„Kordian” Juliusza Słowackiego to dramat romantyczny, który powstał w 1833 roku i porusza tematy powstania listopadowego oraz duchowej przemiany jednostki w kontekście walki o wolność. Główny bohater, Kordian, przechodzi ewolucję od melancholijnego młodzieńca, w zdecydowanego patriotę, gotowego poświęcić życie za ojczyznę.
Spis treści
Kordian to archetyp bohatera romantycznego. Zaczyna swoją historię jako młody chłopak, który nie wie, co począć ze swoim życiem. Znużony rzeczywistością nadwrażliwiec, czuje się obco w otoczeniu, w którym żyje. Cierpi na tzw. weltschmerz, czyli “ból świata”, będący wyrazem bezsensu i idealistycznych tęsknot, nie mających realnego odbicia w rzeczywistości. Kordian jest bohaterem dynamicznym, ponieważ jego światopogląd zmienia się znacząco w ciągu całego utworu. Początkowo młody marzyciel, który pragnie bohaterskich czynów, lecz nie ma odwagi do ich realizacji, z czasem przechodzi transformację. Pod wpływem doświadczeń zdobytych w Europie, odkrywa, że pieniądze i władza mają ogromne znaczenie, a w jego kraju brak jest wsparcia dla idei narodowej wolności. Przełomowym momentem jest wędrówka na Mont Blanc, gdzie dochodzi do głębokiego przemienia światopoglądowego, a Kordian decyduje się walczyć o wolność Polski, traktując ją jako Winkelrieda narodów. Jednak nawet po tej decyzji nie jest w stanie zrealizować swojego planu zabójstwa cara, pokonany przez własne ograniczenia. W końcu, uznany za obłąkanego, trafia do szpitala psychiatrycznego, gdzie poznaje szatana, który pod postacią Doktora zniechęca go do dalszej walki. Jego historia kończy się wyrokiem śmierci, choć pytanie o jego ostateczny los pozostaje otwarte. Kordian to postać tragiczna, która nie spełnia swoich ambitnych idei, lecz pozostaje symbolem wewnętrznego konfliktu i nieosiągalnej wolności.
Grzegorz, stary sługa Kordiana, jest postacią, która wprowadza do dramatu motyw doświadczenia życiowego oraz patriotyzmu. Z walecznej przeszłości, kiedy brał udział w wojnach napoleońskich, wyniósł silne poczucie obowiązku wobec ojczyzny. Choć Grzegorz jest doświadczonym wojownikiem, pełni również rolę mentora Kordiana, próbując zaszczepić w nim poczucie patriotyzmu i miłości do Polski. Jako gawędziarz opowiada Kordianowi historie, które mają go wzruszyć i rozbudzić narodowe uczucia. Mimo iż Kordian pozornie nie reaguje na te opowieści, Grzegorz nie traci nadziei na przemianę młodego chłopca. Jego lojalność i oddanie wobec Kordiana są wyrazem szlachetnych cech, ponieważ nawet w obliczu nieuchronnej tragedii, Grzegorz pozostaje wierny swojemu panu, przychodząc do jego celi na pożegnanie.
Laura, pierwsza miłość Kordiana, odgrywa istotną rolę w początku jego młodzieńczej tragedii. Jest kobietą, która nie traktuje poważnie uczucia młodszego od siebie chłopca. Kordian, zafascynowany jej urodą, traktuje ją jako idealizowany obraz miłości. Pisze dla niej wiersze, w jakich sugeruje, że zamierza popełnić samobójstwo, licząc na jej reakcję, która jednak nie nadchodzi. Laura jest świadoma uczucia Kordiana, ale nie odwzajemnia go, co pogłębia rozpacz chłopca. Dopiero, gdy Kordian wyraża swoje zamiary samobójcze, zaczyna ona dostrzegać powagę sytuacji, jednak jest już za późno, aby mogła pomóc. Laura jest postacią symbolizującą chłodny realizm i brak zrozumienia dla dramatyzmu młodzieńczej miłości.
Wioletta to postać, która pojawia się w życiu Kordiana w okresie jego podróży po Europie. Jest piękną, ale także interesowną kobietą, jej uczucia względem Kordiana są uzależnione od jego statusu materialnego. Kiedy Kordian kłamie, że stracił wszystkie pieniądze, Wioletta natychmiast decyduje się go porzucić, co ukazuje jej prawdziwe motywy – szuka mężczyzny, który zapewni jej wygodne życie. Wioletta jest symbolem interesowności, która w kontekście romantyzmu pokazuje brutalność świata, gdzie ludzie nie potrafią lub nie chcą dostrzegać wyższych wartości, jak miłość czy poświęcenie.
