad, gdzieś między nimi umieścić można Kordiana. Następuje pytanie o przyczynę sukcesu słynnego Wąsala. Zdaje się ona być zawarta nie tylko w sprycie oraz poświęceniu księdza Robaka, ale również jego postawie. W przeciwieństwie do obu buntowników Soplica to człowiek poszukujący rozgrzeszenia. Pragnie naprawić swoje winy, działać aktywnie i twórczo. Poświęca sam siebie, aby odkupić dawne błędy. Pozostałych mężczyzn zwodzą wątpliwości lub pycha, Robakowi są one jednak obce. Odrzucił je bowiem w procesie własnej pokuty, chęci odmiany. Kierują nim szlachetne uczucia oraz poczucie winy za dawne grzechy. To one pozwalają przekuć dawną brawurę na odwagę, wykorzystać ponadprzeciętne umiejętności do czynienia dobra.
Trzej wielcy bohaterowie polskiego romantyzmu to zaprawdę trudna do oceny, brawurowa kompania. Można między nimi zauważyć pewne podobieństwa, wiele ich również dzieli. Wszyscy oni noszą jednak jakąś cząstkę polskiej natury, odzwierciedlają ją i tworzą zarazem w każdym pokoleniu. Być może ich losy stanowić powinny dla nas pewną naukę jako dla całej społeczności. Byłyby to trzy ważne lekcje o poszukiwaniu mądrości, ludzkiej słabości i wielkiej mocy pokuty. Wiele się bowiem ostatnimi czasy mówi o krytyce romantyzmu, jako epoce nielogicznego rozedrgania emocji. Podążając jednak za myślą Mickiewicza można również powiedzieć że był to czas podążania za sercem. Jeżeli tylko będzie ono czyste, wierne i pokorne, zdolne będzie do odnalezienia prawdziwej mądrości. Wtedy też dana mu będzie moc do zmiany świata na lepsze.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.