Konrad Wallenrod to powieść poetycka, napisana przez Adama Mickiewicza w latach 1825-1827. Akcja dzieje się w średniowieczu i opowiada ona tragiczną historię rycerza, zwanego Konradem Wallenrodem - w rzeczywistości Litwina Waltera Alfa, który zdradą chce doprowadzić do klęski wrogich Litwie rycerzy Zakonu Krzyżackiego. Dzieło jest próbą polemiki na temat kierunków, które Polacy powinni obrać w walce o niepodległość ojczyzny. Był to bowiem czas spisków poprzedzających wybuch powstania listopadowego, a zarazem nadal żywej tradycji rycerskiego honoru. Przebywający na zsyłce w Głębi Rosji Mickiewicz podjął więc trudną tematykę: czy godzi się walczyć o niepodległość niehonorowymi metodami, jeżeli wróg jest od nas silniejszy? To pytanie stanowi część głównego wątku utworu. Oprócz niego możemy wyróżnić jeszcze trzy, istotne dla fabuły:
Mickiewicz stosuje w utworze maskę historyczną. Zabieg ten polega na ukryciu nawiązań do współczesnych wydarzeń pod płaszczem odniesień historycznych. Nie mogąc z powodu cenzury pisać o Rosji jako zaborcy, wieszcz narodowy umieścił fabułę swojej powieści w latach dziewięćdziesiątych XIV wieku, a konkretnie podczas krwawych walki Zakonu Krzyżackiego z Litwinami.
Miejscem akcji utworu jest Malbork - siedziba Wielkiego Mistrza. Ze wstępu i zastosowanych retrospekcji dowiadujemy się przebiegu najazdu niemieckich rycerzy na ziemi litewskich pogan. Walki te prowokują w istocie akcję powieści. Walter Alf, późniejszy Konrad Wallenrod, zostaje sierotą właśnie podczas jednego z najazdów Krzyżaków. Swoje zdradzieckie przedsięwzięcie również podejmuje ze względu na wojnę. Ostatecznie, po zostaniu Wielkim Mistrzem, sabotuje działania Krzyżaków przeciwko Litwinom, chcąc przyśpieszyć klęskę najeźdźców.
Jest to główny wątek powieści, sprowokowany pytaniem o usprawiedliwienie niemoralnych działań w celu ratowania ojczyzny.
Krzyżacy podczas jednego ze swoich napadów, porywają litewskiego chłopca. Wielki Mistrz Winrych usynawia go i nadaje miano Waltera Alfa. Mimo obdarzenia miłością chłopaka ciągnie jednak do swoich. Stary wajdelota Halban wpaja mu miłość do Litwy i nienawiść względem Krzyżaków. Ostatecznie, podczas jednej z bitew, obaj dają się pojmać Litwinom. Przechodzą na ich stronę, odtąd służąc litewskiemu wodzowi Kiejstunowi. Walter Alf żeni się nawet z jego córką, potem jednak zmuszony jest porzucić ukochaną.
Znając potencjał militarny Zakonu, wie, że Litwini nie wygrają z nim otwartej konfrontacji. Razem z Halbanem postanawiają więc osłabić najeźdźców podstępem. Odchodzą i znikają na wiele lat. W międzyczasie Walter zostaje giermkiem hrabiego Konrada Wallenroda, którego zabija w Palestynie i przejmuje jego imię. Dzięki swojej bitności zostaje później obrany Wielkim Mistrzem, co pozwala zrealizować dawny plan. Dowodzi on wojskami Krzyżaków tak nieudolnie, że spotykają ich odtąd same klęski. Raz nawet pierwszy ucieka z pola bitwy. Niestety, sąd kapturowy ostatecznie demaskuje jego prawdziwą tożsamość i wydaje wyrok śmierci. W ostatnim momencie Walter Alf wypija truciznę.
Warto nadmienić, że z wątkiem zdrady Konrada Wallenroda wiąże się również jego psychiczne cierpienie. Bohater jest rozdarty między potrzebą spełnienia haniebnego czynu dla ojczyzny i swoim poczuciem honoru. Przez to pogrąża się w rozpaczy, wiele pije. Takie tragiczne rozdarcie wewnętrzne dało początek nowemu rodzajowi bohatera romantycznego - wallenrodycznemu.
Walter Alf, po przejściu na stronę litewską, poślubia córkę wodza pogan - Aldonę. Ich miłość była szczera i prawdziwa, jednak ostatecznie tragiczna. Walter nie może bowiem znaleźć szczęścia w domu, bo go nie ma w ojczyźnie. Z tego powodu porzuca młodą żonę, aby realizować plan zemsty na Zakonie.
Ostatecznie cierpiąca Aldona zostanie pustelnicą, która zamuruje się w wieży niedaleko malborskiego zamku. Tam ponownie złączy się z ukochanym. Dla ich uczucia nie będzie już jednak nadziei. W przypływie słabości Wallenrod będzie chciał porzucić swoje zamiary dla Aldony, ta jednak powstrzyma go. Powie, że zbyt wiele czasu minęło i oboje zbytnio się postarzali, by być razem. Nie chce więc psuć sobie wspomnień o młodym mężu. Gdy Wallenrod umiera od trucizny, Aldona umiera z rozpaczy w swojej wieży.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.