Werteryzm to model zachowania, wzorowany na bohaterze powieści epistolarnej Goethego Cierpienia młodego Wertera Goethego. Cechuje go nadmierna emocjonalność, którą obdarzona jednostka wybitna sobie nie radzi. Prowadzi to do niezrozumienia, a w konsekwencji niezgody ze światem. Rodzi to potrzebę buntu, ucieczki i bezsensu. Gdy w grę wchodzi jeszcze niespełniona miłość, pojawiają się popędy autodestrukcyjne.
Werteryczny model postawy bohatera romantycznego charakteryzuje się niezwykłą emocjonalnością. Rozbudowane życie wewnętrzne bohatera przerasta go, dokonuje on przez to ciągłej analizy własnych emocji. Swoje zachowanie nadmiernie teatralizuje. Przy tym jego podejście do rzeczywistości jest negatywne - rodzi to bunt, przy jednoczesnym braku podjęcia jakichkolwiek działań. Czuje się niezrozumiany, oddalony od otaczających go ludzi. Wiąże się to również z przeświadczeniem o własnej wyjątkowości, byciem jednostką wybitną.
Bohater werteryczny jako samotnik ratunku szuka w przyrodzie, którą docenia i do której ucieka, poezji oraz marzeniach. Niemniej, niemożność pogodzenia emocji oraz wyobrażeń ze światem rzeczywistym pcha go do wewnętrznego cierpienia. Wyobrażenia te obejmują również miłość - uczucie dalekie od prawdziwego, wyidealizowane i nieosiągalne. Powoduje to tendencje do samounicestwienia. Jest to wynik przeświadczenia o braku sensu w działaniu,niemożności zmiany otaczającego świata oraz własnego położenia.
Z werteryzmem związana jest też koncepcja weltszmercu. Zwany chorobą wieku, polega na odczuwaniu straszliwego bólu istnienia. Objawia się on rozterkami egzystencjalnymi, przeświadczeniem o bezsensie życia.
Pojęcie werteryzmu powstało w oparciu o głównego bohatera powieści epistolarnej Goethego. Praktycznie całe dzieło jest koronnym przykładem werteryzmu w wydaniu pierwotnym.
Werter od początku powieści robi wrażenie osoby rozedrganej emocjonalnie. Często płacze, pisze wręcz o niemożności powstrzymania łez. Stany smutku przeplatają się zarazem z euforią wywołaną obecnością ukochanej Lotty. Przez swoją emocjonalność Werter postrzega cały świat, co doskonale obrazuje jego rozumienie problemu zakochanego parobka. Postrzeganie świata przez pryzmat emocji zyskuje mu niezrozumienie. To zaś skutkuje wyobcowaniem, niechęcią do ludzi.
Goethe zawarł w swojej powieści wątki społeczne. Wyraził bowiem problem ostatnich elementów systemu feudalnego w Niemczech, które skutkowały dyskryminacją niższych warstw. Werter był przedstawicielem mieszczaństwa - wschodzącej grupy, której życie po części obrazuje Goethe. Z powodu swojego pochodzenia bohater zostaje źle potraktowany przez arystokrację. Czując się jednostką wybitną, jest bardzo dotknięty. Werter postrzega również świat zupełnie inaczej od otaczających go ludzi, nie jest zdolny do porozumienia z nimi. Zarazem nie widzi żadnej możliwości buntu - odczuwa bezsens działania, które mogłoby zmienić jego położenie. Najlepiej widać to na przykładzie związku Alberta z Lottą. Werter trwa tam w bierności, nie potrafiąc ani zapomnieć o kobiecie, ani zawalczyć o jej uczucie.
Lotta i Werter są jedną z najbardziej znanych par literackich. Kiedy bohater poznaje swoją ukochaną, jest już ona narzeczoną Alberta. Mężczyzna nie potrafi jednak o niej zapomnieć. Ubóstwia Lottę, traktuje uczucie do niej w sposób wyidealizowany. Jest to jednak związek niespełniony, niemożliwy do realizacji.
Niechęć do ludzi oraz świata jest łagodzona w sercu Wertera jedynie przez przyrodę i poezję. Wywołują one marzenia, zastępujące bohaterowi gorzką rzeczywistość. Jest urzeczony okolicą domu hrabiego, gdzie zatrzymuje się w pierwszej części dzieła. Często szuka ukojenia wśród stron dzieł Homera, potem Pieśni Osjana.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.