Śmierć – motywy literackie

Autorka listy motywów literackich: Marta Grandke.
Autor Inny

Ignacy Dąbrowski to polski pisarz aktywny w czasach epoki Młodej Polski. Jego debiutancka powieść nosi tytuł “Śmierć” i bywa także określana mianem pamiętników suchotnika. W dziele tym główny bohater, a zarazem narrator, Józef zapada bowiem na suchoty, przez które ostatecznie umiera. W dziele tym Dąbrowski wykorzystał wiele znaczących motywów literackich, które ukształtowały jego powieść.

Spis treści

Motyw choroby

W tekście Dąbrowski wykorzystał oczywiście motyw choroby. Główny bohater i narrator, czyli Józef, choruje na suchoty, które początkowo są diagnozowane jako choroba serca. Przez dłuższy czas bohater tak naprawdę nie wie, co mu dolega, ale choroba atakuje go różnymi objawami, między innymi jest to kaszel z krwią i omdlenia. Choroba krok po kroku odbiera Józefowi możliwość prowadzenia normalnego życia, aż wreszcie staje się jasne, że zakończy się to śmiercią. Choroba od pewnego momentu definiuje zatem całe życie Józefa i staje się jego najważniejszym elementem.

Motyw śmierci

Wraz z chorobą pojawia się także motyw śmierci, która jest skutkiem długiego czasu chorowania na suchoty. Józef od pewnego momentu ma świadomość tego, że jego stan jest śmiertelny i nie ulegnie poprawie, zatem ma możliwość przygotowania się do tego momentu. Śmierć budzi w nim różne refleksje, także te dotyczące wiary, a raczej jej braku, gdyż Józef jest ateistą. Mimo to rozważa on, co stanie się z nim po śmierci, a także żegna się z bliskimi i stara się zadbać o ich dalszy los, jak dzieje się to w przypadku Stacha i Zosi.

Motyw przyjaźni

W dziele pojawia się też motyw przyjaźni, która już od kilku lat wiąże Stacha i Józefa. Mieszkają oni ze sobą, pozostają ze sobą blisko, mają też podobne przekonania, między innymi te dotyczące religii. Stach stara się chronić Józefa przed informacjami dotyczącymi choroby, on też sprowadza do bohatera lekarza, martwi się jego stanem i stara się zapewnić mu wszystko to, co najlepsze.

Motyw wiary

Dąbrowski wykorzystuje także motyw wiary, szczególnie istotny w przypadku powieści opowiadającej o nadchodzącej śmierci narratora. Józef jest bowiem ateistą, który niegdyś utracił wiarę, ale wciąż zastanawia się nad jej istotą, a także nad tym, co czeka go, kiedy suchoty wreszcie go zabiją. Wiara jest zatem istotnym aspektem ostatniego etapu życia Józefa.

Motyw rodziny

W tekście pojawia się też motyw rodziny, która wspiera Józefa w jego chorobie, ale z czasem zaczyna się też od niego oddalać, a to z powodu niemożności zrozumienia stanu, w jakim się on znajduje. Józef widzi też, że bliscy starają się umilić mu jego ostatnie chwile, ale też stopniowo żegnają się z nim.

Motyw tajemnicy

W dziele motyw tajemnicy dotyczy ukrywania przed Józefem prawdziwej natury jego choroby, w celu poprawienia mu samopoczucia. On sam jednak w sekrecie przed bliskimi kontaktuje się z innym lekarzem w celu uzyskania diagnozy.


Przeczytaj także: Śmierć jako powieść naturalistyczna

Aktualizacja: 2025-10-16 23:42:04.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.