„Konrad Wallenrod” to powieść poetycka autorstwa Adama Mickiewicza z 1828 roku, opowiadająca o konflikcie moralnym między honorem a zdradą. Główny bohater to Litwin wychowany przez Krzyżaków, który decyduje się na podstęp, by pomścić swój lud – zostaje wielkim mistrzem zakonu, po czym prowadzi go do klęski. Utwór zawiera liczne aluzje do sytuacji Polski pod zaborami, dlatego był odczytywany jako wezwanie do walki narodowowyzwoleńczej. Motyw "bohatera spiskowca" stał się inspiracją dla późniejszych romantycznych koncepcji patriotyzmu i poświęcenia.
Spis treści
Tytułowym bohaterem powieści poetyckiej Adama Mickiewicza jest Konrad Wallenrod. Mężczyzna posiada podwójną tożsamość, w rzeczywistości nazywa się Walter Alf. Jako dziecko został porwany z litewskiej wsi przez Krzyżaków. Tego samego dnia zginął jego ojciec. Walter wychowywał się na dworze mistrza Winrycha von Kniprodego. Na wychowanie chłopca większy wpływ miał jednak stary litewski wajdelota, jeniec, pełniący rolę tłumacza. Obudził w Walterze uczucia patriotyczne i niechęć do Niemców. Mimo nadania niemieckiego nazwiska i opieki wielkiego mistrza, w Walterze narastała chęć zemsty na Krzyżakach. Wajdelota wytłumaczył mu, że jedyną bronią niewolnika jest podstęp. Nakazywał swojemu podopiecznemu cierpliwość i doskonalenie w sztuce wojennej. Gdy doszło do bitwy, Walter przeszedł na stronę Litwinów. W ten sposób, razem z wiernym wajdelotą, trafił do Kowna, na dwór księcia Kiejstuta. Poznał tam piękną córkę księcia – Aldonę, którą potem poślubił. Gdy Litwa zaczęła ponosić porażkę w bitwach z zakonem krzyżackim, Walter musiał wybrać. Razem z wajdelotą i księciem Kiejstutem uknuł spisek. Postanowił opuścić żonę. Jego losy odkryli członkowie zwołanego nad nim sądu. Walter został giermkiem Konrada Wallenroda, który w tajemniczych okolicznościach zginął w okolicach Palestyny. Walter udał się do Hiszpanii, gdzie wsławił się walkami z Maurami i Otomanami. Przedstawiając się jako Konrad Wallenrod, przyjął śluby zakonne i został wielkim mistrzem. Poświęcił wiele lat swojego życia, aby zbudować dobrą opinię wśród Krzyżaków, ale osiągnął swój cel.
W momencie rozpoczęcia akcji utworu, jest mężczyzną w podeszłym wieku, ma siwe włosy i zmęczoną twarz. Unika towarzystwa. Jego jedynym powiernikiem jest stary wajdelota, który w zakonie jest znany jako mnich Halban. Gdy Konrad słyszy o ojczyźnie, obowiązku, kochance lub Litwie wpada w smutek. Jego spokojna, poważna natura zmienia się pod wpływem alkoholu. Wpada wtedy w gniew i śpiewa niezrozumiałe dla zakonników pieśni. Konrad jest rozdarty między miłością do Aldony, która kazała zamurować się w wieży nieopodal zakonu, oraz obowiązkami wobec ojczyzny. Mężczyzna zostaje wielkim mistrzem, aby zniszczyć zakon od środka. Wie, że musi ruszyć na wojnę z Litwą i celowo ją przegrać. O konieczności wykonania tego obowiązku przypomina mu wajdelota. Konrad odwleka ten moment, obawiając się ponownego pożegnania z Aldoną.
Wallenrod jest bohaterem tragicznym, każda jego decyzja przynosi poważne konsekwencje. Konrad celowo prowadzi dowodzone przez siebie wojsko do zguby. W końcu przyznaje, że Niemcy również są ludźmi, opuszcza go ciągłe pragnienie zemsty. Konrad poświęcił całego siebie, aby zniszczyć zakon krzyżacki. Osiągnął cel, przewiduje że Krzyżacy nie podniosą się przez długie lata. Traci jednak honor i szansę na szczęście u boku żony. W obliczu czekającej go kary śmierci, popełnia samobójstwo.
Córka litewskiego księcia Kiejstuta. Za sprawą męża, nawróciła się na chrześcijaństwo. Aldona pozostaje wierna Walterowi, nawet gdy zamiast ich miłości wybiera ojczyznę. Nie zamierza żyć z innym mężczyzną, całkowicie poświęca się Bogu. Nie pozostaje w litewskim klasztorze, ale każe zamurować się w wieży nieopodal zamku krzyżackiego, aby być bliżej męża. W przeciwieństwie do Konrada, nie dręczy jej rozdarcie wewnętrzne. Nie cofa się z raz podjętej decyzji, mimo bólu, pogodziła się ze swoim losem. Odmawia mężowi ucieczki na Litwę, ponieważ obiecała, że nigdy nie opuści wieży. Gdy Walter popełnia samobójstwo, kobieta umiera z rozpaczy.
Stary litewski pieśniarz, wajdelota. Razem z Walterem wstępuje do zakonu krzyżackiego. Nauczył go miłości do ojczyzny, ale też nienawiści do Krzyżaków. Jego pieśni są dowodem na to, że poezja ludowa stanowi nośnik pamięci narodowej. Halban ukierunkowuje Konrada, przypomina mu, że jeśli nie dopełni swojej misji, cierpienie jego żony będzie pozbawione sensu. Obiecuje, że będzie sławić dokonania Waltera w swoich pieśniach. Podtrzymanie pamięci o przyjacielu staje się sensem jego życia, odmawia wypicia trucizny.
Zwraca się przeciwko swojej ojczyźnie, Litwie. Ze względu na konflikt z Jagiełłą, prosi o pomoc Krzyżaków. Pod wpływem pieśni wajdeloty, zmienia zdanie i staje po stronie swoich rodaków. Współpracuje z Konradem, którego wojsko celowo wpada we wszystkie zastawione przez księcia zasadzki.
Mistrz zakonu krzyżackiego, na którego dworze wychowywał się Walter. Pokochał go jak syna, ale ten obrócił się przeciwko niemu, pod wpływem wajdeloty.
Bohater pieśni śpiewanej przez Konrada. Był królem Maurów, stał na czele wojska podczas obrony Granady przed Hiszpanami. Po porażce, posłużył się podstępem. Udawał, że przysięgnie posłuszeństwo królowi i przejdzie na chrześcijaństwo. Po pojednawczych uściskach i pocałunkach okazało się, że jest chory na dżumę.
Ojciec Aldony, teść Waltera Alfa, książę kowieński. Bohater jednej z pieśni Wajdeloty.
Aktualizacja: 2025-02-17 17:50:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.