Epoki przychodzą i odchodzą, a wraz z nimi pojawiają się i znikają konkretne światopoglądy i przekonania. Często zdarza się, że osoby wychowane na pograniczu dwóch epok łączą w sobie dawne opinie i wartości wraz z nowymi postawami i zwyczajami. Dodatkowo epoki potrafią także wchodzić ze sobą w konflikt i polemikę, co miało miejsce na przykład w przypadku oświecenia i romantyzmu oraz romantyzmu i pozytywizmu. Przykład tego rodzaju starcia rozpoznać można w konstrukcji głównego bohatera powieści „Lalka” autorstwa Bolesława Prusa. Stanisław Wokulski łączy bowiem w sobie cechy zarówno romantyka, jak i pozytywisty, które nieustannie toczą w nim walkę o dominację.
Stanisław Wokulski żyje w czasach pozytywizmu, ale wychował się jeszcze w ostatnich momentach życia romantyzmu, czytywał także dzieła twórców tamtej epoki, na przykład Adama Mickiewicza. Ukształtowały one przede wszystkim jego spojrzenie na to, jak wygląda prawdziwa miłość i jak w jej obliczu powinien zachowywać się człowiek. Mocno wpłynęło to na jego relację z Izabelą Łęcką.
Z praktycznego punktu widzenia dla Wokulskiego znajomość ta miała wyłącznie negatywne skutki, a po trzeźwej ocenie sytuacji powinien on z niej zrezygnować, co z pewnością wyszłoby mu na dobre. Jednak on za młodu karmił się historiami romantyków o nieszczęśliwej miłości, o którą trzeba walczyć i której nie da się zastąpić żadnym innym uczuciem. W myśl tego przekonania Wokulski nieustannie zabiegał o względy Łęckiej, sądząc, że to co robi, jest właściwe i prawdziwe. Doprowadził się w ten sposób do ruiny i zdawał sobie także sprawę z tego, w jakim stopniu został ukształtowany właśnie przez tego typu romantyczne lektury, co czasami napełniało go goryczą.
Ten aspekt życia Wokulskiego stanowi punkt styczny z postaciami i losami bohaterów romantycznych, znanych z takich dzieł jak na przykład „Dziady” Mickiewicza. Dodatkowo ten romantyczny światopogląd przejawiał się u niego także uczestnictwem w powstaniu styczniowym. Wokulski uwierzył bowiem w romantyczny, zbrojny zryw, który miał sprawić, że jego ojczyzna odzyska wolność. Zapłacił za to swoją młodością i wywózką na Sybir.
Z drugiej zaś strony Wokulski przejawiał wiele cech i postaw związanych z pozytywizmem, często nawet takich, które można by wpisać do programu i manifestów tej epoki. Wierzył on bowiem w sens pracy jako sposobu na rozwój kraju i społeczeństwa. Pomagał ludziom, którym nie powiodło się w życiu, ale wykazywali się sumiennością, pracowitością oraz starannie i z zaangażowaniem wypełniali swoje obowiązki zawodowe.
Wokulski dostrzegał w nich potencjał i w myśl założeń pracy organicznej i pracy u podstaw pomagał im, ponieważ wierzył, że w ten sposób korzyści osiągnie całe społeczeństwo. Wokulski był człowiekiem, który cenił ciężką i uczciwą pracę wyżej niż szlachetne urodzenie. Wiedział, że może liczyć jedynie na siebie i że to jest dla niego jedyna droga, dzięki której może polepszyć swój los. Bohater awansował społecznie tylko własnemu uporowi i zaangażowaniu, nie cenił więc arystokratycznego urodzenia i starannych obyczajów, jakimi cechowała się szlachta. Wokulski zastanawiał się także nad kwestiami poświęconymi temu, by społeczeństwo rozwijało się i coraz mniej ludzi doświadczyło nędzy, głodu i chorób.
Był on więc społecznikiem, który wyrażał swoje poglądy nie tylko słowem, ale także czynem oraz bezpośrednim wsparciem innych ludzi, takich jak na przykład Węgiełek. Wokulski wiele rzeczy przeliczał także w sposób praktyczny, na pieniądze, co także miało swoje odzwierciedlenie nawet w jego relacji z Izabelą Łęcką.
Nie można więc jednoznacznie stwierdzić, czy Wokulski był pozytywistą czy romantykiem. Oba te światopoglądy mieszały się w nim bowiem nieustannie i w jednych aspektach życia zwyciężał romantyk, w drugi z kolei górą był pozytywista. Wokulski cierpiał więc z powodu braku jednoznacznej przynależności do jednej z epok, co odbijało się często na jego życiu oraz samopoczuciu bohatera. Czuł się on bowiem kimś odmiennym, nie miał możliwości rozwinięcia w sobie poczucia przynależności do którejś ze wspomnianych grup.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.