Zgodnie z zamierzeniami autora Lalka miała być powieścią z wielkich pytań naszej epoki, czyli szerokim przeglądem rzeczywistości współczesnej i jej problematyki. Początkowo Prus postanowił nadać jej tytuł Trzy pokolenia.
Jego celem, jak sam powiedział, było przedstawienie w niej trzech pokoleń naszych polskich idealistów na tle społecznego rozkładu. I tak, Rzecki jest reprezentantem anachronicznego już romantyzmu, Ochocki pozytywizmu, a Wokulski człowiekiem epoki przejściowej.
Bez wątpienia ostateczny tytuł, jaki został nadany dziełu, nie obejmuje złożoności problematyki utworu. Jak twierdzi Prus, stanowi wynik przypadku. Nie wyklucza to jednak znaczenia metaforycznego – nie sposób przecież uwierzyć w to, że konsekwencją niewiele znaczącego epizodu, sporu o kradzież lalki pomiędzy baronową Krzeszowską a panią Stawską, byłoby odwołanie się do niego w tytule powieści. Można zatem domniemywać, że kryje się pod nim postać Izabeli Łęckiej (choć zaprzecza temu sam autor) lub – co wydaje się znacznie bardziej prawdopodobną interpretacją – doszukiwać się w nim prastarej alegorii świata-teatru (theatrum mundi), w którym każdy człowiek jest jedynie marionetką w rękach sił wyższych. Wskazuje na to klamrowa budowa powieści: Lalkę rozpoczyna i kończy właśnie ten motyw, zilustrowany pełnymi goryczy refleksjami Rzeckiego nad istotą ludzkiego życia, których doświadcza on, samotnie układając mechaniczne zabawki w opustoszałym sklepie.
Ostatnia aktualizacja: 2022-08-11 20:23:57
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują poezja.org. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.