Eposy Homera Iliada i Odyseja należą do najbardziej znanych dzieł literatury antycznej. Inspirują też innych twórców, którzy interpretują je na własny sposób. Przykładem jest tutaj wiersz greckiego poety Konstandinosa Kawafisa Itaka.
Utwór ma budowę nieregularną, składa się z sześciu strof o różnej licznie wersów: od trzech do trzynastu. Liczba zgłosek w wersie również nie jest stała. Oprócz tego poeta nie zastosował rymów.
Wiersz należy do liryki zwrotu do adresata, podmiot liryczny mówi bezpośrednio do odbiorcy utworu, któremu udziela wskazówek. W sensie dosłownym wypowiada się na temat wędrówki do Itaki, ale jego słowa można rozumieć również w sposób bardziej metaforyczny.
W utworze pojawiają się liczne środki stylistyczne. Są to między innymi epitety (gniewnego Posejdona, pospolite uczucia, rozkosznych wonności, piękną podróż). Poeta zastosował też metafory (myśli twe będą wysokie, Itaka dała ci tę piękną podróż) oraz personifikacje (nie oszukała cię Itaka). Znajdziemy w wierszu również powtórzenia (wszelkie gatunki rozkosznych wonności, ile tylko zdołasz rozkosznych wonności znaleźć). Podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do odbiorcy, pojawiają się apostrofy (Jeżeli do Itaki wędrować zamierzasz, Jeśli własna twa dusza nie wznieci ich przed tobą, Nie wolno ci nigdy zapomnieć o Itace). Zastosowano też wyliczenia (Lestrygonów i Cyklopów ani gniewnego Posejdona, piękne towary, perły i korale, bursztyn i heban, wszelkie gatunki rozkosznych wonności).
Iliada przedstawia historię wojny trojańskiej, a kolejny epos Homera, Odyseja, opowiada o wędrówce Odyseusza do rodzinnej Itaki. Jego podróż stała się symbolem długiej, ciężkiej wędrówki do celu, ponieważ Odyseusz dotarł do domu dopiero po dziesięciu latach.
Akcja Odysei rozpoczyna się po zakończeniu dziesięcioletniej wojny trojańskiej, gdy Odyseusz wraca do rodzinnej Itaki, gdzie zostawił żonę i syna Telemacha. Epos przedstawia liczne przygody Odyseusza, który po drodze spotyka między innymi cyklopa Polifema, ucieka przed syrenami oraz jest uwięziony na wyspie nimfy Kalipso. Po powrocie do Itaki Odyseusz pokonał zalotników swojej wiernej żony, która czekała na niego, nie chcąc wychodzić za mąż za innego mężczyznę. Na wyspie został przywrócony spokój, po dwudziestoletniej nieobecności Odyseusza. Ta historia stała się inspiracją, nie tylko dla czytelników, ale też artystów. Inspirowany jest nią również wiersz Konstandinosa Kawafisa Itaka. Był to grecki poeta, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, który w swojej twórczości często sięgał do starożytności.
Motyw tułaczki Odyseusza stał się źródłem inspiracji dla wielu dzieł literackich, a także znalazł odzwierciedlenie w utworze Itaka. Podmiot liryczny przekonuje czytelnika, że wędrówka, nawet ta długa, nie powinna budzić strachu. Bez lęku mówi o postaciach przedstawionych w eposie: Lestrygonach, cyklopie, gniewnym bogu Posejdonie.
Podążając śladami Odyseusza, osoba mówiąca przypomina nam, że zaniepokojenie bogów i naruszenie ich woli mogą prowadzić do kolejnych trudności i niebezpieczeństw. Dzieli się jednak wskazówkami, jak bezpiecznie przejść całą drogę. Pomagają w tym wyższe ideały, unikanie powszechnych negatywnych uczuć, takich jak złość czy zazdrość. Mogą ochronić człowieka przed niebezpiecznymi zdarzeniami, które spotkały Odyseusza po drodze. Zdaniem podmiotu lirycznego często sami ściągamy na siebie zło i nieszczęście, schodząc z drogi dobra i uczciwości.
Inspiracja podróżą Odyseusza staje się zatem przypomnieniem, że w dużej mierze sami jesteśmy kowalami swojego losu. Wędrówka Odyseusza staje się metaforą drogi naszego życia. Jeśli postępujemy szlachetnie, zgodnie z wyznawanymi przez nas wartościami, dążymy do bezpiecznego, satysfakcjonującego życia, bez niepotrzebnych konfliktów i niebezpieczeństw.
Podmiot liryczny dzieli się z odbiorcą swoją mądrością życiową. Udziela wskazówek, jak mądrze przejść przez życie, które może przypominać podróż Odyseusza. Życzy adresatowi, aby jego podróż trwała jak najdłużej. W trakcie jej trwania doświadczamy fascynujących miejsc, pełnych bogactw i często stajemy przed ważnymi wyborami. Jednakże, zbaczając z właściwej drogi, narażamy się na gniew bogów oraz liczne niebezpieczeństwa. Podmiot liryczny staje się dla czytelnika mentorem, osobą, od której powinniśmy się uczyć. Pomimo wszystkich spotykających nas przygód, nie powinniśmy zapominać o naszej Itace - ojczystej ziemi, rodzinie, domu.
Każdy z nas ma swoje własne miejsce, które powinno być najważniejsze. Opuszczamy je, pragnąc zdobyć doświadczenia dorosłego życia, lecz dom zawsze pozostaje ojczyzną, punktem odniesienia. Bez niego, bez rodziny, stracilibyśmy naszą tożsamość i miejsce, do którego możemy wracać. Choć nasza Itaka może być skromna, to jest niezastąpiona. W trakcie życiowej podróży warto poszerzać horyzonty, zdobywać wiedzę i doświadczenia, lecz zawsze pamiętać o bezpiecznej przystani, do której kiedyś wrócimy. Nawet jeśli nasza ojczysta ziemia jest uboga, jej wartość przewyższa wszelkie kosztowności. To ona zawsze zna nas najlepiej.
Jak radzi podmiot liryczny, warto się rozwijać i zdobywać nowe doświadczenia, ale nie można zapominać o rodzinnych stronach, które są dla nas bezpieczną przestrzenią. Ojczyzna, domowa przystań, pozostają ważnymi punktami odniesienia w naszej nieustannej podróży życiowej.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.