„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej to jedna z kluczowych polskich powieści XIX wieku. Pisarka odmalowała w dziele panoramę współczesnego społeczeństwa wraz z jego problemami i konfliktami. Jedną z jej ambicji było przekazanie wartości istotnych dla pozytywistów, których uosobieniem jest między innymi postać Witolda Korczyńskiego, syna Benedykta — właściciela dworu w Korczynie. W czasie akcji dochodzi między nimi do rozmowy, w której ścierają się odmienne postawy bohaterów
Spis treści
Benedykt i Witold Korczyńscy należą do dwóch różnych generacji, z czego wynikają ich różnice światopoglądowe, które uwidoczniły się w ich rozmowie. Benedykt to przedstawiciel pokolenia romantyków, którego ideały zostały przygaszone klęską powstania styczniowego. Witold z kolei to młodym pozytywista pełnym werwy do działania. Mężczyzna chciał zmienić podejście ojca do pracy chłopów i prowadzenia gospodarstwa w zgodzie ze swoimi poglądami.
Witold przyszedł do ojca, by wyjaśnić mu, jakie z jego zachowań uznaje za błędne. Benedykt sądził, że to Bohatyrowicze nastawili syna przeciwko niemu, kładąc mu do głowy ideały, których nie dało się wprowadzić w życie. Konflikt między rodzinami jest centralnym motorem powieści, a sprowadzał się do sporu o ziemię. Korczyński uważał, że sąsiedzi oskarżają go o niesprawiedliwe traktowanie chłopów. Witold próbował go przekonać, jak ważna jest zmiana podejścia do chłopstwa.
Syn nakreślił ojcu demokratyczne idee, które poznał z książek i przedstawił mu pozytywistyczne ideały, których sam był wyznawcą. Wykładał takie wartości jak praca organiczna czy praca u podstaw. Pragnął, by ojciec zażegnał swój spór z Bohatyrowiczami.
Ostatecznie Benedykt rozpoznał w Witoldzie swój dawny zapał. Mówi do niego: „Krwi moja! Młodości moja! Falo, która nas niosłaś… powracająca falo!…”. W konsekwencji właściciel Korczyna zgodził się odstąpić od kary finansowej, jaka została nałożona na Bohatyrowiczów, a także postanowił zmienić swoje podejście do chłopów i gospodarstwa. Benedykt dowiedział się też o cierpieniach, z jakimi mimo młodego wieku musiał zmierzyć się Witold. Ostatecznie ojciec i syn pogodzili się ze sobą.
Rozmowa między synem i ojcem jest kolejnym przykładem konfliktu międzypokoleniowego na kartach powieści „Nad Niemnem”. Dochodzi w nim do konfrontacji starego romantyka, niegdyś gotowego do udziału w zrywach niepodległościowych, ale też dzierżącego klasistowskie poglądy i młodego pozytywisty, wyciągającego lekcje z klęsk poprzednich pokoleń. Witold zamiast walki o niepodległość dostrzega wartość w ciężkiej pracy, która ma realne szanse na polepszenie losu całego społeczeństwa. Jednak celem Orzeszkowej nie jest wyłącznie nakreślenie różnic, ale przede wszystkim udowodnienie, że pojednanie różnych interesów i wspólna praca jest możliwa.
Aktualizacja: 2024-08-08 17:15:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.