Wesele Stanisława Wyspiańskiego posiada kilka scen, które oprócz dosłownego odczytania, posiadają również głębszą płaszczyznę znaczeniową. Wszystkie dzieją się w Akcie III dramatu, kiedy rzeczywistość realna łączy się z wątkiem symboliczno-fantastycznym. Odczytanie ukrytego ich ukrytego przekazu jest niezbędne do zrozumienia sensu utworu Stanisława Wyspiańskiego. Występowanie takich scen klasyfikuje Wesele jako dramat symboliczny.
Symbol oznacza fragment świata przedstawionego w dziele literackim, które oprócz znaczenia dosłownego posiada również wyższą płaszczyznę znaczeniową. Jest ona przy tym niejednoznaczna i wymagająca w odszyfrowaniu klucza kulturowego. Wyspiański w Weselu stosuje symbol pod trzema postaciami. Pierwszą są postaci fantastyczne, zwane tutaj Osobami Utworu. Drugi to przedmioty takie jak kaduceusz, czy złoty róg. Trzecim są właśnie sceny, które musimy analizować pod kątem ich głębszej płaszczyzny znaczeniowej. W dramacie podzielić je możemy ze względu na obejmowanie konkretnych akcji:
Po dostrzeżeniu fantastycznych zjawisk, wszyscy zebrani w bronowickiej chacie klękają i nasłuchują. Robią to o brzasku, tak jak przykazał Wernyhora Gospodarzowi. W taki sposób zastygają bezruchu, tymczasem z oddali dobiega coraz mocniej tentem kopyt. Gdy do izby wpada Jasiek, zastaje ich niczym objętych potężnym czarem. Nie reagują na jego wołania, czekając uzbrojeni i gotowi.
Zasłuchanie się o brzasku to scena symboliczna, która wyraża oczekiwanie narodu na niepodległość daną z zewnątrz. Polacy od zawsze wierzyli bowiem, że odzyskają ojczyznę podczas nadnaturalnej interwencji, romantycznego cudu. Wyspiański ukazuje, że jest to pozorna gotowość. W rzeczywistości nadzieja symbolizowana przez nasłuchiwanie nie daje nic, jest zastojem. Ludzie zgromadzeni przed kościołem oraz w bronowickiej chacie klęczą jedynie bez ruchu, czekając na zryw. Nie robią jednak nic więcej.
Jasiek przypomina sobie o nakazie zadęcia w złoty róg, gdy posłyszy trzecie pianie koguta. Ze zgrozą orientuje się jednak, że pozostał mu jedynie sznur po artefakcie. Zgubił go bowiem koło kapliczki na rozstaju dróg, kiedy schylał się po czapkę z pawim piórem. Chochoł drwi z niego słowami: Miałeś, chłopie, złoty róg, miałeś, chłopie, czapkę z piór: czapkę ze łba wicher zmiótł. Został ci się ino sznur.
Złoty róg darowany przez Wernyhorę symbolizuje sam w sobie wielkiego ducha, idee jednocząc naród i wzywającą go do walki o wolność. Jasiek gubiący go na rozstajach dróg (to tam wedle ludowych opowieści czatuje diabeł) sięga zarazem po krakuskę z pawim piórem. Ona z kolei oznacza prywatę, niedojrzałą próżność i dążenie do dóbr materialnych. Wraz ze sznurem, symbolem niewoli, tworzą one głębszy sens sceny. Mianowicie Polacy zaprzepaścili możliwość zjednoczenia w idei wolności poprzez dążenie do celów prywatnych, które ukazują ich jako społecznie niedojrzałych do niepodległości. Zamiast ojczyzny będą więc powrozy zaborców, które oznaczają niewolę i brak własnej podmiotowości narodowej.
Jasiek dostrzega na twarzach zastygłych ludzi wielki smutek i wytężenie. Aby ulżyć ich cierpieniom, idzie za radą Chochoła - rozbraja wszystkich, po czym podaje zaklętemu wiechciowi ludowe skrzypce. Wkrótce powietrze wypełnia przeciągła, potworna muzyka na wzór weselnej przyśpiewki ludowej. Wszyscy zebrani zaczynają somnambulicznie tańczyć, kręcić koła w hipnotycznym podrygu. W tle słychać śpiew Chochoła: Miałeś, chamie, złoty róg...
Scena ta symbolizuje marazm, w jakim pogrąża się naród polski. Ból na twarzach ludzi wynika z niezdolności do uniesienia dziejowego ciężaru wielkiej chwili, wykorzystania szansy na wolność. Chochoł jako symbol przekształca się tutaj z nadziei na odrodzenie w entropijną niemoc, która jedynie pozornie symuluje jakąkolwiek zmianę. Naród czekający na wolność daną z zewnątrz ostatecznie pogrążony zostaje w zastoju.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.