Często mówi się, że lata młodzieńcze to najlepszy i najbardziej beztroski okres w życiu człowieka. Nie można jednak zapominać, że dorastanie wiąże się z licznymi wyzwaniami i rozterkami – odnalezienie swojego miejsca na świecie, ukształtowanie stabilnej tożsamości i światopoglądu nie są proste. Przykłady popierające tę tezę można znaleźć nie tylko w codziennym życiu, ale też w literaturze. Motyw niełatwego dojrzewania pojawia się w powieści awangardowej Witolda Gombrowicza Ferdydurke, powieści politycznej Stefana Żeromskiego Przedwiośnie i opartej na faktach książce Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec.
Józio Kowalski, główny bohater Ferdydurke, z pozoru miał już czas dorastania za sobą – skończył trzydzieści lat. W rzeczywistości jednak, wciąż w dużej części czuł się młodzieńcem. Jak sam stwierdził, był w lesie i to zielonym – ten kolor prawdopodobnie miał podkreślać niedojrzałość Józia. Gombrowicz ukazał, że w gruncie rzeczy trudno jest odnaleźć swoje miejsce w świecie, obrać cel w życiu, ukształtować własną tożsamość.
Józio wciąż nie miał pojęcia, kim jest, zastanawiał się nawet, czy można nazwać go człowiekiem. Jego rówieśnicy szli do przodu w znacznie szybszym tempie: mieli już swoje rodziny, robili kariery. Kowalskiemu trudno było znaleźć z nimi wspólny język, znajdował się na całkowicie innym etapie życia. Rodzina naciskała, żeby wreszcie znalazł sobie kobietę i zdecydował, czym chce się zajmować. Ciotki nie miały już nawet wobec niego wysokich oczekiwań – miały tylko nadzieję, że wreszcie postanowi, co zamierza dalej robić ze swoim życiem.
W końcu Józio się poddał, nie chciał nawet ukrywać własnej niedojrzałości. Swoje debiutanckie dzieło zatytułował Pamiętnik z okresu dojrzewania, chociaż przyjaciele mu to odradzali. Józio nie zdołał znaleźć swojej tożsamości – oświadczył, że chciałby stworzyć własną formę, nie być taki, jak oczekują inni. Każdy, kto zakończenie powieści, wie jednak doskonale, że Kowalski doszedł do przygnębiających wniosków: człowiek był skazany na formy, gęby, pupy i drugiego człowieka.
Dla niektórych pokoleń okres dojrzewania był trudniejszy niż dla innych. Człowiek nie jest oderwaną od rzeczywistości jednostką – na nasze życie wpływa też sytuacja rodzinna, polityczna i ekonomiczna. Trudne poszukiwanie własnej tożsamości opisał Żeromski w powieści Przedwiośnie. Główny bohater, Cezary Baryka, potrzebował wiele czasu, aby zrozumieć, kim tak naprawdę jest. Wychował się w Rosji, ale jego rodzice byli Polakami – nie czuł się więc w pełni ani Rosjaninem, ani Polakiem.
Pierwsze zetknięcie z Polską było dla niego rozczarowujące – ojciec obiecywał mu szklane domy, a spotkały go bieda i brud. Cezary stopniowo nauczył się jednak miłości dla ojczyzny rodziców, w wojnie polsko-bolszewickiej walczył po stronie polskiej. Z poszukiwaniem tożsamości narodowej związane było też kształtowanie poglądów politycznych. Nastoletni Baryka fascynował się komunizmem. Kiedy jednak zobaczył, jak krwawe są rządy komunistów, zrozumiał, z czym naprawdę wiąże się ta ideologia. Dojrzałego Barykę widzimy w ostatniej scenie, kiedy kroczy w pochodzie robotników ubrany w polski mundur. Cezary wreszcie nauczył się myśleć samodzielnie i podejmować własne decyzje.
Losy młodych ludzi w trudnych czasach zostały ukazane również w książce Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec. Autor opisał historię przedstawicieli pokolenia Kolumbów, ludzi urodzonych ok. 1920 roku, których młodość przypadła na wybuch II wojny światowej. Główni bohaterowie, Rudy, Zośka i Alek nie mieli szansy na normalne dorastanie. Krótko po egzaminie dojrzałości, musieli stanąć do walki z wrogiem. Ich plany na przyszłość, studia czy założenie rodziny zostały przekreślone. Bohaterowie poszukiwali swojego miejsca w wojennej rzeczywistości, od Małego Sabotażu po Grupy Szturmowe. Niestety żadnemu z głównym bohaterów nie było dane odnalezienie się w powojennej rzeczywistości – Zośka, Alek i Rudy stracili życie w obronie ojczyzny.
Młodość jest ważnym okresem w życiu człowieka – to wtedy przeżywamy pierwsze miłości, zdobywamy wykształcenie, wybieramy ścieżkę zawodową. Warto jednak pamiętać, że niektóre pokolenia nie mogły spokojnie decydować o swoim życiu, nasi przodkowie niejednokrotnie musieli poświęcać się za ojczyznę.
Aktualizacja: 2022-09-22 19:14:42.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.