„Nad Niemnem” to najbardziej znana powieść autorstwa Elizy Orzeszkowej. Wpisała się ona też na stałe w kanon dzieł reprezentujących pozytywizm i jego program, a także wyznawane wówczas wartości. W tekście Eliza Orzeszkowa opisała losy dwóch rodów żyjących na terenach położonych nad tytułowym Niemnem, czyli szlachty Korczyńskich i zaścianka Bohatyrowiczów. Autorka porusza wiele ważnych kwestii, takich jak panorama społeczeństwa, powstanie styczniowe czy też różnice klasowe. Wśród nich szczególnie wyróżnia się jednak motyw miłości.
Motyw miłości u Orzeszkowej ma różne twarze. To jeden z głównych wątków, które pojawiają się w „Nad Niemnem” i stanowią główną oś fabuły. Orzeszkowa podkreśla też, że prawdziwa, szczera miłość to jedna z najważniejszych wartości, jakie człowiek może mieć w swoim życiu.
W powieści pojawia się wzór szczerej, romantycznej miłości, jaka łączy dwójkę ludzi. To historia Jana i Cecylii Bohatyrowiczów, którzy założyli cały ród. Należeli oni do różnych stanów, Jan pochodził z ludu, Cecylia była kobietą zamożną. Mimo tych przeszkód zrobili wszystko, by być razem i udali się do miejsca, gdzie ich miłość prawdziwie rozkwitała. Zbudowali wspólną przyszłość, doczekali się ogromnej rodziny i herbu od samego króla. Ich historia jest opowiadana jeszcze przez wiele pokoleń, jakie po nich nadeszły, a które były owocem tej miłości. Jest to właściwie mityczna historia kochanków, których uczucie pokonało wszelkie przeszkody na ich drodze. Stanowią oni wzór do naśladowania.
Odbiciem miłości Jana i Cecylii jest uczucie łączące Janka Bohatyrowicza i Justynę Orzelską. Ona pochodzi z dworu, on z zaścianka. Mimo to pojawia się między nimi miłość, która nadaje sens życia Justyny i pozwala jej zrozumieć, co jest w życiu najważniejsze. Dzięki temu Justyna porzuca puste życie w Korczynie, poznaje smak ciężkiej pracy i ma zamiar odnaleźć szczęście u boku Bohatyrowicza. Odrzuca też uwłaczające jej propozycje relacji z Zygmuntem Korczyńskim czy Teofilem Różycem. Justyna znajduje prawdziwą miłość i dostrzega jej wartość. Wie, co powinna w życiu wybrać i dokonuje właściwych decyzji.
Nie wszyscy jednak dokonują tak mądrych i przenikliwych osądów jak Justyna. Przykładem może być pozbawione miłości małżeństwo Benedykta i Emilii Korczyńskich. On ceni ciężką pracę i poświęca się gospodarstwu, a ona zaczytuje się w literaturze romantycznej i wzdycha do gwałtownych porywów serca i wielkiej namiętności. Benedykt nie zaspokaja potrzeb Emilii, które pochodzą ze świata książek i wyobraźni. W młodości łączyło ich uczucie, ale z czasem trudy życia i zwykła codzienność sprawiły, że małżonkowie oddalili się od siebie i nie potrafią spełnić nawzajem swoich wymagań.
Podobnie nieudane jest też małżeństwo Zygmunta Korczyńskiego z Klotyldą. Mężczyzna ten nie potrafi kochać i szuka jedynie rozrywek, próbuje wdać się w romans z Justyną. Cierpi na tym zazdrosna Klotylda, która jest bardzo młoda i nie widzi świata poza swoim mężem. Ten zaś ją odtrąca. To małżeństwo to dla niego efekt kaprysu i fantazji, zawarto je pod wpływem pani Andrzejowej.
Jak widać, Orzeszkowa opisuje rozmaite odmiany miłości i pokazuje, jak cenna ona jest. Ludzie, którzy są w jej swoim życiu pozbawieni, są znudzeni, zepsuci i często zdegenerowani.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.