Bohaterowie romantyczni kojarzą się nam raczej z rozedrganymi emocjonalnie, nieprzystosowanymi wrażliwcami. Pamiętamy przecież Wertera, a sam przymiotnik "romantyczny" został w przestrzeni publicznej mocno zinfantylizowany. Początkowo dziwi więc stwierdzenie, że bohater romantyczny może być dla współczesnego czytelnika fascynujący. Tymczasem jest ono prawdziwe w każdym calu! Wszystko zależy bowiem od rozumienia, kim dokładnie jest taka postać i jakie motywy stoją za jej postępowaniem. W poniższej pracy zostaną pod tym katem przeanalizowane dwa wybitne dzieła epoki romantyzmu: Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza i Giaur Georgea Gordona Byrona. Życiorysy obu tych postaci są bowiem fascynujące, oddają zarazem specyfikę prawdziwego rozumienia przymiotnika "romantyczny".
Historia Waltera Alfa jest doprawdy tragiczna. Wychowany przez Krzyżaków Litwin ucieka do swoich tylko po to, by wrócić do Zakonu pod przykrywką zamordowanego rycerza i zniszczyć go od środka. Historia porzucenia życia w imię patriotycznych pobudek oraz dramat człowieka honoru zmuszonego do walki metodami nieprzystającymi rycerzowi. Miłość, zdrada, wojna i wielkie idee - idealny scenariusz na przebój kinowy. Wszystko to spod pióra wieszcza narodowego, piszącego w konwencji romantycznej.
Konrad Wallenrod jest bowiem bohaterem romantycznym w całym znaczeniu tego słowa. Stanowi jedynie jego polską wariację, zwaną wallenrodyczną. Człowiek honoru postawiony w sytuacji wymagającej ofiary nie tylko z życia, ale również własnych zasad wzbudza emocje i inspiruje do refleksji. Jego tragizm, choć pisany w XIX wieku, stanowi przecież ponadczasowe odbicie tragizmu ludzkich losów. Dlatego współczesny czytelnik, jeżeli tylko przebrnie przez kwiecistość języka Mickiewicza, odnajdzie tam bardzo znajomy obraz. Taki, który powielany jest w kolejnych filmach i książkach. Szczególnie zaś wzruszy on serce Polaka - stanowi bowiem jeden z dylematów rodzących się co pokolenie w naszym duchu narodowym.
Lord Byron, pisząc swojego Giaura, również stworzył typ bohatera romantycznego. Nazwany od imienia twórcy, stanowczo odbiega od wymuskanego obrazu postaci romantycznej wśród współczesnych. Jego Giaur jest bowiem postacią wybitną, buntującą się wobec zastanej rzeczywistości. Niezgoda ta przyjmuje formę czynu, bohater byroniczny jest brutalnym zabijaką o ponurej przeszłości. Kieruje nim emocjonalność, odmienna jednak od ckliwości Wertera.
Prócz porywów miłości, Giaur bywa mściwy i skory do aktów przemocy. Brzmi znajomo? Oczywiście, stanowi bowiem jedną z podwalin współczesnych bohaterów kina akcji. Twardzi, nieustępliwi ludzie czynu od dawna brylują na ekranach kina. Kino to jedno. Czy może on jednak zainteresować czytelnika w XXI wieku? Na pewno nietuzinkowością i postawą wobec świata.
Byron stworzył bohatera wybitnego, wyróżniającego się pośród szeregu innych ludzi. Człowiek ten nie dba ponadto o konwenanse, kierując się własnym poczuciem sprawiedliwości. Takie osoby zawsze fascynowały ludzi, będąc od starożytności bohaterami legend, pieśni i podań. Z pewnością nie zmieniło się to również w epoce cyfrowej rewolucji. Być może emocjonalność oraz buntownicza natura Giaura przemawia dzisiaj do czytelnika nawet bardziej niż do jego współczesnych. Bezpieczeństwo i cywilizacja zniewoliły nas bowiem bardziej niż resztki ustroju feudalnego za czasów Byrona.
Współczesny czytelnik może fascynować się romantycznym bohaterem, ponieważ w duszy nie różni się od żadnego innego czytelnika w dziejach. Jest przecież człowiekiem, pragnącym tego samego od początku istnienia naszego rodzaju. Romantyczny bohater odpowiada zaś na te potrzeby, robi to zwyczajnie mniej infantylnie niż współcześni bohaterowie literaccy. Prawdziwy romantyzm polega bowiem na wrażliwości prowokującej do robienia tego, co uważa się za słuszne. Nie jest to jedynie ciągła melancholia i płaczliwość. Romantyk to człowiek czynu, bohater idący za porywem serca i gotowy przelewać krew w słusznej sprawie. To jednostka wybitna, a takich podziwia się zawsze. Również dzisiaj.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.