Motyw szatański w Nie-Boskiej komedii

Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

„Nie-boska komedia” to dramat autorstwa Zygmunta Krasińskiego, po raz pierwszy wydany w roku 1835 w Paryżu. Opowiada on o losach hrabiego Henryka - arystokraty, który ma ambicje zostać poetą, przez co porzuca swoją rodzinę. Bierze on także udział w rewolucji społecznej, której celem było obalenie dawnego porządku społecznego i stworzenie nowej rzeczywistości. W dziele Krasińskiego istotne są także aspekty kreacji świata, który według autora został stworzony przez Boga i jego porządek jest właściwy. Obecność Stwórcy implikuje jednak także pojawienie się także motywu szatana, który odgrywa w dramacie istotną rolę.

Szatan jest w dziele przeciwwagą dla obecności Boga i naraża dusze ludzi na potępienie i upadek. Początkowo objawia się hrabiemu Henrykowi jako piękna, widmowa Dziewica, która kusi go i namawia do porzucenia rodziny. Gdy hrabia odchodzi od żony i dziecka, podążając za zjawą, to ostatecznie przekonuje się, że była ona złudzeniem, a tak naprawdę kusił go rozkładający się trup. Jego zadaniem było sprowadzenie Henryka na złą drogę, pochwycenie jego duszy i ściągnięcie jej do piekła.

Szatan jest więc przedstawiony jako siła pełna sprytu i podstępna, przy pomocy intryg ściągająca ludzkie dusze do piekieł. wspomniany w dziele Belzebub kreuje także obraz fałszywego Edenu, sztucznego raju, którego zadaniem jest skuszenie hrabiego Henryka i oszukanie go. Ukazuje to w pełni fałszywą naturę szatana, który sam nie potrafi kreować i może jedynie naśladować nieudolnie dzieło samego Stwórcy.

Hrabia Henryk daje się uwieść tej estetycznej wizji, jest bowiem wrażliwy - jako bohater romantyczny - na piękno świata i natury. Wydaje mu się więc, że kłamstwo wykreowane przez szatana jest urodziwe i prawdziwe, przez co uważa, że podąża słuszną drogą. Podobnym fałszem napędzana jest postać Dziewicy, która w zamierzeniu ma udawać świętą, przywdziewa nawet białą suknię, podczas gdy tak naprawdę reprezentuje piekło, a jej oszałamiająca uroda została skradziona zmarłym dziewczętom, spoczywającym w mogiłach.

Szatan jest więc jedną z dwóch potęg, które walczą między sobą o dominację nad światem ludzi. Nieustannie próbuje zdobyć ich duszę i wyrwać je w ten sposób spod wpływu Boga i sprowadzić na nich potępienie. Zły duch jest przyczyną wielu katastrof, jakie sprowadza na siebie ludzkość - zarówno jednostki, jak hrabia Henryk, jak i całe zbiorowości, jak miało to miejsce w przypadku rewolucjonistów. Sprzeciwiając się porządkowi boskiemu i naruszając zasady moralne panujące w świecie, automatycznie stają oni po stronie szatana, a czystość ich dusz zostaje zagrożona.

Rewolucjoniści dopuszczają się także straszliwych grzechów, które sprawiają, że ich obóz wypełniają dantejskie sceny, które zdecydowanie cieszą szatana, nie zaś Boga. Ludzie buntujący się przeciwko porządkowi społecznemu są porównywani do buntu szatana wobec Boga. Oczywistym jest więc, że w dziele Krasińskiego są oni moralnymi przegranymi rewolucji, nawet jeśli ich siły są przeważające w stosunku do obozu arystokratów. Umiera także przywódca rewolucji, Pankracy, przed śmiercią przyznając, że Chrystus go zwyciężył. To symbol tego, że Bóg zawsze pokonuje zło, nawet w miejscach, które zdają się być przez Stwórcę opuszczone.


Przeczytaj także: Charakterystyka obozu arystokratów w Nie-Boskiej komedii

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.