Rewolucja jest sposobem wprowadzania zmian w społeczeństwie, które jest ludziom znane od bardzo dawna. Kojarzona jest ona z przewrotem, buntem i siłą, która niszczy wszystko, co spotka na swojej drodze. Przykładem jednej z najbardziej znanych rewolucji jest ta, która wybuchła we Francji w roku 1789. W literaturze często pojawia się obraz takiego zrywu społeczeństwa, opisywany z różnych perspektyw. Odnaleźć go można między innymi w dziełach takich jak „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego oraz w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego.
W „Nie-boskiej komedii” rewolucja ukazana jest jako bunt niższych warstw społecznych wobec arystokracji. Jej uczestnicy pragną rozszerzyć na całe społeczeństwo ideały takie jak wolność, równość czy sprawiedliwość. Przewodzi nimi Pankracy, który te wartości stara się zaszczepić w rewolucjonistach, na których składają się między innymi dawni służący, przechrzczeni Żydzi, chłopi czy nawet arystokraci, którzy porzucili swój stan. Jednak szybko okazuje się, że piękne ideały Pankracego zostają zapomniane, a tłum rewolucjonistów zaczyna poszukiwać tylko okazji do krwawej zemsty i wymordowania arystokracji, która do tej pory ich uciskała.
Autor przedstawia także obóz rewolucjonistów jako miejsce, w którym dzieją się dantejskie sceny - orgie, morderstwa, czczenie fałszywych bogów. Rewolucjonistom brakuje autorytetów i dyscypliny, są oni gotowi utopić świat we krwi, by ich krzywdy zostały odpokutowane. Obóz to także miejsce, które wyraźnie zainspirowane zostało scenami rozgrywającymi się w piekle w „Boskiej komedii” Dantego. Rewolucja została więc w „Nie-boskiej komedii” ukazana od swojej najgorszej strony, a jej uczestnicy zostali sportretowani jaki dzika tłuszcza, pragnąca mordować i zaspokajać swoje najbardziej prymitywne i pierwotne instynkty.
Z kolei w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego ukazana została rewolucja rosyjska w Baku, z roku 1917. Żeromski najpierw opisał miasto tak, jak wyglądało ono przed rewolucją, czyli miejsce dostanie, bezpieczne, w którym ludziom żyło się spokojnie. Następnie ukazał je już po rewolucji bolszewickiej, gdy zostały już z niego tylko skrwawione gruzy, mieszkańców zaś wymordowano lub zmuszono do ciężkiej pracy w nowym porządku świata.
Rewolucja u Żeromskiego widziana jest oczami głównego bohatera powieści, młodego chłopaka - Cezarego Baryki. Początkowo daje się on uwieść bolszewickim ideałom i dopiero ujrzenie na własne oczy skutków rewolucji i utrata w jej trakcie wszystkich bliskich sprawia, że rewiduje on swoje poglądy i dostrzega, jak niebezpiecznym narzędziem może ona być.
Rewolucja przedstawiona jest jako krwawy i okrutny sposób przymusowej zmiany świata, która przynosi społeczeństwu jedynie śmierć, biedę i zniszczenie. Przeobraża ona kwitnące miasto w stos gruzów, odbiera stary ład, ale nie proponuje ona niczego w zamian. Plany bolszewików działały bowiem tylko na papierze, w praktyce przerodziły się w terror i doprowadziły do upadku miasta.
Zarówno w „Nie-boskiej komedii”, jak i w „Przedwiośniu” rewolucja została ukazana jako niebezpieczne narzędzie, które prowadzi do przelania krwi niewinnych osób. Jest to także sposób na zniszczenie starego świata, jednak nie jest ona w stanie na jego gruzach zbudować niczego nowego.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.