Papież w dramacie Słowackiego to postać, która reprezentuje pragmatyzm polityczny. Jako głowa Kościoła, nie kieruje się ideami religijnymi, ale działaniami mającymi na celu utrzymanie porządku politycznego. Papież sympatyzuje z caratem i uznaje, że Polacy powinni podporządkować się władzy cara. Jego postawa jest przeciwna wszelkim zbrojnym powstańcom, a on sam traktuje bunt Polaków jako niewłaściwy sposób walki o wolność. Papież jest postacią kontrowersyjną, jego działania opierają się na kalkulacjach politycznych, a nie na religijnych ideałach, co stanowi krytykę pewnych tendencji w polityce Kościoła tamtej epoki.
Prezes jest liderem spiskowców, którzy organizują zamach na cara. Jako doświadczony mężczyzna, mający autorytet wśród innych członków spisku, nie zgadza się na zamach na życie cara. Jego sprzeciw wynika z obawy przed represjami, które mogą spotkać Polaków. Prezes nie chce podejmować radykalnych działań, uważając, że Polska powinna przygotować się do walki w bardziej stopniowy sposób. Gdy Kordian decyduje się na samotne morderstwo cara, Prezes wycofuje się z planu, co ukazuje jego tchórzostwo i brak wiary w powodzenie rewolucji.
Ksiądz biorący udział w spotkaniu spiskowców nie popiera planu zabójstwa cara. Jako duchowny, nie jest w stanie zaakceptować moralnych konsekwencji, które wiązałyby się z zabójstwem w imię politycznych celów. Dla niego zbrodnia popełniona w imię wyższego dobra jest nadal zbrodnią, co ukazuje silne poczucie moralności, które stoi w opozycji do pragmatyzmu niektórych spiskowców.
Starzec z Ludu, choć postacią epizodyczną, jest ważny, ponieważ wspiera decyzję Kordiana o zamachu na cara. Jego postawa jest oparta na przekonaniu, że zbrodnia popełniona w imię wyższego dobra zostanie wybaczona. Jest to wyraz romantycznego przekonania o misji, jaką Polska ma do spełnienia, mimo iż działania Kordiana prowadzą do tragedii.
Car Mikołaj I to postać, która w dramacie Słowackiego symbolizuje absolutystyczną władzę, tyranię i brutalność. Jego koronacja na króla Polski jest symbolem zdominowania kraju przez obce mocarstwo. Car Mikołaj I, choć zdaje sobie sprawę z braku poparcia wśród Polaków, nie zamierza ustępować i podejmuje represyjne działania, w tym zsyłki na Sybir. Wydaje wyrok śmierci na Kordiana, ale ostatecznie cofa go z obawy przed buntem.
Wielki Książę Konstanty, brat cara, sprawuje władzę nad polskim wojskiem. Jego postawa jest również okrutna i brutalna. Chce udowodnić, że może samodzielnie podejmować decyzje, w tym wydanie wyroku śmierci na Kordiana. Jednak, choć ma wpływ na wojskowe decyzje, jest w konflikcie ze swoim bratem, który ostatecznie przejmuje kontrolę nad losem Kordiana.
W dramacie pojawiają się również postacie fantastyczne, takie jak diabły, czarownice i szatani. Przedstawiają one siły, które wpływają na losy świata. Ich rola jest niejednoznaczna – z jednej strony przygotowują przyszłych przywódców powstania listopadowego, z drugiej zaś przyczyniają się do jego klęski. W tej fantastycznej przestrzeni, postacie te działają na wyobraźnię Kordiana, który pod ich wpływem rezygnuje z popełnienia zbrodni.
Postacie z Prologu reprezentują różne postawy wobec poezji. Jedna z nich popiera mesjanizm Adama Mickiewicza, druga neguje wpływ poezji na rzeczywistość, a trzecia, utożsamiana z Słowackim, uważa literaturę za strażnika wartości i świadomości narodowej młodzieży. Ta różnorodność postaw w Prologu ukazuje konflikt ideowy, który jest jednym z głównych tematów utworu.
W szpitalu psychiatrycznym, Kordian spotyka dwóch wariatów, którzy reprezentują różne formy szaleństwa. Jeden z nich wierzy, że jest drzewem krzyża, na którym został ukrzyżowany Chrystus, drugi uważa, że podtrzymuje nieboskłon, jak mityczny Atlas. Ich postacie stanowią odniesienie do wyzwań i niepokojów, z którymi zmaga się Kordian, próbując zrozumieć sens swojego istnienia i swoich działań.
Aktualizacja: 2024-11-25 14:46:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.