Głównym i tytułowym bohaterem powieści poetyckiej Adama Mickiewicza jest Konrad Wallenrod. Mężczyzna posiada podwójną tożsamość, w rzeczywistości nazywa się Walter Alf. Jako dziecko został porwany z litewskiej wsi przez Krzyżaków. Tego samego dnia zginął jego ojciec. Walter wychowywał się na dworze mistrza Winrycha von Kniprode, który pokochał go ojcowską miłością. Na wychowanie chłopca większy wpływ miał jednak stary litewski wajdelota, jeniec, pełniący rolę tłumacza. Obudził w Walterze uczucia patriotyczne i niechęć do Niemców. Mimo nadania niemieckiego nazwiska i opieki wielkiego mistrza, w Walterze narastała chęć zemsty na Krzyżakach. Wajdelota wytłumaczył mu, że jedyną bronią niewolnika jest podstęp, ponieważ nie może otwarcie walczyć. Nakazywał swojemu podopiecznemu cierpliwość i doskonalenie w sztuce wojennej. Gdy jednak doszło do bitwy, Walter przeszedł na stronę Litwinów. W ten sposób, razem z wiernym wajdelotą, trafił do Kowna, na dwór księcia Kiejstuta. Poznał tam piękną córkę księcia - Aldonę, którą poślubił.
Gdy Litwa zaczęła ponosić poważne porażki w bitwach z zakonem krzyżackim, Walter stał się rozdarty wewnętrznie. Musiał wybrać między prywatnym szczęściem i dobrem ojczyzny. Razem z wajdelotą i księciem Kiejstutem uknuł spisek. Musiał podjąć trudną decyzję, postanowił opuścić żonę. Jego dalsze losy odkryli członkowie zwołanego nad nim sądu. Walter został giermkiem Konrada Wallenroda, który w tajemniczych okolicznościach zginął w okolicach Palestyny. O morderstwo podejrzewano giermka. Walter udał się do Hiszpanii, gdzie wsławił się walkami z Maurami i Otomanami. Przedstawiając się, jako Konrad Wallenrod, przyjął śluby zakonne i został wielkim mistrzem. Poświęcił wiele lat swojego życia, aby zbudować dobrą opinię wśród Krzyżaków, ale osiągnął swój cel.
W momencie rozpoczęcia akcji utworu, jest mężczyzną w podeszłym wieku, ma siwe włosy i zmęczoną twarz. Unika towarzystwa, a zwłaszcza kobiet. Jego jedynym powiernikiem jest stary wajdelota, który w zakonie jest znany jako mnich Halban. Gdy Konrad słyszy o ojczyźnie, obowiązku, kochance lub Litwie wpada w smutek. Jego spokojna, poważna natura zmienia się pod wpływem alkoholu. Wpada wtedy w gniew i śpiewa niezrozumiałe dla zakonników pieśni.
Konrad jest nieustannie rozdarty między miłością do Aldony, która kazała zamurować się w wieży nieopodal zakonu oraz obowiązkami wobec ojczyzny. Mężczyzna zostaje wielkim mistrzem, aby zniszczyć zakon od środka. Konrad wie, że musi ruszyć na wojnę z Litwą i celowo ją przegrać. O konieczności wykonania tego obowiązku przypomina mu wajdelota. Konrad odwleka ten moment, obawiając się ponownego pożegnania z Aldoną.
Wallenrod jest bohaterem tragicznym, każda jego decyzja przynosi klęskę. Osiągnięcie celu wiąże się z hańbą, Konrad celowo prowadzi dowodzone przez siebie wojsko do zguby. W końcu przyznaje, że Niemcy również są ludźmi, opuszcza go ciągłe pragnienie zemsty. Konrad poświęcił całego siebie, aby zniszczyć zakon krzyżacki. Osiągnął cel, przewiduje że Krzyżacy nie podniosą się przez długie lata. Traci jednak honor i szansę na osobiste szczęście u boku żony. Tragiczny jest również jego koniec, w obliczu czekającej go kary śmierci, popełnia samobójstwo.
Aldona to córka litewskiego księcia Kiejstuta. Za sprawą męża, nawróciła się na chrześcijaństwo. Pozostaje wierna Walterowi, nawet gdy zamiast ich miłości wybiera ojczyznę. Nie zamierza żyć z innym mężczyzną, całkowicie poświęca się Bogu. Nie pozostaje w litewskim klasztorze, ale każe zamurować się w wieży, nieopodal zamku krzyżackiego, aby być bliżej męża. W przeciwieństwie do Konrada, nie dręczy jej rozdarcie wewnętrzne. Nie cofa się z raz podjętej decyzji, mimo nieustannego bólu, pogodziła się ze swoim losem. Odmawia mężowi ucieczki na Litwę, ponieważ obiecała, że nigdy nie opuści wieży. Gdy Walter popełnia samobójstwo, kobieta umiera z rozpaczy.
Halban to stary litewski pieśniarz, wajdelota. Razem z Walterem, wstępuje do zakonu krzyżackiego. Nauczył go miłości do ojczyzny, ale też nienawiści do Krzyżaków. Jego pieśni są dowodem na to, że poezja ludowa stanowi nośnik pamięci narodowej. Halban kieruje czynami Konrada, przypomina mu, że jeśli nie dopełni swojej misji, cierpienie jego żony będzie pozbawione sensu. Obiecuje, że będzie sławić dokonania Waltera w swoich pieśniach. Podtrzymanie pamięci o przyjacielu staje się sensem jego życia, odmawia wypicia trucizny.
Książę Witold zwraca się przeciwko swojej ojczyźnie, Litwie. Ze względu na konflikt z Jagiełłą, prosi o pomoc Krzyżaków. Pod wpływem pieśni wajdeloty, zmienia zdanie i staje po stronie swoich rodaków. Współpracuje z Konradem, którego wojsko celowo wpada we wszystkie zastawione przez księcia zasadzki.
Winrych von Kniprode to mistrz zakonu krzyżackiego, na którego dworze wychowywał się Walter. Pokochał go, jak syna, ale ten obrócił się przeciwko niemu, pod wpływem wajdeloty.
Almanzor jest bohaterem pieśni, śpiewanej przez Konrada. Był królem Maurów, stał na czele wojska podczas obrony Granady przed Hiszpanami. Po porażce, posłużył się podstępem. Udawał, że przysięgnie posłuszeństwo królowi i przejdzie na chrześcijaństwo. Po pojednawczych uściskach i pocałunkach okazało się, że jest chory na dżumę.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.